Prof. Dr. Ahmet Samsunlu
Ä°TÜ Ä°nÅŸaat Fak. Çevre Müh. Böl. ÖÄŸretim Üyesi
44. Hükümet Ä°mar ve Ä°skân Bakanı

Mezun olduÄŸum Hannover Leibniz Üniversitesi’nde doktora eÄŸitimimi yaptığım Kentsel Su Yönetimi ve Atık Teknolojisi Enstitüsü (Institut für Siedlungswasserwirtschaft und Abfalltechnik-ISAH) BaÅŸkanı Prof. Dr. Ing Karl Heinz Rosenwinkel’in emekli olması nedeniyle tertiplenen veda dersi törenine 9 Mart 2018 tarihinde katılacağım. 

Zaman kısıtlığı nedeniyle daha önce Çorum Haber gazetesindeki köÅŸemde 10 Mayıs 2015 tarihinde yazdığım “Kalkınmış Ülkelerin Sessiz Devrimi!” baÅŸlıklı yazımı bu ayki yorum köÅŸemde sizlerle paylaÅŸacağım. Yazımın son kısmında bu konuda yapılan güncel deÄŸerlendirmelerden önemli gördüklerime de yer vereceÄŸim. 

“Sessiz Devrim” baÅŸlıklı makalede beni çok etkileyen aÅŸağıdaki 4 fotoÄŸrafa ve bunlarla ilgili açıklamalara rastladım. Bu fotoÄŸraflar insanoÄŸlunun bugüne kadar yaÅŸadığı dört devrimi (dönemi) açık bir ÅŸekilde ortaya koymaktadır. Bu dört dönem ÅŸunlardır:

1. Sanayi Devrimi (18. Yüzyıl sonlarında su ve buhar gücünden yararlanan yeni üretim tesisleri)

2. Sanayi Devrimi (20. Yüzyıl baÅŸlarında elektrik enerjisinin yardımıyla iÅŸ bölümüne dayalı üretim)

3. Sanayi Devrimi (1970’lerin otomasyonu, elektronik ve bilgi teknolojilerinin kullanımıyla ileri düzeye taşınıyor)

4. Sanayi Devrimi (Üretime dahil tüm makineler arası dijital baÄŸlantılar)

Bu makalenin önemli kısımları ÅŸunlardır:

• Makine, günlük yaÅŸamımızı uzun bir süredir belirlemekte. Ä°nsan, rüzgarı ve suyu kendi yaÅŸamını daha fazla kolaylaÅŸtıracak, çalışmayı daha verimli hale getirecek ÅŸekilde kullanmayı saÄŸlayan bilgiye ve güce binlerce yıldan beri sahiptir.

• Daha iyi, daha hızlı, daha yüksek performanslı makineler ve otomatlar bizim gücümüzü kat be kat artırmaktadır.

• Bilgisayarın yaÅŸamımıza girmesinden beri insanın daha hızlı ve sürekli daha yeni biçimlerde iÅŸlenmesini ve insanın kavrama gücünün çok ötesine geçen karmaşıklıkta sistemler kurulmasını saÄŸlamaktadır.

Makalede özellikle vurgulandığı gibi, “Teknolojinin kaydettiÄŸi her aÅŸama, o dönemde toplumun yapısını, ortak yaÅŸam biçimini, iletiÅŸimi, çalışma hayatını ve ekonomik koÅŸulları etkiledi. Bazen de doÄŸrudan doÄŸruya belirledi”. 

Bu geliÅŸmelere ayak uyduran ülkeler hızla kalkınmışlardır. Batı olarak tanımladığımız ülkeler kalkınmış olup, hızlı koÅŸmaya devam etmektedirler.

Bugün Türkiye, ihraç ettiÄŸi 1 kilogramlık üründen ortalama 1.6 dolar, Almanya ise ihraç ettiÄŸi 1 kilogramlık üründen 4.1 dolar elde ediyor. Ülkeler arası iÅŸ gücü verimliliÄŸi karşılaÅŸtırıldığında aynı ÅŸekilde çok geniÅŸ farklar olduÄŸunu görüyoruz. Türkiye’de verimlilik 1 iken Almanya’da 4 olması dikkat çekicidir.

Konu ile ilgili bir yazıda açıklandığı gibi, “Bu farklar, o ülkedeki iÅŸçilerin çalışkanlıkları veya tembelliklerinden ziyade, ülkelerin ekonomik geliÅŸmiÅŸlikleri, teknoloji düzeyleri ve çalışma koÅŸulları ile ilgilidir. Fakir ülkede günlük çalışma saati daha fazla, bir iÅŸçinin verimliliÄŸinin ve gelirinin zengin ülkede daha az çalışan bir iÅŸçiden az olmasının sebebi, teknoloji ve eÄŸitim düzeyi, iÅŸkolu, iÅŸ süreçleri, yönetim kalitesi (devlet, ÅŸirket, üniversite, STK vs.) siyasi ve ekonomik istikrar vb. diÄŸer faktörlerdir”.

O halde ne yapmalıyız?
Teknolojimizi geliÅŸtirmeliyiz ve eÄŸitim düzeyimizi yükseltmeliyiz. Çünkü yüksek teknolojiye dayalı üretim yöntemleri sayesinde maliyetler düÅŸmekte ve dünyadaki rekabete katılmak mümkün olmaktadır. Bir kuruluÅŸun sahip olduÄŸu, yeri doldurulamaz tek sermaye, insanların bilgi ve yeteneÄŸidir.

“Aileler, öÄŸretmenler, idareciler, ustalar ve tüm eÄŸitenler, Türk gençliÄŸini kalkınmış Batı ile yarışacak ÅŸekilde yetiÅŸtiriniz, bilgi ve yetenek sahibi yapınız...”

4.0 Sanayi Devrimi ile ilgili bazı önemli hususlar
- Fabrikaların robotlaÅŸacağı ve insana ihtiyaç kalmayacağı endiÅŸesinden kurtulmak gerekir. Çünkü insan unsuru daha önem kazanacaktır. Makineleri tasarlayacak, programlayacak, algoritmalarını tasarlayacak insan gücüne ihtiyaç olacak ve istihdamı artıracaktır.

- Bu dönemde makineler birbirleriyle iletiÅŸimde olacaktır. Makinelerin bu kadar etkili olacağı bir dönem ilk defa yaÅŸanacaktır.

- Åžirketler gibi ülkelerin de 4.0 sistemine geçmesi gereklidir. Almanya bu devrimi 20 yıl içinde gerçekleÅŸtirmeyi planlamaktadır. Türkiye’nin de hızlı adımlar atması gerekmektedir.

- Büyük bir dijital dönüÅŸüm sonucu iÅŸ ve sosyal yaÅŸamda büyük deÄŸiÅŸimler getirecektir.

- Robotlardan üretim bantlarına kadar her ÅŸey internete baÄŸlı olacaktır. 2020 yılına kadar 28 milyar nesnenin internete baÄŸlı hale geleceÄŸi, oluÅŸacak büyük verinin ve üretilen bilgilerin ÅŸirketleri bulut depolamaya yönlendireceÄŸi ve iÅŸletmelerin yüzde 35’inin bulut depolama sistemlerini kullanacağı tahmin edilmektedir.

Sonuç
Ülkemizin orta gelir ya da orta teknoloji tuzağı olarak adlandırılan bu durumdan kurtulup yüksek gelir grubunda bulunan ülkeler arasına girebilmesi, ürün ve hizmet kalitesinin artırılması, yatırım ortamının iyileÅŸtirilmesinin yanı sıra Ar-Ge ve yenilik çalışmaları sonucunda ortaya çıkan yüksek katma deÄŸerli, ileri teknolojili ürün ve hizmetlerin üretimi ve ihracatıyla mümkün olup, bu da Sanayi 4.0, Endüstri 4.0 ve paralelinde EÄŸitim 4.0 hazırlıklarının yapılması ile gerçekleÅŸebilir. Ülkemizin, 2023 yılı için belirlenen 500 milyar dolar ihracat ve dünyanın ilk 10 ekonomisi arasında yer alması hedefine ancak inovasyon, yüksek teknoloji üretim, eÄŸitim ve teÅŸvik ile ulaşılabilecektir. Türkiye 1, 2 ve 3. sanayi devriminden sonra 4. sanayi devrimini de kaçırmamalıdır. Dünyanın en genç nüfuslarından birine sahibiz. Tüm dinamikleriyle Sanayi 4.0’ı algılayıp, gelecek planlarımızı yapıp, hızlıca hareket etmeliyiz.

Kaynaklar
- Anonim, 4.0 Sanayi Devrimi Türkiye için Yüzde 8 Büyüme Fırsatı, Tesisat, Mayıs 2016
- Anonim, Endüstri 4.0’ı Tribünlerden Seyretmemeliyiz, Tesisat Dergisi, Kasım 2016
- Constanze Kunz ve Frank Rieger, “Sessiz Devrim”, De Magazin Deutschland, Nisan 2013
- Nilüfer EÄŸrican, “EÄŸitim 4.0 Türkiye’nin Öncelikli Alanlarından Biri Olmalı”, Tesisat Dergisi, Mayıs 2016
- Sadi Özdemir, “1 kg’lık Ä°hracat Nasıl 4 Dolar Olur?”, Hürriyet, 19.3.2015
- Faruk Özlü, “4. Sanayi Devrimi”, TSE Standart Dergisi, Eylül 2016.