PROF. DR. AHMET SAMSUNLU
Ä°TÜ Ä°nÅŸaat Fak. Çevre Müh. Böl. ÖÄŸretim Üyesi
44. Hükümet Ä°mar ve Ä°skân Bakanı

Hannover Leibniz Üniversitesi Kentsel Su Yönetimi ve Atık Teknolojisi Enstitüsü (Institut für Siedlungswasserwirtschaft und Abfalltechnik/ISAH) BaÅŸkanı Prof. Dr.-Ing. Karl Heinz Rosenwinkel’in emekliliÄŸe ayrılması nedeniyle 9 Mart 2018 tarihinde tertiplenen ve benim de aynı Enstitü’de doktora yapmış bir kiÅŸi olarak davet edildiÄŸim veda dersi töreninde Rosenwinkel, yaptığı sunumda, dünyada giderek önem kazanan ve ülkelerin geliÅŸimini etkileyen enerji ihtiyacı üzerine de bilgiler verdi.

BilindiÄŸi gibi “Enerji”, ülkeler için vazgeçilmez öneme sahip bir konu. Enerji kaynağı bakımından zengin ülkeler siyasi ve ekonomik olarak küresel düzeyde ön plana çıktıkları gibi, petrol fiyatlarının spekülatif olarak dalgalanmasını da saÄŸlayabilmektedirler. Nitekim 1970’lerdeki yaÅŸanan petrol ÅŸoku tüm ülkeleri müthiÅŸ etkilemiÅŸti. O tarihte ham petrol fiyatları varil başına 3 dolardan 12 dolara kadar çıkmıştı. Bu ani artış hem enflasyonu yükseltmiÅŸ, hem de geliÅŸmiÅŸ ülkelerde ekonomiyi duraÄŸan hale getirmiÅŸti. Bu nedenle, kalkınmış ülkeler petrol bağımlılığını azaltmaya ve kendi kaynaklarından enerji teminine ağırlık vermiÅŸlerdir. Bu kapsamda kentsel atıksu arıtma tesislerinde elde edilen çamurun anaerobik olarak çürütülmesiyle elde edilen metan (CH4) gazından faydalanarak enerji üretilmesi metodunu kentsel arıtma tesislerinde olduÄŸu gibi endüstri tesislerinde oluÅŸan atıklar için de uygulamaya baÅŸlamışlardır.

Petrol krizinin çıktığı 1972 yılında, Åžekil 1’de görüldüÄŸü gibi Almanya’da endüstri tesislerinde biyokütlenin anaerobik olarak çürütülmesi yoluyla enerji üretimi yapan tesis yok denecek kadar az sayıdayken, 2009 yılında bu sayı 7000’e çıkmıştır. Aynı tarihte, dünyada bu sayı toplam 9000’dir. Åžekil 2’de görüldüÄŸü gibi Türkiye’deyse atıksu tesislerinde enerji temin edilen tesis sayısı 9 olup, bunun kaçının endüstri tesislerine ait olduÄŸu bilgisine ulaşılamamıştır.

Endüstri tesislerinde kurulacak biyokütle santralleri ile atıksudan temin edilen enerji kaynaklarının Almanya’da olduÄŸu gibi artan bir ÅŸekilde deÄŸerlendirilmesi, Türkiye’nin fosil enerji kaynaklarına olan bağımlılığını azaltacak ve enerji konusunda sürdürülebilirliÄŸi saÄŸlayacaktır. Enerji bakımından dışa bağımlı bir ülke olarak bizde de endüstri tesislerinde anaerobik yollarla metan ve enerji üretimi teÅŸvik edilmeli ve bu sistemlerin sayısı artırılmalıdır.

BilindiÄŸi gibi iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin boyutu CO2 yoÄŸunluklarının ne kadar yükseleceÄŸine baÄŸlı olup, bu da fosil yakıtların yakılmasından kaynaklanan karbon emisyonları tarafından belirlenecektir. Bunun için bulunacak çözümlerde yukarıda anlatılan endüstri tesislerinde oluÅŸan çamurun çürütülmesiyle elde edilecek metan gazı yakılarak enerji elde edilmesi yanında öncelikle binalarda, ulaşım ve imalatta enerjinin verimli kullanımını saÄŸlayan yeni teknoloji ve uygulamalara ağırlık verilmelidir.

Ayrıca doÄŸalgaz santrallerinde verimliliÄŸin artırılması ile birlikte emisyonların azaltılması yanında orman ve tarımsal yan ürünlerden temin edilen biyokütle, çöplüklerden ve atıksu arıtımından kaynaklanan metan, rüzgâr ve güneÅŸ enerjisi, hidro-enerji ve diÄŸer yenilenebilir enerji kaynakları da bu konuda önemli bir katkı saÄŸlayabilecek ve Paris AnlaÅŸması ile istenen CO2 yoÄŸunluÄŸunun düÅŸürülmesi mümkün olacaktır.

Kaynaklar
- Rosenwinkel, K.H., (2018), “Veda (Ayrılış) Dersi (Abschiedvorlesung)”, Leibniz Üniversitesi, Hannover 
- HoÅŸoÄŸlu, F., (2017), “Atık Yönetiminde Ä°stanbul Modeli”, Ä°STAÇ 2017 Atık Yönetimi Sempozyumu, Ä°stanbul
- Samsunlu, A., (2016), “Küresel Isınma ve 2015 BM Paris Ä°klim Zirvesi (COP21)”, Su & Çevre Teknolojileri dergisi, Ocak 2018 sayısı.

Yazıyı e-dergiden okumak için lütfen tıklayınız.