24 Haziran 2016 | YORUM 95. Sayı (Haziran 2016)

Prof. Dr. Ahmet Samsunlu İTÜ İnşaat Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi 44. Hükümet İmar ve İskân Bakanı

Bu yorum yazımda; Dr. Hale Özgün’ün aldığı İstanbul Teknik Üniversitesi ve Almanya German Water Partnership (GWP) Ödülleri ile kendisinin MBR’la ilgili çalışması ve İTÜ-MEMTEK’in “MBR for the Next Generation 2016” çalıştayı hakkında sizleri bilgilendireceğim.

“Anaerobic Membrane Bioreactors for Cost-Effective Municipal Water Reuse” başlıklı, danışmanlığını Prof. Dr. Cumali Kınacı ve Prof. Dr. Jules B. van Lier’in yaptığı doktora tez çalışması ile Dr. Hale Özgün, İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından verilen “İTÜ-2015 En Başarılı Tez Ödülleri”den birini aldı. Bu ödül kendisine 21 Haziran 2016 tarihinde aşağıdaki fotoğrafta görüldüğü gibi İTÜ Rektörü Prof.Dr. Mehmet Karaca tarafından doktora danışmanı Prof.Dr. Cumali Kınacı ve İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. İsmail Koyuncu’nun huzurunda verildi.

Su ve atıksu konularında çalışan ve sürdürülebilir atıksu arıtma alanında sıradışı bilimsel çalışmalar yapan genç Türk uzmanlara, Almanya’daki German Water Partnership (GWP) tarafından ödüle layık görülen Hale Özgün’e birincilik ödülü, GWP Direktörü Christine von Lonski, GWP Türkiye Ülke Forumu Başkanı Hans Joachim Werner ve bazı Alman şirketlerinin yöneticileri tarafından Ankara’da 2015 yılında gerçekleştirilen IFAT Eurasia Fuarı kapsamında düzenlenen bir törenle takdim edilmişti.


Dr. Hale Özgün’ün GWP’den aldığı ödül, IFAT Eurasia Fuarı’nda kendisine sunulmuştu

Bu ödüllerle taltif edilen Dr. Araştırma Görevlisi Hale Özgün’ün Membran filtrelerle ilgili yapmış olduğu ve Delft Üniversitesi ile İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından ayrı ayrı doktora çalışması olarak kabul edilen araştırmasının bir özeti, benim önerim üzerine Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi’nin bu sayısında kendi kaleminden ayrıca sizlerin de değerlendirmesine sunulmaktadır. Dr. Özgün, “Evsel Atıksuların Anaerobik Membran Biyoreaktörler ile Maliyet Etkin Olarak Yeniden Kullanımı” isimli doktora çalışmasında, evsel atıksuların tarımsal sulama amaçlı yeniden kullanımının anaerobik membran biyoreaktör teknolojisi ile sağlanabileceğini ortaya koymakta ve elde edilen biyogazın anaerobik membran biyoreaktör işletiminde katkı sağlayacağını vurgulamaktadır.

Doktora tezinin kısa bir özeti olan bu makale, benim Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi’nin Nisan sayısında Dr. Mustafa Evren Erşahin, Dr. Hale Özgün ve Dr. Kaan Dereli ile membran filtreler konusunda yaptığım röportajı tamamlayan niteliktedir.

...

Dünyada ve ülkemizde membran teknolojilerinin kullanımı giderek artmaktadır. Üniversitelerde ve araştırma kuruluşlarında bu konu üzerinde çok sayıda araştırma ve uygulama çalışması yürütülmektedir.
 
10 Mayıs 2016 tarihinde Prof. Dr. Dinçer Topacık Ulusal Membran Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından “MBR for the Next Generation 2016” çalıştayı tertiplenmiştir. Benim de katıldığım bu çalıştayda, MEMTEK tarafından yürütülen iki farklı TÜBİTAK projesinin ve bunun yanında Türkiye’de yürütülen MBR projelerinin sonuçları detaylı bir şekilde sunulmuş ve sonuçlar tartışılmıştır.

İTÜ bünyesinde Türkiye’de membran üretmek, proses geliştirmek, membran teknolojileri üzerinde çalışan araştırmacılara fırsatlar sunmak ve global membran bilimine katkılarda bulunmak amacıyla yeni adı ile Kalkınma Bakanlığı’nın desteği ve Prof. Dr. İsmail Koyuncu’nun yürütücülüğünde 2010 senesinde İTÜ bünyesinde Ulusal Membran Teknolojileri Merkezi (MEM-TEK) kurulmuştur.  Türkiye’de membran sistemler yaygın olarak kullanılmasına rağmen polimerik veya seramik membran üretimi için herhangi bir tesis bulunmamaktadır. MEM-TEK’in, yaptığı ve tamamladığı ilk çalışmalardan birisi “Farklı Polimerler Kullanılarak Düz-Plaka Membran ve Modül Üretimi”, diğeri ise “Su ve Atıksu Arıtımı için Yenilikçi Membran Modülü Üretimi” olmuştur.

Merkezin tamamladığı ve yürüttüğü çok sayıda proje bulunmaktadır. Ayrıca, Merkez patent aldığı gibi yeni patent başvurusu da yapmıştır. Bu çalışmaların ve patentin bir an önce endüstrimiz tarafından kullanıma sunulmasını temenni ediyorum.

Yaptığı araştırmalarda elde ettiği bulguları yurtdışında ve yurtiçinde kitap ve dergilerde yayınlayan MEM-TEK, membran teknolojileri ve uygulamaları sempozyumları ve çalıştayları da tertiplemektedir. “4. Ulusal Membran Teknolojileri ve Uygulamaları Sempozyumu” 2015 yılında MEMTEK ile birlikte Süleyman Demirel Üniversitesi’nde düzenlenmişti. Merkezin Müdürü ve İTÜ İnşaat Fakültesi Çevre Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Koyuncu’nun açılış konuşması ile başlayan bu çalıştayda, yurtdışından ve yurtiçinden konuşmacı ve dinleyicinin katılımıyla Membran Biyoreaktörler (MBR) konusunda yapılan son çalışmalar ve araştırmalar hakkında çok sayıda tebliğ sunuldu.



Prof. Dr. İsmail Koyuncu, ricam üzerine çalıştayla ilgili şu yorumlarda bulundu: “İlk olarak Membran Biyoreaktör konusundaki son gelişmelerin anlatıldığı genel bir sunuş yapılmıştır. Daha sonra son dönemlerde önemli çalışmaların yapıldığı seramik membran biyoreaktörler konusu ele alınmıştır. Sunulan bildiriler arasında özellikle en dikkat çekici çalışmalar, membran üzerinde oluşan biyotıkanmayı azaltıcı çalışmalar olmuştur. Güney Kore’den gelen araştırmacıların da katılımıyla membran üzerinde biyofilm oluşturan bakteriler arasındaki iletişimin biyoteknolojik yöntemlerle kesilerek, Membran Biyoreaktör membranları üzerindeki biyofilm oluşumunun önlenmesi konusunda yapılan sunuşlar çok ilgi görmüştür. Bir diğer oturumda ise yeni bir proses olan ileri ozmos membran biyoreaktörleri, ülkemizin birçok farklı üniversitesinde gerçekleştirilmiş endüstriyel atıksuların membran biyoreaktör ile arıtımı ve mikrokirleticilerin membran biyoreaktörler ile giderimi sunulmuştur. Yüksek akıya sahip ileri ozmos membranları biyoreaktör içine yerleştirilmiş ve konvansiyonel membran biyoreaktör sistemlerine alternatif, ileri ozmos membran biyoreaktör prosesi geliştirilmiştir. Bu proses, yakın zamanda önemli çalışmaların başlangıç noktası olabilir. Çalıştayda sunulan önemli çalışmalardan birisi de, titreşimli membran biyoreaktör sistemi olmuştur. Bu konuda yürütülen projelerde yapılan laboratuvar ve pilot ölçekli çalışmalarda elde edilen önemli sonuçlar farklı bir oturumda paylaşılmıştır. Çalıştayın son oturumunda ise anaerobik membran biyoreaktör konusunda üç farklı sunuş yapılmıştır. Su kaynaklarının korunması bakımından atıksuyun geri kazanımı çok önemli bir hale gelmiştir. Membran biyoreaktörler de bunun en önemli aktörlerindedir. Membran biyoreaktör konusundaki bu çalıştay sayesinde elde edilen bulgular, özel kuruluşlar, devlet kurumları ve diğer akademisyenler ile paylaşılmış oldu. Yabancı araştırmacıların da çalışmalarını sunduğu bu çalıştayda, ülkemizde membran biyoreaktörler konusunda çok ciddi çalışmaların yapılmış olduğunu gördüm. Türkiye’de membran ve modül üretimi konusunda önemli araştırmaların yürütüldüğü Prof. Dr. Dinçer Topacık Ulusal Membran Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde, membran biyoreaktörler konusunda da birçok proje yürütülmektedir. Bu projelerin yerli kaynaklar ile gerçekleştirilmesi, bize bu çalışmaların ne kadar değerli çalışmalar olduğunu göstermektedir. Bu çalışmaların aynı şevkle devamını diliyorum”.

Ben de başarılı bir çalıştay tertipledikleri için Prof. Koyuncu ve arkadaşlarını tebrik ediyorum ve MEMTEK bünyesindeki çalışmalarını başarıyla sürdürmelerini temenni ediyorum.