Lejyoner Hastalığı insan saÄŸlığını için önemli bir risk olduÄŸundan, ülkemizde bu hastalık ile ilgili bir yönetmelik yayınlandı. Bu yönetmeliÄŸi incelemek, saÄŸlık risklerimizi azaltabilir.

Resmi Gazete’de 13 Mayıs 2015 tarihinde yayınlanmış olan, “Lejyoner Hastalığı Kontrol Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” bu saÄŸlık sorunu hakkında, iÅŸletmecilere bazı “SaÄŸlık” görevleri ve yükümlülükler getiriyor. Aslında yalnızca iÅŸletmeciler deÄŸil, bu yönetmelik her insana, kendi saÄŸlığını koruması için bilgi edinmesi gerektiÄŸini hatırlatıyor. Lejyoner Hastalığı ve bu hastalığa yakalanmamak için alınacak önlemler yalnızca iÅŸletmeleri deÄŸil, her insanı ilgilendirir.

LEJYONER HASTALIÄžI NEDÄ°R?

10 Ekim 2015 tarihinde Ä°stanbul’da, “Legionella Yönetilebilir Bir Risktir” konulu bir sempozyum düzenlendi. Bu sempozyuma hem dinleyici ve hem de konuÅŸmacı olarak katıldık ve “Lejyoner Hastalığı” konusunda çok bilgilendik. Bu sempozyumu düzenleyen kuruluÅŸlara teÅŸekkür ederiz. Sempozyumda edindiÄŸimiz bilgilere göre Lejyoner Hastalığı, bir akciÄŸer hastalığıdır, zatüreye benzer: ancak zatürre için yapılan tedavi Lejyoner hastasına yarar saÄŸlamaz. Bu hastalığın zatüreye benzemesi sebebi ile teÅŸhisinde doktorlar zorlanıyorlar ve sonuç ölümcül olabiliyor. Lejyoner Hastalığı’nın insandan insana bulaÅŸtığı görülmemiÅŸtir. Legionella bakterisi (Yönetmelikte belirtilen bakteri ismi) taşıyan su zerreciklerinin akciÄŸerlere girmesi sonucunda bazı insanlar bu hastalığa yakalanabiliyor. Bu hastalığı yaratan Legionella bakterisinin 5º / 50º C derecelerinde yaÅŸadığı ve özellikle 25º / 45º C derecelerinde çok hızlı ürediÄŸi tespit edilmiÅŸtir.

LEJYONER HASTALIÄžI RÄ°SKLÄ° YARATAN ORTAMLAR?

Önce yanlış bir bilgiyi düzeltelim: Lejyonella halk arasında “Klima hastalığı” olarak tanınır. Ancak, her klima cihazı bulunduÄŸu ortama bu hastalığı yaymaz. Legionella mikrobu
yalnızca su damlacıkları içinde bulunur. Merkezi klima santrallarında, havayı rutubetlendirmek maksadı ile hava içine su verildiÄŸi durumlarda ve su ile çalışan sistemlerde Lejyoner Hastalığı riski vardır. Sıcak ve soÄŸuk hava üfleyen ve içinde su bulunmayan “Split Klima” gibi klima cihazları yolu ile bu hastalığa yakalanma riski yoktur.

Bize ulaÅŸan bilgilere göre Lejyoner Hastalığı’na en çok sebep olan su soÄŸutma kuleleridir. Kuleler içinde üreyen Legionella bakterisi, kulelerin rutubetli hava yanında ürettiÄŸi su zerrecikleri ile beraber tabiata yayılır. Çok küçük su zerrecikleri içinde bulunma riski olan Legionella bakterileri, soÄŸutma kulesine yakın bulunan insanların akciÄŸerlerine girer ve bu kiÅŸide Lejyoner Hastalığı baÅŸlayabilir. Hastalık yaratma riski olan ikinci su grubu: Küçük su damlacıkları yaratabilen duÅŸlar, fıskiyeler, satış yerlerinde ve açık hava kafeteryalarında görünen su pülverize sistemleridir.

LEJYONER HASTALIÄžI RÄ°SKÄ°NÄ° AZALTMAK Ä°ÇÄ°N NELER YAPILABÄ°LÄ°R?

SoÄŸutma kulelerinde Legionella bakterilerinin üremesini engelleyici önlemler alınması ÅŸarttır. Her tür bakteri durgun sularda, katıların içinde, sistemde oluÅŸan kireçlenme tabakaları içinde vebakterilerin kendi oluÅŸturduÄŸu biyofilm içinde çoÄŸalır. Dolayısı ile bu oluÅŸumlar ile mücadele edilmelidir: Biyofilm oluÅŸumu ile mücadele etmek ÅŸarttır. “Legionella Yönetilebilir bir Risktir” konulu sempozyumunda öÄŸrendiÄŸimize göre, biyofilm içinde üreyen Legionella bakterisi buradan soÄŸutma suyuna yayılır. Klor ve baÅŸka dezenfektanların biyofilmi yok edemeyeceÄŸi sempozyumda vurgulandı; biyofilmi yaratan bakterilerin aralarındaki iletiÅŸimi bozmak ve bu ÅŸekilde biyofilm oluÅŸunu önlemek için çözümler arandığı bilgisi verildi. SoÄŸutma suyunun sürekli ve kontrollü ÅŸartlandırılması “Bakteri Yuvası” oluÅŸumunu engeller. “Bakteri Yuvası” olarak nitelendireceÄŸimiz katı kirliliklerin oluÅŸmasını önlemek için yöntemler ÅŸunlardır:

A. SoÄŸutma suyu sürekli olarak filtrelenir. SoÄŸutma kulesinden her gün yüz binlerce metreküp ortam havası geçtiÄŸi için bu havanın soÄŸutma suyunda bıraktığı yüksek miktarda katılar soÄŸutma suyunun filtrelenmesi ile sudan alınabilir.

B. Bakteriye yataklık yapan kireçtaşına karşı soÄŸutma suyu sürekli olarak kimyasal ve fiziksel olarak ÅŸartlandırılmalıdır. SoÄŸutma sistemi besi suyu kalitesi kontrol altında tutularak istenmeyen kireçtaşı önlenebilir: Ham suyun kalitesine göre, klasik yumuÅŸatma ve ters ozmoz gibi teknikler ile besi suyu hazırlanabilir.

C. Kimyasal ÅŸartlandırma yöntemi ile de soÄŸutma suyu sisteminde kireçlenme önlenebilir.

D. Kimyasal yöntemleri “Çevreci” bulmayan kuruluÅŸlar, “Frekans TekniÄŸi” ile hiçbir kimyasal kullanmadan soÄŸutma kulesinde kireçlenme ve yosun oluÅŸumunu önleyebilirler.

E. SoÄŸutma suyunun mikrobiyolojik durumu sık sık kontrol edilir. Ayda bir, mikrobiyoloji laboratuvarında “Toplam bakteri sayımı” yaptırılarak soÄŸutma suyunda “Canlı” miktarı gözlemlenir. Birim sudaki bakteri miktarı yüksek çıkarsa derhal soÄŸutma sistemi dezenfekte edilir ve yukarıda sözü edilen bakteri yuvaları yok edilir.

F. Su soÄŸutma kuleleri periyodik “Aylık” kontrole alınmalıdır. Bu kontrolde kulede ve soÄŸutma suyu sisteminde kireçtaşı, tortu, “Biyofilm” gibi Legionella bakterisinin üremesine yataklık yapan kirlilikler tespit edilmeli ve yok edilmelidir.

G. Åžok dezenfeksiyon. Bölgenin iklim ÅŸartları göz önüne alınarak, birkaç ayda bir kulenin komple bakımı yapıldıktan sonra ÅŸok dezenfeksiyonu yapılması önerilir.

H. SoÄŸutma kuleleri havuzlarında suyu hareketlendirmek için, kule havuzu içine bir sistem monte etmek ve kule havuzunun her tarafında hareket olmasını saÄŸlamak doÄŸru olur. Henüz mikrop nedir bilinmeyen devirlerde atalarımız ÅŸu ata özünü üretmiÅŸ: “Akan su pislik tutmaz.

KÜÇÜK SU DAMLACIKLARI YARATAN RISK GRUBU IÇIN YAPILACAKLAR

- Kullanıma verilecek suların “Ä°nsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkındaki Yönetmelik” kurallarına uygun olmasını saÄŸlamak;

- Su damlacıklarını yaratan su sistemlerinin sürekli olarak, hiç aksatmadan klor (sodyum hipoklorit) baskısı altında tutmak;

- Sıcak su üreten boyler ve ısı eÅŸanjörlerinde su sıcaklığının 60°C’de tutulmasını saÄŸlamak;

- Sürekli kullanılmayan su sistemlerine, tekrar kullanılmadan önce, yönetmelikte tarif edildiÄŸi gibi “Dekontaminasyon” uygulamak. Lejyoner Hastalığı YönetmeliÄŸi’nde, “Rutin koruyucu önlemler” bölümünde iÅŸletmelerde bu hastalığı yaratabilecek riskli noktalar tek tek yazılmıştır. Aynı yönetmelikte “Su Sistemlerinin Temizlenmesi ve Dekoniçin uygulanabilir yöntemlere yerverilmiÅŸtir. Ä°nternet yolu ile bulunabilen “Lejyoner Hastalığı YönetmeliÄŸi”ni okumanızı öneririz. Hiçbir insanın bu hastalığa yakalanmaması dileÄŸi ile.