Asım Kibar Organize Sanayi Bölgesi Atıksu Arıtma Tesisine entegre edilen Geri Kazanım Tesisi ile hem bölgedeki su kaynakları korunuyor, hem de sanayiye yüksek kalitede ve uygun fiyatta temiz su sağlanıyor...

İzmit’te bulunan Asım Kibar OSB (AKOSB), daha önce aynı bölgede faaliyet gösteren Hyundai Assan ve Assan Hanil fabrikalarını da içerisine alarak 200 hektarlık bir alanda kurulmuş. 6 bin kişinin istihdam edildiği AKOSB’da Hyundai Assan, Assan Hanil (2 tesis), Posco Assan TST, Hyundai Steel, Mobis Otomotiv ve İspak firmaları yer alıyor. Bu firmalar, otomotiv, otomotiv yan sanayi, çelik ve ambalaj sektörlerinde faaliyet gösteriyor.

AKOSB’un en hassas ve duyarlı olduğu konulardan birisi “Çevre Bilinci”. Bölgede yer alan Atıksu Arıtma Tesisi de bu duyarlılığın en önemli göstergesi. Klasik sistemlerle çözümlenmiş arıtma tesislerinden çok daha küçük bir alanda kurulmuş olması, birim metreküp atıksu işletme maliyetinin düşük olması ve kirlilik parametrelerinde oluşabilecek değişikliklere kolaylıkla adapte olabilmesi tesisin en önemli avantajları.

AKOSB Atıksu Arıtma Tesisi faaliyete geçtikten sonra, 2014 yılında bölgede yaşanan kuraklık sonrası kullanılabilir su kaynaklarını azalması ve yerel yönetimler tarafından sanayi kuruluşlarına verilen proses amaçlı sularda kısıtlamaya gidilmesi sonucunda, alternatif su kaynakları arayışı başlamış. Küresel ısınmanın artarak devam edeceği, Atıksu Arıtma Tesisi’nin sağladığı avantajlar ve belediye tarafından sağlanan şebeke suyunun yüksek fiyatı da göz önüne alınarak AKOSB’de Atıksu Geri Kazanım Tesisi projesi ortaya çıkmış.

AKOSB, Atıksu Geri Kazanım Tesisi Projesi için şu hedeflerle yola çıkmış: 

• Atıksu Arıtma Tesisi’nde arıtılan atıksuların yenilikçi ve ileri teknoloji ile kurulacak olan Atıksu Geri Kazanım Tesisi’nde, ileri bir arıtmaya tabi tutularak katılımcı firmaların proses hatlarında kullanmak üzere ihtiyaç duyduğu yüksek kalitede kullanma suyunu, şebeke suyunun yaklaşık üçte biri fiyatına sağlamak.

• AKOSB’da faaliyette bulunan/bulunacak sanayi kuruluşlarının, proses suyu ihtiyacının içme suyu şebekesinden ve kuyulardan karşılanması yerine, Atıksu Geri Kazanım Tesisinden karşılanarak, temiz su kaynaklarının korunmasına katkıda bulunmak.

• AKOSB içerisinde bulunan yeşil alanların sulama suyu ihtiyaçlarının, içme suyu kaynaklarından karşılanması yerine arıtılmış atıksulardan karşılanması yoluyla bölgenin su kaynaklarının korunmasını ve bu suların daha kaliteli su ihtiyacı olan yerlere tahsis edilmesini sağlamak.

• Yenilikçi ve ileri teknoloji ile düşük maliyetlerle elde edilecek geri kazanım suyunun kullanılması sayesinde bölgenin rekabet gücünün ve üretim kapasitesinin artırılmasını sağlamak. 

• İşletme maliyetlerini düşürerek iç ve dış pazarda sanayicilerin maliyet bazında rekabet gücünün artırılmasını ve bölgeye yatırım yapmak isteyen yerli ve yabancı yatırımcıların önünün açılmasını sağlamak.

Yaklaşık 2,5 yıl süren fizibilite çalışmaları, Gebze Teknik Üniversitesi akademisyenleri danışmanlığında pilot tesis işletmesi yapılması ile Bakanlığa hazırlanan rapor sonucunda, tesis için ön izin alınmış ve bugün itibariyle Türkiye’deki OSB’ler içerisinde bir ilk olan atıksu geri kazanım tesisi su üretmeye başlamış.

2018 yılı Nisan ayında devreye alınan ve tıpkı Atıksu Arıtma Tesisi’nde olduğu gibi AKOSB personelleri tarafından işletilen AKOSB Atıksu Geri Kazanım tesisinde; ultrafiltrasyon, aktif karbon ve ters osmoz sistemleri uygulanarak yüksek kalitede geri kazanım suyu elde ediliyor. Bu sayede; Atıksu Arıtma Tesisi’ne gelen proses ve evsel kaynaklı atıksular, arıtılıp tekrar sisteme kazandırılarak bölge katılımcılarına daha uygun fiyattan su sağlanıyor ve proseste içme suyu kullanılmayarak çevre hassasiyeti en üst seviyeye taşınıyor.

AKOSB Atıksu Arıtma Tesisi’nin inşai kapasitesi 6 bin, mekanik kapasitesi 4 bin metreküp. Tesiste, yılda yaklaşık 1 milyon metreküp atıksu arıtılıyor. Geri Kazanım Tesisi’nin ise inşai kapasitesi 8 bin, mekanik kapasitesi 4 bin metreküp. Geri Kazanım Tesisi de yılda 1 milyon metreküpe yakın temiz su sağlıyor. Atıksu geri kazanım tesislerinin büyük çoğunluğunda orta kalitede su elde ediliyor ve bu su sulamada ya da tekstil fabrikalarında kullanılıyor. AKOSB Atıksu Geri Kazanım Tesisi’nde kazanılan suyun ise soğuk çeliğin haddelenmesinde ya da otomobil boyalarına 10 yıl garanti veren Hyundai’nin otomobil boyalarında kullanılması hedefleniyor. Dolayısıyla çok daha kaliteli bir su elde ediliyor. Bunun için de tesisin yapımında ve tesiste kullanılan ekipmanlarda işi şansa bırakmamak için kalitesine güvence veren firmalar tercih edilmiş.

Arıtma Prosesleri
AKOSB’de yer alan fabrikalar, atıksuyu arıtma tesisine göndermeden önce bir ön arıtmadan geçiriyorlar. Ön arıtmadan geçirilen atıksu, kanalizasyon hattı ile Atıksu Arıtma Tesisi’nin giriş binasında toplanıyor. Burada önce kaba ızgaradan geçen atıksu, terfi istasyonunda yer alan 2 asıl bir yedek 3 pompa ile giriş yapısının üstünde bulunan kumyağ ayırıcı havuza iletiliyor.

Konik bir yapıdaki havuzda, yağ üst tarafta, kum alt tarafta pompalarla çekiliyor. Ayrım yaptıktan sonra atıksu ince ızgaradan geçiyor ve dengeleme havuzuna geliyor.

Dengeleme havuzu yaklaşık 1400 metreküplük bir hacme sahip. İçinde 6 tane mikser, 3 tane terfi pompası bulunan sistemin üzeri kapalı, dolayısıyla koku problemine neden olmuyor. Atıksu buradan biyolojik havuza aktarılıyor.

MBBR prosesine sahip biyolojik arıtma havuzunda medyalar bulunuyor. Bakteriler bu medyalara yapışıyor ve yüzey alanı artırılmış oluyor. Böylece daha küçük hacimlerde daha etkin bir arıtma yapılabiliyor. Mevcut sistemde yüzde 20’si medyalarla dolu 2700 metreküplük bir havuz bulunuyor. Kirlilik yüküne ve debinin yüksekliğine göre medya sayısı artırılarak havuz büyütülmeden verimlilik artırılabiliyor.

Atıksu, biyolojik havuzdan sonra DAF ünitesine geliyor. DAF ünitesinde çok etkili bir mikro buble sistemi yer alıyor. Dolayısıyla burada çok etkin bir şekilde yağ ve katı madde atıksudan uzaklaştırılabiliyor.

DAF ünitesinden sonra havuza dökülen atıksu, terfi pompalarıyla kiyasal arıtmaya yönlendiriliyor. Kimyasal arıtmada demir3 klorür ve anyonik polimer verilen atıksuyun PH’ı dengeleniyor, çamuru alınıyor ve ortalama 0,5 ile 1 NTU arasında, 1700 iletkenlikte, 0 askıda katı maddede su geri kazanım tesisi ön havuzuna gönderiliyor.

Geri Kazanım Prosesleri
Ön havuza gönderilen su, önce 200 mikronluk bir mekanik filtreden, arkasından kum filtreden ve ultrafiltrasyondan tek pompa ile geçiyor. Bundan sonra ultrafiltrasyon havuzuna dökülüyor. Buradan çekilen su, aktif karbondan, kartuş filtreden geçiyor ve reverse osmoz pompaların ağzına geliyor. Yüksek basınç pompaları, buradan gelen suyu çekerek osmoz ünitelerinden geçiriyor. Yüzde 75 verimle geri kazanılan su, ürün suyu havuzuna ayrılıyor, kalan yüzde 25’i ise konsantre suya gidiyor.

Tesisin bütün bölümlerinde her türlü analizör cihazı ve ölçüm cihazı bulunuyor. Buna rağmen olası tehditlere karşı tesis 60 tane kamerayla sürekli takip ediliyor. SCADA odası, hem arıtma tesisinin hem de geri kazanım tesisinin bütün otomasyonunu görüp kontrol edebiliyor.

AKOSB İmar ve Yapı İşleri Müdürü Serkan Duran:
“Yıllık Minimum 500 Bin Metreküp Temiz Su Tasarruf Edilecek”
Asım Kibar OSB İmar ve Yapı İşleri Müdürü Serkan Duran, tesisle ilgili şunları söylüyor: “Temiz su rezervlerinin tükenmemesi adına su tasarrufu yapmak her vatandaşın görevidir. AKOSB Atıksu Geri Kazanım tesisimizin tamamlanması ile yıllık minimum 500 bin metreküp temiz su tasarruf edilecek ve doğal su kaynaklarımızın içme suyu olarak yeni ihtiyaçlar için kullanılabilmesi sağlanacaktır."

“Dünyada birçok örneği olan Atıksu Geri Kazanım tesisleri, ülkemiz için yeni ve gelişmeye açık bir konu. Bu projenin tarafımızca başarıyla uygulanması, atıksu geri kazanımının ülkemiz geneline yayılmasına, ilgili mevzuatın gelişmesine, literatürün artmasına ve istatistik verilerinin oluşmasına katkı sağlayacaktır. Atıksu Geri Kazanım Tesisi projemiz, atıksu arıtma tesisine sahip olan sanayi kuruluşları ve yerel yönetimler ile atıksu arıtma tesisi işletmesi yapan kuruluşlara öncülük edecektir. Hatta atıksuyunu arıtmayarak doğrudan belediyelerin kollektör hatlarına veren sanayiciler de atıksu arıtma tesisi kurmak ve bu arıtılan atıksuyu geri kazanmak için teşvik edilmiş olacaktır.” 

“AKOSB olarak, sanayi kuruluşlarımızın hizmet beklentilerini, teknolojinin gelişimi ile paralel olarak yüksek kalite ve standartlarda sunuyoruz. Proje konusu, AKOSB ve katılımcılarımız tarafından tam anlamıyla destekleniyor ve sahipleniliyor. Şebeke suyundan daha kaliteli olan geri kazanım suyunun sanayi kuruluşlarımıza getirdiği ekonomik katkı da göz önünde bulundurulduğunda, faaliyetimizin sürekli devam edeceğini söyleyebiliriz. Ayrıca, bölgemizde bulunan Güney Kore ve Türk menşeli farklı sektörlere sahip sanayi kuruluşlarının, bu tip üretime yönelik ortak bir projede bir araya gelmesi, kültür ve tecrübe alışverişini sağlayacak ve yeni projelerin önünü açacaktır.”

“Döviz kurlarındaki beklenmedik artış, tesisimizin amortisman süresini bir miktar uzatacak olsa da, sanayicilerimiz şebeke suyundan daha ucuza su temin ederken yaklaşık 4 yıllık dönemde tesis amortismanı tamamlamış olacaktır. Bir tarafta hızla artan nüfus olgusu diğer tarafta ise tükenmekte olan doğal kaynakların varlığı insanlık için yeni çözüm arayışlarını zorunlu kılmıştır. Bu çerçevede devreye aldığımız Atıksu Geri Kazanım Tesisimiz ile doğal su kaynaklarının tamamen tüketilmeden, gelecek nesillere de aktarılmasının sağlanması olarak özetlenebilecek olan sürdürülebilir kalkınma anlayışına tarafımızca sağlanan büyük bir katkı olacaktır.”

Prof. Dr. Bülent Keskinler: “Yapılacak Yeni Projeler için Örnek Olacak”
AKOSB Atıksu Geri Kazanım Tesisi’ne Prof. Dr. Ahmet Karagündüz ile birlikte danışman olarak katkı veren Gebze Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent Keskinler, tesisin birçok açıdan ilkleri barındırdığını ifade ederek, önümüzdeki dönemde yapılacak projeler için iyi bir örnek olacağını belirtiyor. 

Prof. Dr. Bülent Keskinler, tesisle ilgili şunları söylüyor: “Bu bölge su yönünden zengin bir bölge değil ve su fiyatları oldukça yüksek. Burada suyun metreküp bedeli 8,5 liraya yakın. Atıksu bedeli de eklenince 12-13 liraya geliyor. Bu da sanayiciler için ciddi bir yük. Bu tesiste bir metreküp atıksuyu geri kazandığınız zaman maliyeti 1,5 liraya geliyor. Aynı zamanda hem atıksuyu geri kazanmış oluyor, hem de bölgede kullanılan sudan çok daha kaliteli bir su elde edebiliyoruz. Geri kazandığımız bu suyu da çok uygun bedellerle sanayinin hizmetine sunuyoruz. Dolayısıyla bu tesis, hem sanayiye sağladığı maddi katkı, hem de su kaynaklarının korunması açısından çok önemli. Türkiye’de buna benzer projeler yaygınlaşıyor. Çevre Bakanlığı’nın yürüttüğü ya da desteklediği birçok proje var. Yine Orman Bakanlığı’nın su geri kazanımıyla ilgili projeleri var. Bu tesis de yapılacak projeler için öncü bir tesis”. 

“Atıksu geri kazanımı yapan başka tesisler de var. Ancak hem bir OSB’de olması, hem de tam olarak istenilen kalitede suyun geri kazanıldığı en modern tesis burası oldu. Sanayiye maddi katkıları da göz önüne alındığında bu tesisin tetikleyici olacağını, bundan sonra diğer OSB’lerin de atıksu geri kazanımı yapacağını düşünüyoruz. Zaten Türkiye’nin bunu yapması gerekiyor. Sadece su kaynaklarının korunması açısından değil, maliyet açısından da çok önemli”. 

“Tabii, sanayinin istediği kalitede suyu sunmak da önemli. Bu nedenle, burada online izleme sistemleri var, hiçbir zaman hata yapmadan sanayiciye istediği kalitede suyu ulaştırmak zorundayız. Tesisin tasarımı yapılırken de bütün riskler dikkate alınarak projelendirildi, şartnameleri yazıldı ve ihaleye çıktı. Dolaysıyla tam izleme sistemi olan, kör noktası olmayan örnek bir geri kazanım tesisi oldu”.

“Tesisin en büyük avantajı, çok iyi bir mühendis ekibi olması. Türkiye’deki en büyük sorunlardan birisi, işletmecinin yeterli bilgi ve tecrübeye sahip olmaması. Ancak bu tesisin teknik ekibi, projenin başından beri buradaydı. 4 sene membran çalıştılar; pilot tesisin kurulmasında ve çalıştırılmasında buradaydılar; sistemin kurulması, devreye alınması ve çalıştırılmasında önemli tecrübeler edindiler. Başka OSB’lerden de gelip ziyaret eden, bilgi alan yetkililer oluyor. Burası bir anlamda da okul gibi oldu”.

“Su geri kazanımında prosesin arkası çok önemli. Arıtma tesisinizde problem varsa, su geri kazanımı yapamazsınız. Türkiye’deki geri kazanım tesislerinin istenildiği ölçüde çalışamamasının nedeni de arıtma tesislerindeki problemlerdir. Bu tesisin avantajı, arıtma tesisinin çok iyi çalışıyor olması. Geri kazanım da iyi dizayn edildiği için sorunsuz bir atıksu arıtma ve geri kazanım tesisine ulaşmak mümkün oluyor”.

E-dergiden okumak için lütfen tıklayınız.