4 Kasım 2014 | TESÄ°S 75. Sayı (Ekim 2014)

Orhaniye Arıtma Tesisi, Osmaniye Arıtma Tesisi, Muradiye Arıtma Tesisi ve Emirli Yavuz Sultan Selim Arıtma Tesisi olmak üzere 4 arıtma tesisinden oluşan Ömerli İçme Suyu Arıtma Tesisi, zaman içinde artan İstanbul’un su ihtiyacı doğrultusunda sürekli yenilenerek kapasitesi artırılırken, teknolojik olarak da geliştiriliyor…İstanbul’un artan nüfusuna ve gelişen endüstrileşmeye paralel olarak ortaya çıkan içme, kullanma ve endüstri suyu ihtiyacını büyük ölçüde karşılayan Ömerli Su Arıtma Tesisleri, dört ana arıtma tesisinden oluşuyor. Farklı tarihlerde, dönemin ihtiyaçlarına paralel olarak inşa edilmiş ve zamanla modernleştirilmiş bu tesisler:
1. Orhaniye Arıtma Tesisi (CTE Tipi Yatay Su Akımlı Arıtma Tesisi) 
2. Osmaniye Arıtma Tesisi (Degremont Tipi Yeni Arıtma Tesisi)
3. Muradiye Arıtma Tesisi (Mikro Kum Kullanılan Aktiflo Sistemi)
4. Emirli Yavuz Sultan Selim Arıtma Tesisi (Pulsatör Sistemi). 


Bu tesislere ham su temin eden ve arıtılmış suyu terfi ettiren 3  terfi merkezi bulunuyor, iki adet terfi merkezi ise inşa halinde. Tesislerde ayrıca her biri 15.000, 24.000 ve 30.000 metreküplük 3 adet temizsu haznesi mevcut. 


Ömerli Barajı
1967 yılında yapımına başlanan ve 1972 yılında tamamlan Ömerli Barajı, İstanbul’un 28 km. kuzeydoğusunda Riva Deresi üzerinde Ömerli Köyü’ne 5 km. mesafede yer alıyor. Barajın drenaj alanı 600 km2, maksimum su kotunda göl sahası ise 6.106 km2. Asgari işletme kotu 46, azami su kotu 62 metre olan barajın yıllık su verimi 220 milyon m3. Ömerli Barajı’ndan beslenen tesisler, kuruldukları dönemin talebini karşılamak üzere inşa edildikleri için zamanla revize edilerek artan içme suyu ve kullanım suyu ihtiyacının büyük kısmını karşılar hale gelmişler.



Havalandırma Ünitesi             Ozon Sistemi


Ömerli Su Alma Sistemi ve Ham Su Terfi Merkezi
Barajdan su alınmasında göl sahası içinde Emirli Köyü yakınlarında inşa edilmiş olan su alma kulesinden yararlanılıyor. Buradan alınan ham su, terfi merkezine 3 metre çaplı bir tünel vasıtasıyla iletiliyor.
Su alma kulesinde dört ayrı seviyede (43 m, 48 m, 53 m ve 58 m) ve her seviyede dörder adet olmak üzere toplam 16 adet kapak bulunuyor. Su kalitesinde mevsimlere göre meydana gelen değişimler izlenerek, farklı kotlardaki kapaklar sayesinde arıtma tesisi için en uygun kalitedeki su hangi seviyedeyse o seviyeden alınması sağlanıyor.
Su alma kulesi, 3 metrekare kesitli bir tünel vasıtasıyla terfi merkezinin emme havuzuna bağlı. Ham su, burada tesis edilmiş 7 adet düşey milli kolonlu tip pompalar vasıtasıyla arıtma tesislerine terfi ediliyor.
Hamsu terfi merkezinden su, yaklaşık 1.200 metre uzunluğundaki 2 metre ve 2,2 metrelik iki adet çelik ve 2,2 metrelik bir adet ön gerilmeli beton boru hattı ile tesislere terfi ettiriliyor.


Havalandırma Ünitesi
Önceki yıllarda planlanmamış olmasına rağmen su kalitesindeki değişimler sebebiyle son yıllarda yapımı zaruri hale gelen havalandırma havuzu, 1.100.000m3/gün kapasiteye göre (bütün tesislerin ihtiyacı için) projelendirilip 2001 yılında hizmete alınmış. 
Arıtma işleminin ilk başladığı birim olan havalandırma ünitesinde suya oksijen kazandırılıyor. Aynı zamanda suda tat ve kokuya sebebiyet veren uçucu organikler, havalandırma esnasında sudan uzaklaştırılarak kalitede doğrudan iyileştirme sağlanıyor. 


Ozon Sistemi
Ozon, içme suyu arıtımında oksidasyon ve dezenfeksiyon amacıyla uygulanıyor. Oksidasyon ile kirleticilerin giderilecek forma dönüştürülmesi, dezenfeksiyon ile mikroorganizmaların öldürülerek arıtma tesisindeki biyolojik hayatın kontrol altına alınması sağlanıyor. 
Dünyada teknolojik yönden gelişmiş ülkelerdeki uygulamaya paralel olarak ön dezenfeksiyonda sağlık yönünden tercih edilen ozon uygulamasına Ömerli Tesisleri’nde 2001 yılında başlanmış.
Tesislerde her biri 12.5 kg/sa olmak üzere toplam 62,5 kg/sa kapasiteli 5 adet ozon jeneratörü bulunuyor. Ozon sistemi, ozon üretimi için gerekli ekipmanlardan hava kompresörleri, hava kurutma ünitesi, ozon jeneratörleri, ozon dozlama sistemi ve atık ozon gazı imha ünitelerini içeriyor.





Arıtma Tesisleri ve Arıtma İşlemleri
Kaynağından alınıp havalandırılan ve ozonlanan su, içme suyu haline getirilmek üzere artıma tesislerine giriş yapıyor. Arıtma tesislerinde ilk iş olarak kimyasal madde ilavesi yapılıyor. Koagülant olarak da adlandırılan kimyasallar suya ilave ediliyor. Bu kimyasallar suya bulanıklık veren ve serbestçe çökelmeyen askıda kalmış katı maddelerin, kolloidlerin birbirine yapışarak yumaklar oluşturmalarını sağlıyor. Bu sayede çöktürme havuzlarına giren sularda bulanıklığa sebebiyet veren bu maddeler çökerek ayrılıyorlar. Durulanmış olarak çöktürme havuzlarından çıkan sular son olarak kum filtrelerine yöneliyor. Filtrelerde de çökelmeyen maddeler kumlara tutunarak sudan ayrılıyorlar. Kimyasal ve fiziksel işlemler bu şekilde tamamlandıktan sonra dezenfeksiyon işleminin en son uygulaması olan klorlama işlemi yapılıyor. Bu işlemde amaç, artık sadece tesiste içilebilir su elde etmek değil, su son kullanıcıya ulaştığında da bakteriyolojik kirlilik olmamasıdır.
Son teknoloji ürünlerle donatılan arıtma tesisleri tam otomasyonla işletiliyor. Her bir tesiste su kalitesi ile ilgili ölçüm cihazları bulunuyor ve bu cihazlar ölçüm değerlerini anında bilgisayar sistemine aktararak su kalitesinin anlık izlenmesini sağlıyor. Bilgisayar ve PLC destekli çalışan ünitelerde işletme ile ilgili tüm bilgiler tesis içinde bir haberleşme merkezinde takip ediliyor. Ayrıca İSKİ merkezde de bu bilgiler anında görülebiliyor. 



Orhaniye Arıtma Tesisi         Muradiye Arıtma Tesisi


Orhaniye İçme Suyu Arıtma Tesisi
(CTE Tipi Yatay Su Akımlı Arıtma Tesisi)
İstanbul’un su kaynaklarının en önemlilerinden olan Ömerli Barajı sularının değerlendirilmesi maksadıyla 1973 yılında inşasına başlanıp, 1979 yılında tamamlanarak devreye alınan tesisin kapasitesi 378.000 m3/gün. Kapasite artırımına müsait olarak tasarlanan Orhaniye Arıtma Tesisi 1995 yılında başlayan kapasite artırımı çalışmaları ile 550.000 m3/gün su verecek hale getirilmiş. 
Klasik yatay akışlı kare planlı çöktürme esasına dayanan tesiste 16 adet yavaş karıştırıcı, 4 adet çöktürme tankı ve 20 adet kum filtresi mevcut. Çöktürme tanklarının üç katlı oluşu, tesisin önemli bir özelliği. 


Osmaniye İçme Suyu Arıtma Tesisi
(Degremont Tipi Düşey Akışlı Arıtma Tesisi)
Şehrin su ihtiyacının zamanla artması sonucu kapasite artırımı ihtiyacı olduğundan ve şehre daha bol ve iyi kalitede su verilebilmesi maksadıyla degremont tipi yeni arıtma tesisleri inşaatı 1983 yılı Ağustos ayında ihale edilmiş ve inşaatı 1986 Ağustos ayında tamamlanarak devreye alınmış. Ancak, 1996 yılında modern bir teknolojiyle tamamen yenilenmiş. Kapasitesi 200.000 m3/gün olan tesisin kimyasal madde dozaj ünitesi, mevcut Orhaniye Arıtma Tesisi’nin kimyasal madde ünitesinden besleniyor. 


Muradiye İçme Suyu Arıtma Tesisi
Ömerli Arıtma Tesisleri kompleksi içinde yer alan Muradiye Arıtma Tesisi’nin inşaatı 1995 yılında tamamlanmış. Kapasitesi 300.000 m3/gün olan tesis, ileri teknolojilerle donatılmış modern bir arıtma tesisi.
Tesise su, 1600 mm’lik bir hatla geliyor ve daha sonra 800 mm’lik 5 boru hattına ayrılarak binaya giriyor. Koagülasyon için gerekli olan alüminyum sülfat, bu 800 mm’lik borulara enjekte ediliyor. Pıhtılaştırmaya yardımcı olmak üzere polielektrolit tesise hızlı karıştırıcılarda veriliyor.
Bu tesisin diğer tesislerden en büyük farkı ise çöktürme sistemi. Çöktürme ünitesinin üst kısmında tüp sistemi oluşturan plakalar bulunuyor. Bu plakalar sayesinde yüzey alanı büyütülüyor ve daha küçük bir hacimde daha iyi bir çöktürme sağlanıyor. Ayrıca tesiste, çöktürmede diğer kimyasallara ilaveten mikro kum kullanılıyor.
Tesisin bir özelliği de 13.000 m3 hacme sahip son klor temas tankının olması. Bu sayede son klorlamadan sonra 1 saate yakın bir temas süresi sağlanabiliyor. 



Emirli Yavuz Sultan Selim Arıtma Tesisi - Klorlama Üniteleri


Emirli Yavuz Sultan Selim İçme Suyu Arıtma Tesisi
Yeşilçay sisteminin bir parçası olan Emirli Yavuz Tesisleri 500.000 m3/gün kapasiteli. Bu tesis Yeşilçay sistemi henüz tamamlanmadığından şimdilik Darlık Barajı’ndan besleniyor. Ayrıca ihtiyaç olduğunda Ömerli Gölü’nün ham suyu ile de beslenebiliyor. Ömerli Tesisleri içerisinde en yeni tesis olan Emirli Yavuz Sultan Selim İçme Suyu Arıtma Tesisi, 2001 yılında hizmete alınmış.
Tesisin diğer tesislerden farkı, çöktürme havuzlarının pulsatör tipinde projelendirilmiş olması. Çöktürme havuzlarının ortasına inşa edilmiş olan vakum odaları sayesinde suyun, yukarı-aşağı hareket ettirilerek yumaklaştırılması sağlanıyor. Aynı zamanda tabanında biriken çamur da bu esnada dışarı atılıyor. Tesiste arıtılan su, 3000 mm’lik bir boru hattıyla mevcut Ömerli-Çamlıca boru hattına veriliyor.


Temizsu Terfi Merkezleri
Arıtma tesislerinden çıkan sular 15.000 m3, 24.000 m3 ve 30.000 m3lük temizsu depolarına giriyor. Depolardan da cazibe ve pompalar vasıtasıyla isale hatlarına verilerek şehirlerdeki çeşitli depolara iletiliyor. 15.000 m3lük depodan alınan su, Temizsu I Terfi Merkezi’nce; 24.000 m3lük depodan alınan su da Temiz Su II Terfi Merkezi’nce 2.200 mm’lik çelik borularla Dudullu-Çamlıca İsale Hattı’na terfi ettiriliyor. Ayrıca Temiz Su II Terfi Merkezi’nden 1.200 mm ve 800 mm’lik çelik borularla Sultanbeyli İsale Hattı’na su veriliyor.



Temiz Su Terfi Merkezleri          Çamur Susuzlaştırma Tesisleri


Çamur Susuzlaştırma Tesisleri
Çamur Susuzlaştırma Tesisleri, arıtma tesislerinden gelen çamurların yaklaşık yüzde 30 susuzluk ihtiva edecek şekilde katı hale getirilmesi ve düzenli depo alanlarına sevk edilmesi amacıyla işletiliyor. Tesis, yoğunlaştırıcılar ve filtre pres ünitelerinden oluşuyor. Çamur Susuzlaştırma Tesisleri sayesinde günlük ortalama 100 ton çamur Ömerli Gölü’ne verilmediğinden, gölün katı madde yükünün artması engelleniyor.


Kimyasal Üniteler
Tesislerde 2 adet kimyasal madde hazırlama ünitesi var. Bu ünitelerde kimyasal maddeler depolanıyor ve çözeltiler hazırlanıp dozlanıyor. 


Merkezi Kontrol Sistemi (SCADA)
Ömerli Tesisleri’nde üretilen suyun iyi bir şekilde kontrol ve dağıtımını sağlamak, depo seviyelerini kontrol etmek, pompaların çalışma veya arıza durumlarını görmek maksadıyla bir merkezi kontrol ve kumanda sistemi inşa edilmiş. Merkeze gelen bütün tesislerin bilgileri, bilgisayar vasıtasıyla kontrol ediliyor ve gerektiğinde acil müdahale yapılabiliyor. 

 

---

R E K L A M