Otomatik Dozlama Neden Gereklidir?Günümüz şartlarında rekabetin ciddi boyutlara varması ile satışlardaki karlılıklar eski dönemlere nazaran azalmıştır. İşletmelerin geçmiş dönem karlarına olan alışkanlıkları onları maliyet tarafında bir takım düzenlemelere itmiştir. Makine parkurlarına yenileri eklenmeden aynı ekipmanlarla kapasitenin arttırılması yoluna gidilmiş ve konu verimliliğin nasıl arttırılacağı noktasında düğümlenmiştir. Bu gelişmeler ışığında birçok mühendislik dalı imalatın alt detaylarına inerek kendi bulunduğu kapsamı özel mercekleriyle araştırır duruma gelmiştir.
İmalat aşamasında üretimi, verilme şekli, noktası ve miktarı gibi konuların önemi gereği olumlu veya olumsuz yönde etkileyecek parametrelerden bir tanesi de bilindiği üzere kimyasallardır. Kimyasal, bazen üretimin hammaddesi bazen yardımcı ekipman bazen de üretim fazları içerisinde pozitif katalizör görevinde bulunmaktadır. Kimyasallar üretimin çeşitli aşamalarında kullanılmakla birlikte, kullanılma şekli ağırlıklı olarak bire bir insan gücü odaklıdır. İşçi kullanılarak kimyasalın sistem içerisine verilmesi, engellenmesi mümkün olmayan güvenlik ve hassasiyet açıklıklarını beraberinde getirmektedir. Üretim aşamasında kimyasalın sürekli aynı değerlerde verilememesi durumunda imal edilen ürünün istenilen kalite şartlarını sağlayamaması problemi ortaya çıkmaktadır. Bu hem üretim randımanını düşürmekte hem de maliyetleri ciddi şekilde olumsuz olarak etkilemektedir. İmalatta yaşanan kalite problemi, nihai ürünün geri döndürülerek üretimde yeniden kullanılamaması durumunda ortaya bertaraf maliyeti adı altında hesap dışı bir maliyet daha çıkarmaktadır.
İmalatta ana mal veya yardımcı mal olarak kullanılan kimyasalın stoklarınızda ne kadar kaldığını an be an izlemek size stok maliyetlerinde ciddi ekonomi sağlayacağı gibi üretim programını ve hammadde tedarik sürecini de belli bir forma sokacaktır.
Özellikle son yıllarda dünyada yaşanan kuraklıkla birlikte aslında çok daha önce dikkate alınması gereken bir konu olan "Su Tasarruf Yöntemleri" konusu haklı olarak esas konu sınıfına atlamıştır. İşletmede kullanılan soğutma suyunun, istenilen kriterler içerisinde kalabilmesi için verilen kimyasalların miktarının kurulacak düşük maliyetli otomatik ölçüm kontrol ve dozlama sistemi ile birlikte azaldığını hatta sadece kimyasal sarfiyatının dışında kullanılan temiz suyun da azaldığını görmek işletme sahiplerini memnun edecektir. Yukarıda da bahsettiğimiz üzere üretim bandındaki doğrusallık günümüz şartlarında verimliliğin en etkili parametrelerinden olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Dozlanacak kimyasalın bir debimetre ile ölçülmesi ve bunun operatöre anlık olarak iletilmesi veya bant üzerinde sıvının, sıcaklık, pH, iletkenlik vs. gibi parametrelerinin ölçülerek dozlama pompasına kumanda vermesiyle pompanın devreye girip çıkması çokta karmaşık şeyler değildir. Yapılacak bir programlama ile kimyasalın sisteme ne kadar verildiği, stoklarda ne kadar kaldığı, üretimdeki doğrusallığı gibi birçok parametreyi operatörün bulunduğu odadaki bilgisayara taşıyabilir, anlık raporlar alınabilir.
Otomatik ölçüm, kontrol ve dozlama sistemi kurulurken dozlama pompası, debimetre, pH metre, Cl2 ölçer, ORP ölçer, iletkenlik ölçer, oksijen metre, bulanıklık ölçer, sıcaklık ölçer, frekans çevirici (invertor), PLC gibi ekipmanlar kullanılmaktadır. Dozlama pompası, dozlanacak kimyasalın özelliklerine, sistemin ihtiyacı olan kapasiteye, proses yapısına, saha koşullarına, kumanda alma şekline bağlı olarak belirlenir. Akabinde pompanın kumanda alacağı yapı ve varsa ölçüm kontrol ekipmanları belirlenmelidir. Seçimler yapıldıktan sonra ortaya çıkan sistemin işletmede montajının yapılacağı yere uygun olarak şase üzerine oturtulması veya duvara monte edilebilecek şekilde hazırlanması gerekmektedir. Sisteminin kurulumu aşamasında dozlamanın doğrusallığı yakalaması, güvenlik içinde çalışması, arıza yapmaması adına pompanın yanında yardımcı ekipmanlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bunlar, pompanın doğrusallığını sağlayan darbe sönümleyici, sifonlamayı engelleyen yükleme vanası, akışın varlığına kontrol eden akış göstergesi, basınçölçer, yüksek basınç altında çalışan sistemlerde skid sistemi koruma amacıyla emniyet vanası, pompanın işletme şartlarındaki debisinin belirlenmesi için emiş hattında kalibrasyon silindiri, dozlama noktasındaki hassasiyet sebebiyle dozlama enjektörü olabilir. Skid sistemle birlikte kullanılacak bir pano içerisine stok tankının seviyesi bilgisi de girilmesi durumunda pompa kimyasalın bitmesiyle birlikte stop edebilir. Kimyasal seviyesine ait bilgi ana tankın aktarma pompasına gönderilmesi durumunda, dozlama pompasının emiş yaptığı ara tank bitmeden evvel de doldurulabilir. Bu şekilde kimyasalın bitmesi kaynaklı sistemde yaşanacak kesintiler de ortadan kaldırılabilir.
Genel olarak otomatik dozlama sistemleri kurulmadan önce işletmedeki çalışma şartları, işletmenin talebi, çevresel koşullar, kullanılacak kimyasala ait bilgiler toparlanmalı ve bu bilgiler ışığında tasarlanmalıdır.
Dozlama sisteminin otomasyonu işletmenin talepleri ile geliştirilebilir. Ofisinizdeki bilgisayar yardımı ile dünyanın herhangi bir yerindeki işletmenizin verilerine ulaşabilme imkanlarına sahipsiniz. Doğru tasarlanmış bir otomatik ölçüm, kontrol ve dozlama sistemi tahmin edileceği üzere maliyetlerde sağlayacağı ekonomi ile kendini kısa sürede amorti edecektir.
Mesut Dalgıç
Çevre Mühendisi
Sispa İnşaat Malzemeleri ve
Makine Pazarlama Ltd. Şti.
HAKKIMIZDA
