HABERLER 1. Sayı (Mart Nisan 2005)

AB için müzakere tarihi almak için, tüm ülke 17 Aralık 2004 tarihine kilitlenmişti. Gerek 17 Aralık tarihine kadar, gerek sonrası için, neredeyse tüm alanlarda kollar sıvandı, harıl harıl bir çalışma dönemi başladı.
Çevre ve Orman Bakanlığı da bu ‘Milli Seferberlik’ içinde en yoğun çalışma gruplarından biri oldu. 67 direktifin uyumlaştırma çalışmaları başlatıldı. Yeni tebliğler, genelgeler, yönetmelikler birbirini kısa mesafelerle izledi.

İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulunun Yeniden Oluşturulması (2004/13) genelgesi, 18.02.2004/25377 tarih ve sayıyla yayınlandı.

Yılın son günü üç tebliğ birden, çevre yasal düzenlemeleri çerçevesine katıldı:

Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin İhracatına İlişkin Tebliğ (İhracat 2004/13) 30.12.2004/25686
Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Yakıt ve Atıklara İlişkin Tebliğ (Dış Ticarette Standardizasyon 2005/3) 31.12.2004/25687
Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Kimyasallara İlişkin Tebliğ (Dış Ticarette Standardizasyon 2005/3) 31.12.2004/25687

‘Çevre’yi ilgilendiren bir çok alanda, parçası olmak istediğimiz Avrupa Birliği’ndeki mevzuata bizi uyumlu hale getirmeyi amaçlayan yeni yönetmeliklerimiz ise;

Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği 21/01/2004-25353
Tarımsal Kaynaklı Nitrat Kirliliğine Karşı Suların Korunması Yönetmeliği 18/02/2004-25377
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği 18/03/2004-25406
Mahalli Çevre Kurullarının Oluşumu Çalışma Usul Ve Esasları 15/04/2004-25434
Benzin Ve Motorin Kalitesi Yönetmeliği 11/06/2004-25489
Ambalaj Ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği 30/07/2004-25538
Atık Pil Ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği 31/08/2004-25569
Radyasyon Güvenliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 29/09/2004-25598
Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 05/10/2004-25604
Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği 07/10/2004-25606
Doğal Mineralli Sular Hakkında Yönetmelik 01/12/2004-25657 ç Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik 16/12/2004-25672
Endüstri Bölgeleri Yönetmeliği 16/12/2004-25672
Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 26/12/2004-25682
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği 31/12/2004-25687

Kısa süre içerisinde çıkması beklenen ve Bakanlığın web sitesinde ilgili kişi ve kuruluşların değerlendirmesine sunulan yönetmelik taslakları ise;

Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Taslağı
Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Taslağı
Motorlu Kara Taşıtlarından Kaynaklanan Egzoz Emisyonlarının Azaltılmasına İlişkin Yönetmelik Taslağı
Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağların Kontrolü Yönetmelik Taslağı
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Taslağı
Isınma Kaynaklı Hava Kirliğinin Kontrolü Yönetmeliği Taslağı

Bu süreçte AB, çevre yatırımları için belirli ölçeklerde mali yardımlar yapacak. Bu yardımlar ve yönlendirileceği yatırımlar konusunda Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nden Fevzi İşbilir şu bilgileri verdi;

‘Bakanlığımız AB fonları çerçevesinde yüksek maliyetli yatırımların planlanması projesi kapsamında bir çalışma yürütüyor. Bu çalışma kapsamında seçilen 6 projenin ihale dokümanları dahil tüm fizibilite çalışmaları ile ÇED(Çevresel Etki Değerlendirmesi) süreci tamamlanacak ve ihaleye çıkabilecek hale getirilecek. Projenin hemen hemen yarısına geldik. Bu proje 2004 yılının başlarında başladı ve yürürlüğe girdi. Önce projelerle ilgili 6 bölgenin nereleri olduğunu tespit ettik. Bunlardan bir tanesi Dilovası. Dilovası’ndaki sanayiden çıkan atıksu ve evsel yerleşimlerin atıksularının ortak arıtılacağı bir atıksu arıtma tesisinin projelendirilmesi söz konusu. Yine bu proje kapsamında Tokat Atıksu arıtma tesisinin projelendirilmesi gerçekleşecek. Bir de Nevşehir ilimizin atıksu arıtma tesisi de projelendirilecek ve çalışılacak. Su ve atıksu alanındaki projelerimizin yanı sıra iki katı atık projemiz var. Biri Çanakkale Katı Atık Bertaraf Tesisinin planlanması ve projelendirilmesi, diğeri Kuşadası Katı Atık Bertaraf Tesisi’nin projelendirilmesi ve planlanması. Bir diğer çalışmamız da, hava kirliliğinin önlenmesine yönelik olarak Karabük ilimizde bir hava kirliği izleme ve modelleme çalışmasıdır. Bu projelerimizin 2005 yılı Kasım ayı içerisinde sona ermesi gerekiyor. Yani ihale dokümanları ile birlikte Genel Müdürlüğümüze teslim edilmesi gerekiyor. Projeyi alan firmanın lokomotif kuruluşu COWI adlı bir Danimarka danışmanlık şirketidir. Buradaki en büyük ortağı ise; UBM Mühendislik Danışmanlık Şirketi. Ayrıca İstanbul Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü de proje bileşenleri arasında yer alıyor.

Bakanlığımızın AB fonları kapsamında yürüttüğü bir çalışması daha var: Bakanlığımız etkin bir denetim ağı kurmak ve bu konuda AB ülkelerinde yapılan denetimlerle Bakanlığımızın yapması gerektiği denetimlerin birbirlerine yakınlaştırılması amacıyla yürütülen bu çalışmanın adı: IMPEL projesi. IMPEL projesi kapsamındaki çalışmalarımız 2004 yılı başında başladı ve 2005 yılı sonunda gerçekleşecek. Umuyoruz, içinde bulunduğumuz süreçte Bakanlığımız, AB normlarına uygun bir denetim sistemi kuracak ve çevresel anlamda vazifesini daha iyi yerine getirecektir.


Bir projemiz daha başlıyor; Marmara Havzası Çevre Master Planı ve Yatırım Stratejileri Projesi. Avrupa Yatırım Bankası-EIB’nın tamamen hibe fonlarından gerçekleştireceğimiz bir proje olacak. Bu projenin büyük ortağı bir Hollanda firması olan Grontmij, Ecorys ve Delft Hidrolics olacak. Türkiye’deki partneri ise Mimko Mühendislik İmalat Müşavirlik ve Koordinasyon Anonim Şirketi Türkiye’deki ayağını teşkil edecek bu projenin. Biz özellikle Marmara Havzasında entegre bir çevre master planı hazırlanmasında çok büyük katkı sağlayacağına inanıyoruz. Bu proje içinde Marmara Denizi’ndeki mevcut kirlilik durumu ve özümleme kapasitesi de değerlendirilecek. Bu proje şubat ayı içinde başlıyor. Büyük ihtimalle 18 ay içinde tamamlanacak. 2006 yılının Temmuz-Ağustos’unda tamamlanacak.

08.05.2003 tarih ve 25102 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 9. Maddesinin (m) bendi ile ‘Tesislere deşarj izni vermek, deşarjları ve arıtma sistemlerini izlemek ve denetlemek, tesisler için kurulacak arıtım sistemlerinin projelerini onaylamak’ görevi Bakanlığımıza verilmiş olup bu kapsamda 27 Şubat 2004 tarihli Atıksu Arıtma Tesisleri Proje Onayı hakkında bir Genelge (2004/3) yayınlanmıştır. Bu Genelge; ile istenilen düzeyde arıtma verimi sağlayacak, düşük yatırım ve işletim maliyetine sahip atıksu arıtma teknolojilerinin seçilmesi ve uygulanması hedeflenmektedir.

Bu doğrultuda 16 Şubatta özellikle Atıksu arıtımında proje yapan ve inşaat ihalesi gerçekleştiren sektör temsilcisi kuruluşlarla bir ufuk turu yapmayı planlıyoruz. Yapacağımız bu ufuk turunda, sektörün sorunlarını, mahalli idarelerde ve sanayi kuruluşlarında yapılması gereken çalışmaların neler olabileceğini turizm bölgesinde yapılması gereken çalışmaların neler olabileceğini, bu konuda devlet, yerel yönetimler ve halkın katılımının nasıl sağlanabileceğini ciddi biçimde ele almayı planlıyoruz.

Su Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliğimizi büyük oranda değiştirdik ve yeni yönetmeliğimiz 31 Aralık 2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.. Yeni düzenlemelerin ülkemiz için hayırlı olmasını temenni ediyorum.’

Bakanlığımızın ülkemizdeki su kirliliğinin önlenmesi konusunda yaptığı çalışmaları sırasında karşılaştığı darboğazlar ise şunlardır;

Mali darboğazlar,
Kurumsal yapılanma,
Büyük zorluklarla yaptırılan tesislerin işletilmesi esnasında yeterli teknik personelin ve örnek işletme modellerinin mevcut olmaması,
Atıksu arıtma ve çamur bertarafı ile ilgili olarak ülkemiz şartlarına uygun güncel stratejilerin oluşmamış olması,
Kirleten öder prensibinin mevzuatımızda tam olarak yerini alamamış olması,
Ceza ve yaptırımların uygulanmasında karşılaşılan zorluklar,
Atıksu sektöründe hizmet veren mühendislik ve müşavirlik firmalarının, imalatçı firmaların istenilen düzeyde gelişememesidir. Bakanlığımızın su kirliliğinin önlenmesi konusundaki hedefleri ise;
Su kirliliğinin önlenmesinin ekonomik ve sosyal kalkınma hedefleriyle uyumlu bir şekilde gerçekleştirilmesi,
İlgili kuruluşlar arasında işbirliğin temellerinin oluşturulması, uluslararası kuruluşlarca desteklenmek üzere çevreyle ilgili yatırım programlarına ilişkin verilerin sağlanması, suyun korunması ve sürdürülebilir kullanımı için uzun vadeli stratejilerin geliştirilmesi,
Su kirliliğine neden olan her türlü faaliyeti etkin izlemek, denetlemek ve atıksuyun kaynağında azaltılmasını sağlamak,
Gerekli finansman kaynaklarının oluşturulması ve kullanılması,
Kamu-özel sektör işbirliğinin geliştirilmesi,
Evsel ve endüstriyel deşarjlarda gerekli standartları sağlayacak, yatırım ve işletim maliyeti düşük uygun arıtım teknolojilerinin seçilmesi ve uygulanmasının sağlanması,
AB mevzuatı, uygulamaları ve tecrübelerinden yararlanmaktır. Sonuç olarak; Atıksuların toplanması, arıtılması ve uzaklaştırılması konularında ülkemiz önemli adımlar atmak durumundadır. Bu doğrultuda Kurumsal yapılanmanın (Bölgesel idareler, kamu özel sektör işbirliği) geliştirilmesi, AB tecrübelerinden yararlanmak ve Etkin denetim ve izlemenin yapılması, teknolojik gelişmelerin takibi, ülkemiz şartlarına uygun gerek ekonomik gerekse teknik olarak uygulanabilir yöntemlerin belirlenmesi gerekmektedir.