Tufan Çalışkan
Makine Mühendisi, Lowara Türkiye

Ä°nsanlığın varoluÅŸundan itibaren suyun taşınması için çeÅŸitli aletler kullanılmıştır. Bilinen ilk su aracı M.Ö. 2000 yılında kullanılan ÅŸaduf (seren) adı verilen kaldıraç benzeri bir alettir.[1] Günümüzde kullanılan su pompalarına en yakın ekipman ise M.Ö. 3. yüzyılda ArÅŸimet tarafından tasarlanan ArÅŸimet Vidası adı verilen su transfer mekanizmasıdır.[2] Ayrıca 12. yüzyılda Artuklu döneminde ülkemizde yaÅŸamış, özellikle su transferi konusunda geliÅŸtirdiÄŸi mükemmel mekanik sistemler ve o yıllarda robot biliminde yaptığı çalışmalarla dünya genelinde tanınan fizikçi ve mekanikçi El-Cezeri’yi de anmadan geçemeyiz.

Su döngüsü veya hidrolik döngü, denizlerde ve okyanusta bulunan suyun buharlaşıp atmosfere, ardından da yaÄŸmur olarak topraÄŸa ve tekrar denize, okyanusa kavuÅŸmasıyla tamamlanır. Bu süreçte su kütlesi deÄŸiÅŸmez. Bununla beraber insan elinin deÄŸdiÄŸi her yerde dengeler deÄŸiÅŸir.Bununla beraber insan elinin deÄŸdiÄŸi her yerde dengeler deÄŸiÅŸir. Buna suyun tarımsal, endüstriyel veya evsel kullanımlarında döngünün dışına çıkartılması örnek gösterilebilir. Bilinçsiz su kullanımının nelere yol açabileceÄŸini hepimiz biliyoruz.

ÖrneÄŸin ülkemizde, Konya Ovası’nda oluÅŸan obrukları, Karadeniz Bölgesi’nde bile görülebilen su kıtlığını, Göller Yöresi’nde kuruyan gölleri haber bültenlerinde sıkça duymamız bilinçsiz su kullanımının sonuçlarıdır. Su kıtlığına karşı çözüm olabilecek yeni fikir ve projeler geliÅŸtirmek zorunda kalıyoruz. Bu yüzden Kıbrıs’a içme suyu saÄŸlayabilmek için Mersin’den baÅŸlayan hat, deniz tabanından uzanarak 107 km’lik mesafe kat eder ve Girne Geçitköy Barajına ulaşır.[4] Benzer bir proje de Ä°stanbul için yapılmıştır. Düzce’de Melen Nehri üzerine kurulan Melen Barajı’nda toplanan su, yer altı boruları vasıtası ile Ä°stanbul Anadolu Yakası’ndaki baÅŸka bir baraja ulaÅŸmaktadır. Bu ÅŸekilde hatta yılda 1 milyar metreküpün üzerinde su taşınmaktadır.

Yazının devamı için tıklayın