1 Ağustos 2011 | TESİS 39. Sayı (Temmuz - Ağustos 2011)

Ülkemizde yeni nesil atıksu arıtma tesislerinin öncülüğünü yapanlar arasına Bodrum Turgutreis Akyarlar Burnu mevkiinde bulunan Xanadu Island Resort Otel de katıldı.
Otelin özellikle yaz aylarında çok yoğun olan doluluk oranıyla birlikte artan atıksu miktarı günde 1200 m3’lere varmaktadır. Bu amaçla Xanadu Island Resort Oteli’nde 4 adet HUBER VRM 20 / 300 membran atıksu arıtma sistemi kullanılmıştır.

Membran sistemiyle evsel atıksu arıtma konusunda Türkiye’de verimi ve problemsiz sürekli işletilmesiyle bir ilk olan Orta Doğu Teknik Üniversitesi-HUBER VRM 20/180  Biyomembran MBR  Atıksu  Arıtma Tesisi, 6 Haziran 2005’te işletmeye alınmıştı. ODTÜ Teknokent atıksularında olduğu gibi, Xanadu Island Resort Oteli’nde de atıksular “son noktaya kadar” arıtılmakta, steril ve aynı zamanda bulanıklığı olmayan pırıl pırıl bir çıkış suyu elde edilmektedir. Bu tesiste arıtılmış atıksu bu haliyle, içme dışında, her amaç için kullanılabilecek niteliktedir. Zira, arıtılan bu su içinde BOI5 değeri sıfır, COD değeri en fazla 10 mg/ltr kadar olmakta, bu değerler mevsime ve çalışma şartlarına göre çok az değişmektedir. Tabii ki arıtılmış bu suyun içinde katı madde zerrecikleri, bakteri ve virüsler  hiçbir zaman bulunmamaktadır.

Tesisin dizayn ve projelendirmesi Biyosis Çevre Teknolojileri Ltd. Şti. tarafından yapılmış olup, kullanılan membran teknolojisinin seçiminde tüm alternatifler arasında, sağladığı işletme ekonomisi, teknolojik üstünlük ve faydalar sebebiyle HUBER SE tarafından geliştirilen VRM Teknolojisi tercih edilmiştir.
Xanadu Island Otel için yapılan atıksu arıtma tesisi genel olarak fiziksel, biyolojik arıtım ve Membran Filtrasyon sisteminden oluşmaktadır.

Arıtma tesisi çıkışında biyolojik olarak arıtılan ve dezenfekte edilen evsel nitelikli atıksu, yeşil alan sulaması amacıyla kullanılmaktadır.

1200 m3/gün atıksı debisi için tasarımı yapılan sistemde otel, devre mülk ve personelden kaynaklı atıksular yağ tutuculardan geçirilerek, arıtma tesisine verilir. İlk olarak kaba ve ince ızgaradan oluşan ızgara sisteminden geçirilen atıksu, içerisindeki kaba partiküllerden arındırılır. Sistemde kompakt yapısı, kolay işletme ve bakımı sebebiyle HUBER ROTAMAT Ro9 Micro Strainer ince ızgara makinesi tercih edilmiştir. 3 mm’ye kadar katı partiküller HUBER ROTAMAT ince ızgara tarafından çok yüksek bir verimle tutulmakta, katılar kanaldan alınıp üst seviyeye taşınarak direkt çöp konteynerine boşaltılmaktadır.

Debinin mevsimlik değişimi sebebiyle, tesis kapasitesinde değişiklik yapabilmek için iki adet havalandırma havuzu dizayn edilmiş olup, toplam debiye göre dizayn edilen bu havuzlar, sezon dışındaki zamanlarda tek hat olarak çalıştırılmaya uygun özelliklerdedir.

Biyolojik arıtma, havalandırma havuzlarında montajı yapılan ve blower’ler yardımıyla hava transferini sağlayan difizörlerle gerçekleştirilir. MBR sisteminden istenen verimin elde edilebilmesi için, biyolojik arıtma yüksek MLSS oranları sağlanarak yapılmaktadır.

Biyolojik olarak arıtılan atıksu, cazibeyle MBR reaktörlerine iletilir. Xanadu Island Oteli’nde istenen akı değerleri göz önüne alınarak 4 hattan oluşan MBR sistemi dizaynı yapılmıştır. Böylece düşük ve yüksek sezonlarda tesis kapasitesinin değiştirilmesi esnekliği sağlanarak otel işletmesine ekonomi ve işletme yönünden kolaylık sağlanmıştır.

Biyolojik arıtım sonrası filtrasyon olarak HUBER VRM 20/300 membran üniteleri kullanılmıştır. MBR sistemiyle, klasik sistemlerin aksine son çöktürme tankı ihtiyacı ortadan kalkmıştır.
MBR sisteminden çıkan arıtılmış su, içindeki bakterilerden de arınmıştır. Tesisten çıkan su, betonarme temiz su tankında toplanarak ihtiyaç duyulan zamanlarda sulama amaçlı kullanılır.
Membran biyoreaktörlerde olduğu gibi bu sistemde de organik kirleticiler içeren evsel atıksular, tanklardaki yoğun bakteri kültürü-aktif çamur tarafından havayla birlikte tüketildikten sonra kalan karışımdan bakteriler süzülerek ayrılır. HUBER VRM sisteminde kullanılan membran filtrenin 38 mm civarında olan gözenek çapları bakterilerden çok daha küçük olduğu için, süzüntü suyunda (permeate) bakteri ve virüs bulunmaz. Bu bakımdan arıtılmış sular sterildir.
HUBER VRM sistemindeki plakalı membranlardaki  bu çok  küçük gözenek çapının yarattığı aşırı basınç kaybı, uygulanan basınç ve aynı zamanda vakumla ve yüzeye paralel hava akımı sağlanarak en alt düzeye indirilmektedir. HUBER VRM teknolojisiyle bu şekilde yüksek filtrasyon hızları elde edebilmek mümkündür. Membran sistemlerinin işletilmesinde karşılaşılabilecek gözeneklerin bakteriler tarafından tıkanması sorunu, HUBER VRM sisteminin özel yapısı, işletim şartlarının iyi ayarlanması ve periyodik geri yıkamayla giderilmektedir. HUBER VRM Membran filtrasyon ekipmanında evsel atıksular için yedi ila 12 ayda bir kimyasal temizleme işlemi gerekebilir.

Xanadu Oteli uygulamasında da, her bir VRM20/300 ekipmanının 1 m2 membran yüzey alanından 1 saat içinde süzülen arıtılmış su miktarı 15-17 litre arasındadır. HUBER VRM ekipmaları, her 8 dakikada bir filtrasyon yapıp, her 2 dakikada serbest modda kalacak şekilde çalışmaktadır. Böylelikle diğer benzer membran sistemlerindeki gibi HUBER VRM Membran sisteminde geri yıkama işlemine ve ekipmanlarına gerek duyulmamaktadır.

VRM 20/300 toplam membran yüzey alanı 900 m2’dir. Komple otomatik çalışmayı sağlayan gelişmiş bir elektrik kontrol paneliyle 4 adet VRM sistemi senkronize olarak çalışmaktadır.
Fizyolojik olarak kişi başına tüketilen bir günlük su miktarı 3-4 litre civarındadır. Kalan kısım hijyen ve refah amacıyla kullanılmaktadır. Özellikle Xanadu Island Otel gibi önemli turistik otellerde içme ve fizyolojik olarak günlük ihtiyaç duyulan su dışında kullanılmakta olan bu su, biyomembran proseslerinin yardımıyla defalarca kullanılabilecektir. Turistik yörelerimizde, kullanma suyu teminindeki zorluklar, tankerlerle taşıma sularının temini, ekonomik olmaktan uzak olmasının yanı sıra özellikle Bodrum,  Çeşme vb. önemli turistik merkezlerimizde uygun olmamaktadır. Büyük belediyelere, öncelikleri nedeniyle, uzak kaynaklardan içme suyu getirilebildiği halde küçük belediyelerin kısıtlı imkanları nedeniyle, değişken karakterli yerel su kaynaklarına bağımlı olmaları kaçınılmazdır. İşte bu tip küçük ölçekli belediyelerde,  biyomembran tesislerinin çok daha yararlı olduğu açıktır.

Günlük arıtımı yapılan 1200 m3 suyun tamamı otelin 25 bin m2 yeşil alanının sulamasında kullanılmaktadır. Bodrum bölgesinde sulama amaçlı kullanım suyunun m3 fiyatı 5,50-16,00 TL arasında değişmekte olup, HUBER VRM Membran sistemiyle atıksuyun gerikazanımı sonucunda sağlanan ekonomik fayda çok büyüktür.  
HUBER VRM Membran Tesisi’nin 1 m3 atıksuyu yeniden kullanılacak şekilde arıtma maliyeti en fazla 0,40 TL’dir. Membran ömrünün en az yedi yıl olduğu düşünülürse bu rakam membran değiştirilmesi maliyeti de ilave edildiğinde en fazla 80 kuruş olacaktır. Tesis kapasitesi arttıkça kullanım suyu elde etme maliyeti düşmektedir.
Evler için belediye suyunun yöreye göre değişen satış bedeliyle HUBER VRM Membran sisteminden elde edilen kullanma suyunun maliyeti arasında oldukça fazla fark vardır.

HUBER VRM Membran tesisleri “sıfır” atık üretirken, konvansiyonel atıksu arıtma tesisleri bir miktar kirliliğe neden olur. Kirlenen dünyamızı korumak için bu tip membran teknolojisiyle, deşarj standartlarının geliştirileceği ve yakın gelecekte sıfır atık mantığının yerleşeceği aşikardır. 

Yurdumuzda ve dünyada çok hızla uygulama alanı bulan, problemsiz olarak ilk günkü yüksek verimle çalışan HUBER VRM plakalı membran atıksu arıtım ve su gerikazanım sisteminde işletme problemlerine de rastlanmamaktadır.  Bu gibi teknolojik sistemlerin seçilmesi kadar layıkıyla işletilmesi de çok önemlidir. HUBER SE, bu gibi projelerde işletme sözleşmesi hazırlamakta ve tek elden HUBER SE Almanya merkezindeki Servis Bölümü’yle 24 saat (tele-servis) hizmet vermektedir.