TESİS 14. Sayı (Mayıs Haziran 2007)

"Entegre Atık-Türevi-Yakıt Hazırlama, Gazlaştırma, Gaz Temizleme ve Yenilenebilir Enerji Üretim Tesisi"
İstanbul’da kurulu GEP Yeşil Enerji Üretim Teknolojileri Ltd. Şti., katı atık yönetimi ve yenilenebilir enerji üretimi konularında; tüm kamu kuruluşlarına, organize sanayi bölgelerine, zirai birliklere, deri sanayi gibi endüstriyel tesislere, turizm tesislerine ve diğer pek çok kuruma çözüm sunuyor.

GEP’in yoğun araştırmalar sonucunda geliştirdiği ve uygulamaya koyduğu, "Entegre Katı Atık Yönetim ve Temiz Enerji Üretim Tesisi"nde; "Atık Yönetimi", "Briketleme", "Gazlaştırma Prosesi", "Gelişmiş Gaz Temizleme Mekanizmaları", "Enerji ve Su Geri Kazanımı" ile "Elektrik ve Kimyasal Hammadde Üretimi" birimleri (prosesleri) yer alıyor.

Tesisin en önemli özelliği sıfır atık prensibi ile çalışan çevre dostu bir uygulama oluşudur. Dolayısıyla atık depolama için gerekli alan ihtiyacını, sızıntı suyu yönetim problemlerini ve işletme maliyetlerini azaltarak birçok avantaj sağlıyor. Gazlaştırma prosesi neticesinde, besleme malzemesine bağlı olarak %10 düzeyinde kül oluşmakta ve bu kül de tehlikeli madde içermediğinden tesisin yan ürünü olarak asfalt ve çimento sektörlerinde katkı maddesi olarak kullanılabilmekte.

Ayrıca "entegre uygulama", atıkların transfer istasyonları ve depolama alanlarına taşınması yatırım ve işletme maliyetlerini ortadan kaldırdığı için, atıkların negatif ekonomik değerini pozitif değere çevirerek, petrol bağımlılığını da azaltmaktadır.

Tüm bunlara ek olarak sistem, yüksek oranda toksik malzemenin yakılarak çevreye zarar vermesini engellediği için sera gazlarının azaltılmasına da büyük katkı sağlamaktadır.

Atıkların değerlendirildiği enerji üretim tesislerinde, işlevsel olarak farklı kapasitelerde farklı atık grupları kullanılmaktadır. Bu gruplardan bazıları; orman atıkları, zirai artık ve atıklar, talaş, sera atıkları, bertaraf edilmesi zorunlu gıda atıkları, prina, fındık kabukları, deri atıkları, sanayi atıkları, tıbbi atıklar, biyokütle, arıtma tesis çamurları, ve diğer tehlikeli atık grupları ile evsel katı atıklar şeklinde sıralanabilir.

Heterojen yapıdaki evsel katı atıkların prosese tabi tutulması zordur. Besleme malzemesinin hazırlanması ve proses neticesinde oluşan enerji üretiminde kullanılacak ürün gazın temizlenmesi için ayrı bir gayret, dikkat ve tecrübe gerekir. Yönetimi daha kolay olan homojen yapıdaki atıklar, GEP prosesinin seçilmiş birim operasyonları ile yakıt ve enerjiye çevrilebilmektedir. Girdi malzemesi briket halinde yakıta dönüştürülmeden evvel çeşitli aşamalardan geçmektedir. Doğru ve verimli bir proses için yeteri kadar homojen yapıda karbon bazlı bir malzemeye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sebeple özellikle bazı atık tipleri için daha kapsamlı ön hazırlık işlemleri gerekmekte ve elde edilen malzeme "Atık-Türevi-Yakıt" adıyla anılmaktadır.

Tesise kabul edilen global atık içerisinden ambalaj atıkları ayrıştırıldıktan sonra ayrılan organik malzemeler de kompost tesisine gönderilmektedir. Geri kalan malzeme içerisinde, farklı bir yolla bertaraf edildiği taktirde daha karlı ekonomik getirisi olmayacak atıklar, yakıt haline dönüştürülmek üzere hazırlama ünitelerine gönderilmektedir. Homojen yapıdaki atık tipleri için hazırlık ünitelerinin bir kısmı kullanılmayabilir ve bu malzemeler doğrudan briketleme ünitesine gönderilir.

Briketlenmiş malzemeler 10000C üzerinde ısısal bozunmaya tabi tutuldukları aşağı akışlı gazlaştırma reaktörüne beslenmektedir. Gazlaştırma prosesinden sentez gazı ve kimyasal maddeler elde edilir. Alternatif yakıtlara duyulan ihtiyaca paralel olarak sistemin çıktıları temiz ve sürdürülebilir yakıt olarak kabul edilir. GEP prosesi geleceğin yakıtı kabul edilen hidrojen eldesinde en ucuz üretim metodudur.

Sistem, gaz temizleme ünitelerinden geçmek suretiyle temizlenen sentez gazı (CO, H2, CH4) üretmektedir. Temizlenmiş sentez gazı, enerji üretimi için içten yanmalı motora enjekte edilir. Prosesin enerji dönüşüm verimliliği oldukça yüksektir. 300.000 kişiden 1500kcal ısıl değer ile oluşan 300 ton günlük atıktan 4500kcal/kg. (kömür eşdeğeri) zenginleştirilmiş ısıl değer ile günde 80 ton briketlenmiş yakıt ve 35ton/gün A kalite kompost elde edilmektedir.

Böyle bir senaryodan saatte 3000kW yılda 25 milyon kW saat elektrik enerjisi, yanı sıra 5milyon kcal ısısal enerji çıktısı elde edilmektedir. Oluşan enerji 20.000m2’lik bir ahırın veya 30.000m2 lik kümesin veya 80.000m2 lik seranın ısıtılmasında kullanılabilir. Aynı enerji miktarı 1200 hanenin ısıtma, soğutma veya sıcak su ihtiyacını karşılayıp aynı zamanda hanelerin atık minimizasyonunu gerçekleştirmiş olur.

Enerji dönüşümü sırasında oluşan fazla ısı, atıksu arıtma tesis çamurunun kurutulmasında kullanılabilir. Kurutulmuş çamur zirai amaçlarla gübre olarak kullanılabilir veya seçenek olarak gazlaştırılabilmektedir. Belli bir nem oranına sahip çamur, gazlaştırma için çok uygun bir besleme malzemesidir. Düşük yatırım maliyetleri ile 400.000 kişilik bir yerleşim bölgesinin 80 ton çamuru işlenebilmektedir.

Tesis 1 MWlık modüler yapıda olup kapasitesi esnektir, tek ünitesinin kapasitesi 1200ton/gün atık işler hale yükseltilebilir. Proses akışı modifiye edilebilir ve farklı atık gruplarına uyarlanabilir. Gazlaştırıcı ve ekipman sayıları besleme malzemesi miktarına göre arttırılır veya azaltılır.

Tıbbi atık sterilizasyonu, kompost tesisi, yakıt hazırlama birimi, gazlaştırma, gaz temizleme, enerji geri kazanımı, enerji üretimi ve çamur arıtma kısımlarından oluşan entegre tesis tam otomatiktir. Çevre çalışmalarına büyük bir prestij kazandıran bu özel proses ile çeşitli katı atık problemlerine çözüm getirilmekte ve farklı meslek gruplarına istihdam yaratılmakta, ülkemizin mühendislik hizmetleri ve teknoloji üretim kapasitesi geliştirilmektedir.

GEP firmasının ticari ölçekli pilot tesisi farklı mercilerden alınmış lisans ve izinlerle işletilmektedir.

T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı, Teşvik Uygulama Genel Müdürlüğü, Yatırım Teşvik Belgesi,

T.C. Enerji Bakanlığı Elektrik Üretim Santralı Geçici Kabulü,

T.C. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Yenilenebilir Enerji Üretim Lisansı,

İstanbul Valiliği Çevre ve Orman İl Müdürlüğü, ÇED Belgesi,

TÜBİTAK - TİDEB 3040025

"Yenilenebilir Biyokütlelerin ve Katı Atıkların Gazlaştırılması, Gaz Temizleme ve Sürdürülebilir Enerji Üretimi" projesi

Ayrıca, GEP prosesi Avrupa Birliği ve ISO çevre, sağlık, güvenlik ve emniyet normlarına uyumludur. (ISO 9001, 14001) / (OHSAS 18001)