TESİS 13. Sayı (Mart Nisan 2007)

İzmir'in Aliağa İlçesi’nde kurulu bulunan ve yıllık brüt 3 milyon 300 bin tonluk ürün ve ara ürün kapasitesine sahip Türkiye'nin en büyük Petrokimya üreticisi PETKİM; 25 milyon dolar yatırım bedeli ile kendi Atık Yakma Tesisi’ni kurdu.
2009 yılı sonuna kadar geçerli olan ve 20 Şubat 2006 tarihinde işletme lisansı alan tesis; yıllık 17 bin 500 tonluk kapasitesi ile Türkiye’nin bir sanayi tesisi içinde kurulan ilk atık yakma tesisi olma özelliğini de taşıyor.

Yeni Atık Yakma Tesisi ile birlikte aynı gün 88 Milyon dolar yatırım tutarı olan Elektrik/Buhar Üretim Ünitesi’ndeki kazanlarda fuel-oil’den doğalgaza dönüşümü sağlayarak toplam elektrik üretim kapasitesini 220 MW’ta çıkaracak "Kombine Çevrim ve Birleşik Isıgüç Santrali" de devreye alınmıştır.

Bu iki yatırım için toplam 113 milyon dolar harcandı ve yatırımların tamamı Petkim’in öz kaynaklarından karşılandı.

Petkim Atık Yakma Ünitesi’nde yanabilir nitelikteki tehlikeli atıklardan; üretimden kaynaklanan tehlikeli atıkların yanında atık yağ ve arıtma çamurları da yakılarak bertaraf edilebilmektedir. Tesis 17.500 ton/yıl kapasiteye sahiptir ve bunun 10.000 ton/yıl kapasitesi sanayinin hizmetine açılacaktır. Tesiste tam kapasite çalışıldığında; yıllık 6 bin 800 ton katı atık, 8 bin 550 ton arıtma çamuru ve 2 bin 750 ton atık yağ bertaraf edilebilmektedir. Bu işlemler sırasında saatte 11,5 ton yüksek basınçlı su buharı üretimi gerçekleştirilerek Petkim’in diğer fabrikalarında kullanmak suretiyle ekonomiye katkı sağlanmaktadır.

Yanma 1100¡C sıcaklıkta gerçekleştiğinden dioksin ve furan gibi tehlikeli gazların oluşması engellenmektedir. Son teknolojiye göre dizayn edilmiş tesiste, yanma sonucu oluşan gazlardan yüksek basınçta buhar elde edilmekte ve atık gazlar aktif karbon filtrelerinden geçirilerek çevresel etkileri yok edilmektedir. Ayrıca tesis bacası; "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (TAKY)" ve "95/55/EC Direktifi"ne göre sürekli ölçülmesi gereken parametreler için gerekli baca gazı arıtma teknolojisiyle donatılmış olup, Yönetmelik değerleri aşıldığında tesis otomatik olarak devre dışı kalacak şekilde planlanmıştır.

Petkim Atık Yakma Tesisi Beş

Ayrı Bölümden Oluşuyor;

1.Depolama alanları (katı atık çukuru, atık yağ çukuru, çamur siloları)

2.Döner fırın

3.Son yanma odası

4.Buhar üretim ve dağıtım ünitesi

5.Gaz arıtma bölümü (torba filtreler vs)

Depolama Alanları (Katı Atık Çukuru, Atık Yağ Çukuru, Çamur Siloları)

Üniteye gelen katı atıklar, içindeki demir ve cam vb. gibi parçalardan ayrılmış olarak gelir ve katı atıklar katı atık çukuruna, yağlar yağ çukuruna, çamurlar ise çamur silolarına alınır. Bunlardan yağlar ve çamurlar pompalar vasıtasıyla, katı atıklar ise kırıcıyla kırıldıktan sonra gezici vinç vasıtasıyla sisteme beslenir.

Atık Depolama Kapasiteleri

Katı Atık Çukuru: 300 m3

Çamur Siloları: 100 m3 (2 adet)=200 m3

Yağ Çukuru: 70 m3

Tesise gelen atıklar; katı atık, çamur ve yağ olarak kategorize edilecektir. Bu 3 tür atığa ait kapasiteler aşağıda verilmiştir.

Arıtma Çamuru

Kompleks sahasında üretim aşamasında oluşan yağlı, kimyasal ve evsel (Lojmanlar dahil) atık suyun arıtımı sırasında oluşan;

-Yağ Ayırma Seperatörü Dip Çamuru

-Flotasyon Dip Çamuru

-Kimyasal Arıtım Dip Çamuru

-Biyolojik Havuz Aktif Çamur Fazlası

Döner Fırın

Katı atıkların, arıtma çamurunun ve atık yağların 900 ¡C derecede yakıldığı ve çıkan gazın son yanma odasına gönderildiği yerdir. Sıcaklıklar sürekli olarak izlenmekte ve kaydedilmektedir. Döner fırının içi refrakter kaplıdır. Burada yakıt olarak kompleksteki fabrikalardan üretim aşamasında oluşan ve depolanamayan fuel gaz tabir edilen atık gaz kullanılmaktadır. Yanma havası, brülör fanı ve primer hava fanı ile sağlanmaktadır. Yanma sonucu oluşan cüruflar ise döner fırının sonundan slag ekstraktör vasıtasıyla alınmaktadır.

Son Yanma Odası

Döner fırında yanma sonucu oluşan gazların içeriğindeki bileşimin yüksek sıcaklıkta (1100 ¡C’de) yakıldığı ve yanmanın tamamlandığı yerdir. Son yanma odasının alıkoyma süresi 2 saniyedir. Sıcaklığın 1100 ¡C’nin altına düşmesi bu brülör tarafından otomatik olarak önlenmektedir. Yanma havası, brülör fanı ve sekonder hava fanı ile sağlanmaktadır. Bu bölümün içi de refrakter kaplıdır.

Steam Generator (Boiler)

İkincil yanma odasından çıkan gazların sıcaklığından yararlanılarak yüksek basınçlı buharın üretildiği bölümdür. Boiler altı gözden oluşmaktadır, birinci göz korozyondan ve sıcaklıktan korunmak için refrakter kaplıdır. Giren gaz dikey sirkülasyonla gözleri ayıran perdelerden geçer, son iki bölümde ekonomizer ve vaporizer denilen konveksiyon tüp demetleri ve ayrıca iki adet de superheater denilen tüp demeti mevcuttur. Son yanma odası çıkış gaz sıcaklığı 1100¡C civarı iken boilerın içinin zarar görmemesi için bacaya gidiş hattından hava seyreltme fanı ile boiler girişine çıkış gazı beslenir ve boiler girişinde sıcaklık 850 oC ’ye indirilir. Boiler çıkış gaz sıcaklığı ise 200¡C’dir. Boilerden gaz geçerken boilerin içindeki konveksiyon tüplerinin içinden geçen 130¡C’de beslenen su ısınarak buhara dönüşür.

Gaz Temizleme Bölümü

Boilerden çıkan atık gaza, gazın kirlilik derecesine göre aktif karbon ve sodyum bikarbonat dozlanır. Aktif karbon dozajı: ~7 kg/sa; Sodyum bikarbonat dozajı: ~210 kg/sa. Buradan torba filtrelere girer ve ekzoz fan ile emilerek baca vasıtasıyla atmosfere verilir. Arıtılmış baca gazının bir kısmı ise boilera gaz seyreltme amacıyla seyreltme fanı vasıtasıyla geri döndürülür. Filtrelerde tutulan küller konveyör yardımı ile atık kül deposuna gönderilir. Bacadaki toz, CO, SO2, HCl, HF ve sıcaklık parametreleri on-line olarak ölçülmektedir. Ölçüm sonuçları, 273¡K sıcaklık, 101,3 kPa basınç, %11 oksijen ve kuru gaza göre standartlaştırılır.

Petkim Atık Yakma Tesisi’nde ilk kabul gerçekleşti

Petkim, 1 Mart 2007 tarihinde Philsa Philip Morris ile dışarıdan ilk atık kabulünü de gerçekleştirdi. Dışarıdan alınacak atıklarında sektör ve atık tanımı olarak menüde verilen kodlara uygun olması zorunludur.

Müracaat eden sanayicilerden Petkim Atık yakma tesisince kabul edilen Demirören, Burcu, Tüpraş, Total Oil LPG, Total Oil Akaryakıt, Ulusoy Çeşme Liman İşletmesi, Yorgancılar Dekoratif Cam, CMS Jant ve Makine, Vestel Elektronik, Rexam Paketleme, Bilim İlaç, Sandoz, SE Otomotiv, Viking fabrikaları ile atık değerlendirme ve kabul süreci yürütülmektedir. Bu süreçte önemli bir aşama olan, bertaraf ücretini de belirlemeye baz olan analiz işlemleri Petkim Kalite Kontrol ve Teknik Servis Müdürlüğü tarafından titizlikle yürütülüyor.