Geçmişten Günümüze Işık Tutan Müze: Filtre Su Müzesi

12 Kasım 2018 Pazartesi / 10:14 | HABERLER 124. Sayı (Kasım)

104 kez okundu

Türk-Alman işbirliği ile 1938 yılında Mersin’de hayata geçirilen “İçme Suyu Arıtma Tesisi” 1984 yılına kadar Mersinlilere hizmet vermeyi sürdürdü. Yeni tesislerin açılmasıyla birlikte atıl duruma düşen bu yapı, iki yıl süren restorasyonun ardından “Filtre Su Müzesi” ismiyle müze olarak kapılarını 2016 yılında ziyaretçilerine açtı. Türkiye’de kurulan ilk arıtma tesislerinden biri olma özelliğini taşıyan “Filtre Su Müzesi” döneminin en modern tesislerinden biri konumunda.

Cumhuriyet’in ilk yıllarında tüm imkansızlıklara karşın büyük bir özveriyle oluşturulan bir çok yapı geçmişten günümüze ışık tutuyor. Bu tesislerden bir tanesi de Mersin’de hayata geçirilen,
İçme Suyu Arıtma Tesisi… 1936 yılında Türk-Alman işbirliğiyle yapımına başlanan tesis, 1938 yılında tamamlanarak kullanıma açıldı. Dönemin Belediye Başkanı Mithat Toroğlu’nun çabalarıyla hayat bulan ve uzun yıllar Mersinlilerin su ihtiyacını karşılayan bu tesis 1984 yılına değin faaliyette kaldıktan sonra kapatıldı. Mersin Büyükşehir Belediyesi tarafından
gerçekleştirilen restorasyon sonrasında “Su Müzesi” olarak Mersinlilerin hizmetine açıldı.

Tesis, Mersin’de halkın içme ve kullanma suyunu karşılamak, yolların sulanması ve şehrin yangın hidratlarının beslemesi amacıyla, kapasitesi yaklaşık 8.500 m3/gün olarak projelendirildi, 80.000-100.000 eşdeğer nüfusa yetecek şekilde inşa edilmişti. Müze, 21 Nisan 2016 tarihinde yapılan törenle açıldı. Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı ve MESKİ Yönetim Kurulu
Başkanı Burhanettin Kocamaz’ın katılımıyla gerçekleşen açılış sonrası müze faaliyetlerine başladı. Tesisin teknik özellikleri: İçme Suyu Filtre Sistemi; Durultucular (depo), Havalandırma (Fıskiye), Filtre Havuzları (Filtre Nozul ve Filtre Kumları), Temiz Su Deposu ve Alüminyum Sülfat Dozlama Ünitesi’nden oluşuyordu. Efrenk deresinden gelen ham su, içme suyu filtre sistemine girmekte, öncelikle ham su havalandırma ünitesinde havalandırılmakta, havalandırılmış su durultucu tankına gönderiliyordu.

Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı ve MESKİ Yönetim Kurulu Başkanı Burhanettin Kocamaz müzenin oluşum süreci şu cümlelerle ifade ediyor; “Mersin şehrimizin
uzun yıllar su ihtiyacını sağlayan İçme Suyu Filtre Tesisi’ni geçmişe bir vefa duygusuyla tekrar aktif hale getirmek, kentimize yeniden kazandırmak için Aralık 2014 tarihinde temizlik çalışmalarına başlanmıştır. MESKİ yönetici ve mühendislerinden oluşan teknik bir komisyon kurulmuş ve iş programı oluşturulmuştur. Temmuz 2015 tarihinde MESKİ teknisyen, kaynakçı, boyacı ve işçilerinden oluşan bir ekip kurulmuştur. Yaklaşık 2 yıl gibi sürede restorasyon çalışmaları amamlanmıştır. Tesisin tüm mekanik ekipmanının aslına uygun çalıştırılabilmesi, kapı, pencere ve bina tadilatının aslına uygun olarak restore edilebilmesi için öncelikle MESKİ kaynakları kullanılmıştır. Tüm ekipmanın (vana, çekvalf, blower, fıskiye, filtre nozulu, pompa vb.) aslına uygun olarak bakım ve onarımları yapılmış, mekanik kısımlar boyanmış, filtrasyon işlemini sağlayan filtre kumları elenmiş ve yıkanıp temizlenmiştir. Filtre kumları yeniden filtre havuzlarına konularak sistem çalışır hale getirilmiştir.”

SU ARITMA TESISININ KURULUŞU

Dönemin Belediye Başkanı Mithat Toroğlu’nun oğlu Atilla Toroğlu 2016 yılında yaptığı açıklamada tesisle ilgili anılarını şu şekilde ifade ediyor: “Rahmetli babam Mersin’de Belediye Başkanı seçildiği zaman şehir nüfusu 14 bin civarındaydı, şehirde birçok belediye hizmeti bulunmuyordu. En önemli iki konu, kanalizasyon ve şehrin içme suyunun olmayışıydı.
O yıllarda kuyular ve evlerde de tulumbalar bulunuyordu. Şehre düzenli içme suyu veren bir şebeke olmadığı gibi suyun arıtıldığı ve şehre pompalandığı bir tesis de bulunmuyordu. Rahmetli babam Mithat Toroğlu şehre arıtılmış içme suyu vermek, şehir içme suyu şebekesini yapmak için Ankara’dan mühendislere projeler çizdirmiş ve zamanın en son teknolojisini uygulayarak bir arıtma tesisi kurdurmuştur. Bu tesiste üç adet büyük havuz vardı ve su, bu havuzlarda çeşitli arıtma yöntemlerinden geçirildikten sonra yeni kurulan şehir şebekesi
vasıtası ile bütün mahallere veriliyordu. Bu tesisin varlığı Mersin için büyük bir olaydı, artık vatandaş tulumba ve kuyulardan kurtulmuş, evinde çeşmeden akan arıtılmış suya kavuşmuştu. O yılları yaşamış olanlar hatırlarlar, bütün okullar öğrencilere muayyen günlerde, o zamanlar Şehir Filtresi olarak bilinen bu tesise götürmüşler ve yetkililerden tesis hakkında bilgi almışlardır.
Hatta babamın bana anlattığı gibi İstanbul’dan bazı üniversite öğrenci grupları tesisi ziyaret edip tetkik etmişlerdir.”

 

---