Türk-Alman iÅŸbirliÄŸi ile 1938 yılında Mersin’de hayata geçirilen “Ä°çme Suyu Arıtma Tesisi” 1984 yılına kadar Mersinlilere hizmet vermeyi sürdürdü. Yeni tesislerin açılmasıyla birlikte atıl duruma düÅŸen bu yapı, iki yıl süren restorasyonun ardından “Filtre Su Müzesi” ismiyle müze olarak kapılarını 2016 yılında ziyaretçilerine açtı. Türkiye’de kurulan ilk arıtma tesislerinden biri olma özelliÄŸini taşıyan “Filtre Su Müzesi” döneminin en modern tesislerinden biri konumunda.

Cumhuriyet’in ilk yıllarında tüm imkansızlıklara karşın büyük bir özveriyle oluÅŸturulan bir çok yapı geçmiÅŸten günümüze ışık tutuyor. Bu tesislerden bir tanesi de Mersin’de hayata geçirilen,
Ä°çme Suyu Arıtma Tesisi… 1936 yılında Türk-Alman iÅŸbirliÄŸiyle yapımına baÅŸlanan tesis, 1938 yılında tamamlanarak kullanıma açıldı. Dönemin Belediye BaÅŸkanı Mithat ToroÄŸlu’nun çabalarıyla hayat bulan ve uzun yıllar Mersinlilerin su ihtiyacını karşılayan bu tesis 1984 yılına deÄŸin faaliyette kaldıktan sonra kapatıldı. Mersin BüyükÅŸehir Belediyesi tarafından
gerçekleÅŸtirilen restorasyon sonrasında “Su Müzesi” olarak Mersinlilerin hizmetine açıldı.

Tesis, Mersin’de halkın içme ve kullanma suyunu karşılamak, yolların sulanması ve ÅŸehrin yangın hidratlarının beslemesi amacıyla, kapasitesi yaklaşık 8.500 m3/gün olarak projelendirildi, 80.000-100.000 eÅŸdeÄŸer nüfusa yetecek ÅŸekilde inÅŸa edilmiÅŸti. Müze, 21 Nisan 2016 tarihinde yapılan törenle açıldı. Mersin BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkanı ve MESKÄ° Yönetim Kurulu
BaÅŸkanı Burhanettin Kocamaz’ın katılımıyla gerçekleÅŸen açılış sonrası müze faaliyetlerine baÅŸladı. Tesisin teknik özellikleri: Ä°çme Suyu Filtre Sistemi; Durultucular (depo), Havalandırma (Fıskiye), Filtre Havuzları (Filtre Nozul ve Filtre Kumları), Temiz Su Deposu ve Alüminyum Sülfat Dozlama Ünitesi’nden oluÅŸuyordu. Efrenk deresinden gelen ham su, içme suyu filtre sistemine girmekte, öncelikle ham su havalandırma ünitesinde havalandırılmakta, havalandırılmış su durultucu tankına gönderiliyordu.

Mersin BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkanı ve MESKÄ° Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Burhanettin Kocamaz müzenin oluÅŸum süreci ÅŸu cümlelerle ifade ediyor; “Mersin ÅŸehrimizin
uzun yıllar su ihtiyacını saÄŸlayan Ä°çme Suyu Filtre Tesisi’ni geçmiÅŸe bir vefa duygusuyla tekrar aktif hale getirmek, kentimize yeniden kazandırmak için Aralık 2014 tarihinde temizlik çalışmalarına baÅŸlanmıştır. MESKÄ° yönetici ve mühendislerinden oluÅŸan teknik bir komisyon kurulmuÅŸ ve iÅŸ programı oluÅŸturulmuÅŸtur. Temmuz 2015 tarihinde MESKÄ° teknisyen, kaynakçı, boyacı ve iÅŸçilerinden oluÅŸan bir ekip kurulmuÅŸtur. Yaklaşık 2 yıl gibi sürede restorasyon çalışmaları amamlanmıştır. Tesisin tüm mekanik ekipmanının aslına uygun çalıştırılabilmesi, kapı, pencere ve bina tadilatının aslına uygun olarak restore edilebilmesi için öncelikle MESKÄ° kaynakları kullanılmıştır. Tüm ekipmanın (vana, çekvalf, blower, fıskiye, filtre nozulu, pompa vb.) aslına uygun olarak bakım ve onarımları yapılmış, mekanik kısımlar boyanmış, filtrasyon iÅŸlemini saÄŸlayan filtre kumları elenmiÅŸ ve yıkanıp temizlenmiÅŸtir. Filtre kumları yeniden filtre havuzlarına konularak sistem çalışır hale getirilmiÅŸtir.”

SU ARITMA TESISININ KURULUÅžU

Dönemin Belediye BaÅŸkanı Mithat ToroÄŸlu’nun oÄŸlu Atilla ToroÄŸlu 2016 yılında yaptığı açıklamada tesisle ilgili anılarını ÅŸu ÅŸekilde ifade ediyor: “Rahmetli babam Mersin’de Belediye BaÅŸkanı seçildiÄŸi zaman ÅŸehir nüfusu 14 bin civarındaydı, ÅŸehirde birçok belediye hizmeti bulunmuyordu. En önemli iki konu, kanalizasyon ve ÅŸehrin içme suyunun olmayışıydı.
O yıllarda kuyular ve evlerde de tulumbalar bulunuyordu. Åžehre düzenli içme suyu veren bir ÅŸebeke olmadığı gibi suyun arıtıldığı ve ÅŸehre pompalandığı bir tesis de bulunmuyordu. Rahmetli babam Mithat ToroÄŸlu ÅŸehre arıtılmış içme suyu vermek, ÅŸehir içme suyu ÅŸebekesini yapmak için Ankara’dan mühendislere projeler çizdirmiÅŸ ve zamanın en son teknolojisini uygulayarak bir arıtma tesisi kurdurmuÅŸtur. Bu tesiste üç adet büyük havuz vardı ve su, bu havuzlarda çeÅŸitli arıtma yöntemlerinden geçirildikten sonra yeni kurulan ÅŸehir ÅŸebekesi
vasıtası ile bütün mahallere veriliyordu. Bu tesisin varlığı Mersin için büyük bir olaydı, artık vatandaÅŸ tulumba ve kuyulardan kurtulmuÅŸ, evinde çeÅŸmeden akan arıtılmış suya kavuÅŸmuÅŸtu. O yılları yaÅŸamış olanlar hatırlarlar, bütün okullar öÄŸrencilere muayyen günlerde, o zamanlar Åžehir Filtresi olarak bilinen bu tesise götürmüÅŸler ve yetkililerden tesis hakkında bilgi almışlardır.
Hatta babamın bana anlattığı gibi Ä°stanbul’dan bazı üniversite öÄŸrenci grupları tesisi ziyaret edip tetkik etmiÅŸlerdir.”