ESKÄ° Genel MüdürlüÄŸü Atıksu Arıtma Dairesi BaÅŸkanı Murat PiroÄŸlu, EskiÅŸehir Merkez Atıksu Arıtma Tesisi hakkında bilgilendirmede bulundu. Åžu an iki etaptan oluÅŸan tesis 650.000 kiÅŸiye (EN60) hizmet eden, 105.000 m3/gün atıksuyu arıtabilecek kapasiteye sahip. Atıksu debisinin artıyor olması sebebiyle 3. etap tesisin yapılmasına yönelik çalışmalar sürüyor.
EskiÅŸehir Merkez Atıksu Arıtma Tesisi mevcutta iki etaptan oluÅŸuyor. Her iki etap toplamda 650.000 kiÅŸiye (EN60) hizmet eden, 105.000 m3/gün atıksuyu arıtabilecek kapasiteye sahip, ancak tesise ÅŸehirden 135.000 m3/gün atıksu geliyor ve tümü arıtılıyor.

1. etap tesis, 1999 yılında devreye alınmış, 44.400 m3/gün atıksu kapasiteli karbon giderimli bir tesistir. 2010 yılında faaliyete geçen 2. etap tesis ise, 60.600 m3/gün atıksu kapasiteli ileri biyolojik (karbon+azot+fosfor giderimi) arıtma tesisi konumunda. 2. Etap ise, Avrupa Yatırım Bankası Kredisi ile 2010 yılında devreye alındı. EskiÅŸehir’in düz bir yapıya sahip olmasından dolayı tesise çoÄŸu hat cazibe ile geliyor.

1. etap atıksu arıtma tesisindeki fiziksel arıtma üniteleri iptal edilerek, 11.000 m3/saat’lik pik debiyi karşılayabilecek, yeni fiziksel arıtma üniteleri inÅŸa edildi. Her iki etap için ortak olan fiziksel arıtma üniteleri; giriÅŸ terfi merkezi, kaba ve ince ızgaralar, kum ve yaÄŸ tutuculardan oluÅŸuyor. Her iki etap için ortak olan fiziksel arıtma ünitelerinden sonra, tesise gelen atıksuyun yaklaşık %32’si 1. etap atıksu arıtma tesisine, %68’i ise 2. etap atıksu arıtma tesisine yönlendiriliyor. 1. etap AAT; ön çökeltme tankları, havalandırma tankları ve son çökeltme tanklarından oluÅŸuyor. 2. etap AAT ise; ön çökeltme tankları, biyolojik arıtma tankları ve son çökeltme tanklarından oluÅŸuyor. 

Her iki tesisin de ön çökeltim havuzlarından alınan çamurlar, gravite tip çamur yoÄŸunlaÅŸtırıcıya, son çökeltim havuzlarından alınan fazla çamurlar ise polielektrolit ilave edilerek mekanik tip yoÄŸunlaÅŸtırıcıya alınarak yoÄŸunlaÅŸtırılıyor. YoÄŸunlaÅŸtırılan ön ve son (biyolojik) çamurlar ayrıca kum yaÄŸ tutucudan ayrılan yaÄŸ ve çöktürme havuzlarının yüzeyinde biriken köpükler karıştırılarak (2+1) her biri 8200 m3 hacimde olan anaerobik çamur çürütücüye iletiliyor.

Biyogaz Üretimi ve Gaz Arıtma
Anaerobik çamur çürütme iÅŸleminden üretilen biyogaz içindeki nem, toz, köpük gibi istenmeyen malzemeler gaz jeneratörlerine gitmeden önce, gaz arıtma binasında bulunan kondens tutucular ve çakıl filtre vasıtası ile biyogaz içerisinden ayrılıyor. Ayrıca, gaz basıncını dengelemek ve gaz jeneratörlerine stabil gaz beslemesini saÄŸlamak için hacmi 3000 m3 olan gaz balonu bulunuyor. Çürütücülerde elde edilen biyogaz yaklaşık %60-65 civarında CH4 içeriyor. Atıksu Arıtma Tesisinde üretilen biyogaz, tesiste bulunan iki adet ve toplam kurulu güçleri 1’er MW olan gaz jeneratörlerinde elektrik enerjisine çevriliyor. Tesisin toplam enerji tüketiminin yaklaşık %50’si jeneratörler tarafından üretiliyor. Ayrıca gaz jeneratörlerinin motor ceket suyu ve bacasından elde edilen atık ısı çürütücüler ile binaların ısıtılmasında kullanılıyor.

3. Etap Tesis Kurulum Çalışmaları
105.000 m3/gün kapasiteli tesislere yaklaşık 135.000 m3/gün atıksu debisi gelmesi sebebi ile 3. etap tesisin yapılması ile ilgili çalışmalara baÅŸlandı. 12.03.2013 tarihinde Ä°LBANK’a “III. Etap Atıksu Arıtma Tesisi Proje + Yapım Ä°ÅŸi" için kredi baÅŸvurusunda bulunuldu. 03 Mayıs 2016 tarihinde "EskiÅŸehir Merkez Atıksu Arıtma Tesisi Fizibilite Raporu ve Proje Özet Dokümanı" hazırlatıldı. 12 Eylül 2017 tarihinde ise ESKÄ° Genel MüdürlüÄŸü tarafından “EskiÅŸehir 3. Etap Atıksu Arıtma Tesisi Kesin Projesi” DOLSAR Mühendislik A.Åž.’ne yaptırılmış ve 27 Haziran 2018 tarihinde Ä°LBANK tarafından onaylandı. Tesis yapımı için Ä°LBANK’tan kredi temin edilmesine yönelik görüÅŸmeler devam ediyor. 3. etap atıksu arıtma tesisinin kapasitesi 85.000 m3/gün olup, inÅŸaat süresi 18 ay olarak belirlendi ve maliyetinin yaklaşık 15 milyon € olacağı öngörülüyor. 3. etap tesis mevcut olan tesislere entegre edilecek olup; ileri biyolojik arıtma tesisi olarak planlandı. Ön çökeltme tankları, Carrousel tipi biyolojik arıtma tankları ve son çökeltme tankları yapılacak.

Arıtma ÇamurBertarafı
Tesislerde oluÅŸan arıtma çamurlarının bertarafı için, lisanslı bir firma ile sözleÅŸme yapıldı. Arıtma çamurları firma tarafından yapı malzemelerinde alternatif hammadde olarak kullanılıyor.
Kırsal Alan Atıksu Arıtma Tesisleri Çifteler Atıksu Arıtma Tesisi 2.536 m3/gün kapasiteye sahip. Ä°LBANK tarafından yaptırılıp, ESKÄ° Genel MüdürlüÄŸü’ne devredildi. Mevcut durumda ESKÄ° Genel MüdürlüÄŸü tarafından iÅŸletiliyor. Sivrihisar Atıksu Arıtma Tesisi 2.130 m3/gün kapasiteye sahip. Ä°LBANK tarafından yaptırılan bu tesis de ESKÄ° Genel MüdürlüÄŸü’ne devredildi. Mevcut durumda ESKÄ° Genel MüdürlüÄŸü tarafından iÅŸletiliyor.

Ayrıca, yine kırsal alanda 400 m3/gün kapasiteli Seyitgazi Atıksu Arıtma Tesisi, 800 m3/gün kapasiteli Kırka Atıksu Arıtma Tesisi, 1000 m3/gün kapasiteli Mahmudiye Atıksu Arıtma Tesisi, 600 m3/gün kapasiteli Beylikova Atıksu Arıtma Tesisi ve 600 m3/gün kapasiteli Mihalıççık Atıksu Arıtma Tesisi devreye alındı. Tesisler ardışık kesikli aktif çamur prosesi ile çalışıyor.200 m3/gün kapasiteli Han Atıksu Arıtma Tesisi ve 100 m3/gün kapasiteli Kayı Mahallesi/Mihalıççık Atıksu Arıtma Tesisi inÅŸaatları devam ediyor. Bunun dışında 2019 yılında Mihalgazi-Alpagut, Sivrihisar-Dümrek, Mihalgazi+Sakarı Ilıca ve Alpu-Bozan’da da Atıksu Arıtma Tesisleri’nin yapılması planlannıyor.