Türkiye'de bir ilk!

28 Eylül 2010 | TESİS
34. Sayı (Eylül - Ekim 2010)

Avşa Adası, içme suyu ihtiyacını Aquamatch Türkiye tarafından kurulan Deniz Suyu Arıtma Tesisi ile sağlıyor...
Avşa Belediyesi'nin en büyük hizmetleri arasında yer alan deniz suyunun arıtılarak içme ve kullanmaya uygun su temini projesi, gerek kullanılan teknoloji, gerekse hizmet verdiği kapasite büyüklüğü ile Türkiye'de bir ilk olma özelliğini taşıyor.

Doğrudan Marmara Deniz'inden özel su alma yapısı ile temin edilen deniz suyu, yaklaşık 2000 m²lik alanda kurulu Deniz Suyu Arıtma Tesisine beslenerek, burada arıtımı sağlandıktan sonra Avşa Adası sakinlerinin içme suyu teminini sağlamak üzere su dağıtım şebekesine besleniyor.

İlk etapta Avşa Adası halkının içme suyu ihtiyacı için günde 4 bin ton kapasite ile tatlı su eldesi sağlanabilmesi için kurulan tesisin tüm altyapısı, arıtma tesisi binası, depoları ve elektrik sistemi ise günde tam 10 bin tonluk tatlı su ihtiyacını karşılayabilecek bir tesise göre projelendirilmiş ve inşa edilmiş. Bu sayede adanın, 2040 yılına kadar olan içme ve kullanma suyu ihtiyacının bu tesis ile temin edilebilmesi sağlanmış.

İhale ve Yapım Süreci

İller Bankası Genel Müdürlüğü tarafından 13 Mart 2008 günü yapılan ihale, Deniz Su ve Atıksu Arıtım İnş. Tic. ve San A.Ş. (Aquamatch Türkiye) tarafından kazanılmış ve imzalanan sözleşme ile tesisin yapım aşamasına başlanmış. Tesisin geçici kabulü 2010 yılının Mart ayında yapılmış. Tesisin, bir yıl süre ile işletim süreci yine Aquamatch Türkiye tarafından yürütülüyor.

Deniz Suyu Arıtma Tesisi

Günümüzde hızla artan nüfus ve sanayileşme, dünyamızı birçok açıdan olumsuz etkiliyor. Özellikle son zamanlarda etkisini oldukça gösteren "Küresel Isınma" sebebiyle içme suyu kaynakları hızla tükeniyor ve kuraklıklar yaşanıyor. Dünyamızda içme suyu kaynaklarının oranı yüzde 5 iken en büyük su kaynağı ise deniz suları. Bu nedenle temiz su eldesi için kaynak arayışları, deniz suyunun arıtılıp kullanılmasına kadar ilerledi. Deniz suyunun arıtımı ve insan sağlığına uygun içme-kullanma suyu temini için yapılan araştırmalar en uygun arıtma yönteminin "Ters Ozmoz" yöntemi olduğu yönünde. Dünya genelinde oldukça yaygın olarak kullanılan bu yöntem ile birçok ülkede deniz suyu arıtılıyor.

Avşa Adası için kurulan Deniz Suyu Arıtma Tesisi de günümüzün en ileri teknolojisi olan Ters Ozmoz yöntemi ile çalışıyor. Genel olarak tesisin çalışma prensibi şu şekilde yürütülüyor: Öncelikle Marmara Denizi'nde, tesisin kurulacağı bölgede geniş ve çok detaylı deniz araştırmaları yapılmış; denizden suyu temin etmek için kurulacak su alma yapısı için ekolojik olarak en uygun su alma noktası tespit edilmiş.

Sistemin en önemli ana bileşeni olan "Su Alma Yapısı" ile elde edilen ham deniz suyu, içerinde yer alabilecek yosun vb. kaba partiküllerin giderilmesi için mekanik ızgara ve kaba filtrelerden geçiriliyor. Bu işlem sonrasında ise ham deniz suyu, tamamen deniz suyunun aşındırıcı özelliğine dayanabilecek nitelikte inşa edilen ham su deposuna alınıyor.

Ters Ozmoz sistemleri çok küçük gözenek çaplarına sahip "membran" adı verilen özel filtrelerden oluşan sistemler olup oldukça hassas bir yapıya sahipler. Temel olarak deniz suyunun tuzluluğunun giderilmesini (iyon giderimi) sağlıyorlar. Bu nedenle, ham deniz suyunu doğrudan Ters Ozmoz sistemine beslemeden önce iyi bir fiziksel ön arıtımın uygulanması gerekiyor. Bu amaçla tesiste, Ters Ozmoz sistemi öncesinde, ham sudaki fiziksel kirliliğin giderilmesini sağlamak üzere tam otomatik olarak çalışan "Çok Katmanlı Kum Filtreleri" kullanılıyor. Bu filtreler ile ham deniz suyundaki askı katı maddelerin < 20 mikron hassasiyette giderimi sağlanmış oluyor.

Ham su besleme pompaları yardımıyla Çok Katmanlı Kum Filtrelerine beslenen ham deniz suyu, ön arıtım işleminden geçtikten sonra < 5 mikron hassasiyetindeki kartuş filtrelerden de geçirilerek, Ters Ozmoz sistemine beslenmeye uygun hale getirilmiş oluyor.

Deniz suyu bilindiği üzere oldukça tuzlu; içerisinde başta Sodyum ve Klorür olmak üzere yoğun miktarda iyon barındıran ve içme ve kullanma uygun olmayan sular. Deniz suyunun içerisinde yoğun miktarda yer alan bu iyonların arıtılması amacıyla Ters Ozmoz Sistemi kullanılıyor.

Doğadaki doğal ozmoz olayının tersine çevrilerek saf suyun yoğun tuzlu ortamdan ayrılması için yüksek basınç pompaları kullanılıyor. Bu pompalar yardımıyla basınçlandırılan su, özel imal edilmiş kılıflar içerisinde yer alan membranlardan geçirilerek, iyonlarından ayrıştırılması sağlanıyor. Sonuç olarak membranlardan, tamamen iyonlarından arındırılmış saf su eldesi sağlanmış olmakla birlikte, diğer taraftan ham deniz suyuna göre daha çok yoğunlukta iyon içeren drenaj suyu açığa çıkmış oluyor.

Açığa çıkan drenaj suyu kesinlikle herhangi zararlı bir atık içermiyor; bu suyun tekrar denize geri boşaltımı sağlanıyor. Yine bu işlem için de uzun deniz araştırmaları ve çalışmaları yapılmış. Yoğun tuzlulukta bu drenaj suyunun seyrelmesi için en uygun deşarj noktası belirlenmiş.

Ters Ozmoz sistemi ile edilen arıtılmış su, saf su niteliğinde olup, içerisinde insan sağlığı için gerekli kalsiyum ve magnezyum iyonlarını barındırmıyor. Bu nedenle Ters Ozmoz sonrasında elde edilen saf su, tekrar minerallendirilmek üzere içerisinde doğal kalsiyumkarbonat mineralleri içeren filtrelerden geçirilerek şebekeye beslenmeye uygun hale getiriliyor.

Enerji Tasarrufu ile Çevre Dostu

Deniz suyu arıtımı, çok önceleri dünyada kullanılmaya başlanmış olsa da, bu sistem üzerine yapılan araştırmalar yeterli olmadığından, özellikle işletmeler açısından çok zorlu ve ekonomik olmayan bir yöntemdi. Ancak yapılan son çalışmalarla geliştirilen Ters Ozmoz teknolojisi ile günümüzde bu sistemlerin işletimi oldukça basit ve ekonomik hale geldi. Bu sayede kullanım alanları arttı ve üretim gelişimi ile ilk yatırım maliyetleri de azaldı.

Avşa Adası'na kurulan Ters Ozmoz sisteminde günümüzün en son teknolojisi olan "Enerji Geri Kazanım" sistemi kullanılıyor. Ters Ozmoz sistemleri yüksek basınçla çalışan sistemler olduğu için oldukça yüksek miktarda enerji harcayarak çalışıyorlar. Ancak "Enerji Geri Kazanım" ünitelerinin kullanılması ile sistem kendi ihtiyaç duyduğu basıncın yüzde 50'sini kendisi mekanik olarak üretebiliyor. Bu sayede dışarıdan ihtiyaç duyduğu enerji beslemesi de yüzde 50 oranında azalmış oluyor.

İlginizi çekebilir...