16-22 Mart 2009 tarihleri arasında İstanbul'da yapılacak "5. Dünya Su Forumu"nun hazırlıkları devam ederken son durum ve kaydedilen gelişmeler hakkında Forum Genel Sekreteri Prof. Dr. Oktay Tabasaran'dan bilgi aldık.

Su konusunda yeryüzündeki en kapsamlı etkinliğin, Dünya Su Forumu olduğunu dile getiren Tabasaran, 5.Dünya Su Forumuyla İstanbul'un da dünya su merkezi olacağını söylüyor.

Su Forumu; dünyadaki tüm sektörlerin, tüm bölgelerin, tüm paydaşların, tüm toplumların su konusundaki farklılıklarını yakınlaştırmayı, suyu kullananlar, yönetenler ve bilim dünyası arasındaki bilgi alışverişini geliştirerek, yerel, ulusal, bölgesel ve global düzeydeki anlayış farklılıklarının azaltmasını hedefliyor. Bu çerçevede "Farklılıkların Suda Yakınlaşması" temasıyla İstanbul'da düzenlenecek etkinliğe de binlerce katılımcının gelmesi bekleniyor.

Su ve Çevre Teknolojileri: Beşincisi ülkemizde düzenlenecek "Dünya Su Forumu" hakkında bilgi alabilir miyiz? Amacı nedir?

Oktay Tabasaran: Su konusunda yeryüzündeki en kapsamlı etkinlik Dünya Su Forumu'dur. Merkezi Marsilya'daki Dünya Su Konseyi tarafından her 3 yılda bir, ev sahibi ülkenin desteğiyle düzenlenmektedir. Fas, Hollanda, Japonya ve Meksika'nın ardından "5. Dünya Su Forumu"na Türkiye ev sahipliği yapacak. 16-22 Mart 2009 tarihleri arasında "Farklılıkların Suda Yakınlaşması" temasıyla Feshane ve Sütlüce Kongre ve Kültür Merkezi'nde düzenlenecek forumla İstanbul, dünyanın su merkezi olacak.

Çoğu konferans su uzmanları ve belli hedef grupları için yapılır. Dünya Su Forumu ise farklı sektör temsilcilerinin buluşup, su ile ilgili sorunlara ortak çözümler bulabilmelerini sağlayan bir platformdur. Ayrıca çoğu konferansta tek bir konu işlenirken Dünya Su Forumu, tematik ve kritik su meselelerini irdelemek ve bu meselelerin sebep ve etkilerini (örneğin iklim değişikliği ve tetiklediği göç hareketleri) incelemek amacıyla gerçekleştirilen küresel bir etkinliktir.

Dünya Su Forumu, çok paydaşlı tartışmalarla geçen hazırlık süreci ve Forum haftası boyunca yapılan toplantılarla, politik düzeyde çeşitli taahhütlerin ortaya çıkmasını sağlayan benzersiz bir organizasyondur. Bu nedenle yirminin üzerinde devlet başkanının yanında, Forum sırasında düzenlenen bir Bakanlar Konferansı ile 100'den fazla ülkenin bakanları bir araya getirilmektedir. Bu bakanlar, parlamenterler ve yerel idareciler arasında etkileşim ve paylaşım hedeflenmektedir. Forum'da aynı zamanda büyük çaplı Birleşmiş Milletler etkinlikleri de gerçekleştirilmektedir. BM Dünya Su Kalkınma Raporları yıllardır Forumlarda açıklanmaktadır. Bu raporların üçüncüsü de İstanbul?da açıklanacaktır.

Dünya Su Forumu'nun amacı özetle; uluslararası toplumun ve dünya siyasetinin gündemine su konusunu taşımak ve gündemde tutmak, dünyadaki su tartışmalarının mutfağında olmak, su ile ilgili meselelere odaklanmak, su kaynaklarının güvenliği, korunması, sürdürülebilir kalkınma temelinde yönetimini sağlamak, her alandaki farklılıkları suda yakınlaştırmak, teknik ve politik topluluklar arasında bir köprü oluşturmak olarak sıralanıyor.

Su ve Çevre Teknolojileri: "5. Dünya Su Forumu" İstanbul organizasyonunda hangi kurumların işbirliği söz konusu?

Oktay Tabasaran: 5. Dünya Su Forumu, Devlet Su İşleri (DSİ), İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) ve Dünya Su Konseyi (WWC) tarafından desteklenmektedir. DSİ, İBB ve İSKİ yurtiçi ve yurtdışı mesleki toplantılar, sponsorluk, lojistik, iletişim, Sütlüce Kongre Merkezi'nin hazırlanması gibi mükemmel ev sahipliğinin gerçekleşmesi için seferber olmakta ve koordinasyon İstanbul?daki 5. Dünya Su Forumu Sekreteryası tarafından yürütülmektedir..

Su ve Çevre Teknolojileri: Forum nasıl finanse ediliyor?

Oktay Tabasaran: 5. Dünya Su Forumu?nun finansmanı en başta Devlet Su İşleri olmak üzere İstanbul Büyük Şehir Belediyesi ve İSKİ?nin yanısıra Çevre ve Orman Bakanlığı ile Dışişleri Bakanlığı sağlıyor. Ayrıca çeşitli sponsorlar, reklam, sergi ve fuar gelirleri, katılımcı ücretleri v.b., ve paydaş sıfatıyla Dünya Su Konseyi sağlıyor.

Su ve Çevre Teknolojileri: 2008 sonuna kadar hangi hazırlıklar tamamlanacak? 

Oktay Tabasaran: IBB tarafından Aralık ayının sonuna kadar Sütlüce Kongre ve Kültür Merkezi'nin tamamlanacağı taahhüt edildi. İlk kez verilecek ve medyaya verilecek "Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Su Ödülü" için başvurular 31 Aralık 2008 tarihine kadar devam edecek. Yeşil Forum çalışmaları tüm paydaşlarda sürerken,  tematik, politik ve bölgesel süreç hazırlıkları ve program nihai şeklini alacak. Forum'a indirimli ön kayıtlar sonuçlanacak. Dünya Su Sergisi, Çocuk Forumu, Gençlik Forumu, Su Filmleri Festivali gibi eğitim, kültür etkinlikleri iletişimi hızlanacak ve projeler netleştirilecek.

Su ve Çevre Teknolojileri: İstanbul Su Forumu'nun ana teması "Su İçin Farklılıkları Birleştirme" olarak belirlenmiş. Bu konudaki değerlendirmelerinizi öğrenebilir miyiz?

Oktay Tabasaran: "Farklılıkların Suda Yakınlaşması" temasının logosu Türkiye'nin önde gelen grafik sanatçılarından Bülent Erkmen'in imzasını taşıyor. Erkmen, "Bu logo, Avrupa ve Asya, Ortadoğu ve Afrika, kuzey ve güney, zengin ve fakir, gelişmekte olan ve gelişmiş ülkeler arasındaki alışverişi, farklılıklar etrafında bir araya gelinmesini ve kaynakların daha iyi yönetilmesini de tasvir ediyor" diyor. Forum; dünyadaki tüm sektörlerin, tüm bölgelerin, tüm paydaşların, tüm toplumların su konusundaki farklılıklarını yakınlaştırmayı, suyu kullananlar, su kaynaklarını yönetenler ve bilim dünyası arasındaki bilgi alışverişini geliştirerek, yerel, ulusal, bölgesel ve global düzeydeki anlayış farklılıklarını azaltmayı hedefliyor. Zıt perspektifler arasındaki köprüler, farklılıkların aşılmasında fırsat yaratacaktır. Dünya su ailesinin, kaynakların yönetiminde somut öneriler getirmesini ve Birleşmiş Milletler Bin Yıl Hedefleri'ne ulaşılmasına katkı sağlayacaktır.

Su ve Çevre Teknolojileri: Kongre süresince hangi başlıklar altında oturumlar, paneller, düzenlenecek?

Oktay Tabasaran: 5. Dünya Su Forumu 6 tema, 23 konu başlığı ve en az 100 oturumdan oluşuyor. Temaları şöyle sıralayabiliriz: "Küresel Değişim ve Risk Yönetimi", "İnsani Kalkınma ve Binyıl Kalkınma Hedefleri", "İnsani ve Çevresel İhtiyaçlar Dikkate Alınarak Su Kaynaklarının Korunması ve Yönetimi", "İdare ve Yönetim", "Finans", "Eğitim" ve "Bilgi ve Kapasite Geliştirme".

Forum; tematik, siyasi ve bölgesel süreçlerden oluşuyor.

Siyasi Süreç, ilk kez devlet ya da hükümet başkanlarını bir araya getirirken; Parlamenterler Süreci, Bakanlar Süreci, Bakanlar Konferansı ve Yerel İdareler alt süreçlerini kapsıyor. Parlamenterler Süreci; su yönetiminin global değişimlere (iklim değişimi dahil) adaptasyonu, merkezileşmeden uzaklaşan politikalar, su ve sanitasyon hakkı, sınır aşan su havzalarını ele alıyor. Bakanlar Süreci'nde; "İklim Değişikliği Dahil Global Değişimler Temelinde Su Yönetimi Stratejileri" başlıklı sentez rapor üzerinden tartışmalar sürüyor. Yerel İdareler Süreci'nde ise, "İstanbul Kentsel Su Mutabakatı" imzaya hazırlanıyor. Bu sürecin önemli bir ayağı olan "İstanbul Kentsel Su Mutabakatı" dünyanın dört bir yanından belediyelerin gönüllü katkılarıyla hazırlanan ve şehirlerin yerel sorumlularının suya dair taahhütlerini içeren ve bağlayıcı olmayan bir uzlaşma taslağıdır.

Su ve Çevre Teknolojileri: İstanbul Kentsel Su Mutabakatı hakkında biraz daha bilgi alabilir miyiz?

Oktay Tabasaran: "İstanbul Kentsel Su Mutabakatı" dünyadaki kentlerin seferber edilmesidir. Kent yönetimleri, kent sakinlerine su ve sanitasyon hizmetleri götürme konusunda giderek artan bir baskı altındadır. Nüfus artışı, kırsal alanlardan kentlere göç ve kirlilik, belediye başkanlarının su ve sanitasyon uygulamalarıyla daha yakından ilgilenmesine ve bu konularda harekete geçmesine neden olmaktadır.

5. Dünya Su Forumu organizatörleri ve ortaklarının işbirliğiyle "İstanbul Kentsel Su Mutabakatı" hazırlandı. 22 Mart 2008 Dünya Su Gününde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Kadir Topbaş tarafından ilk duyurusu yapıldı. Kentleşme, nüfus artışı, iklim değişikliği ve arazi kullanımı gibi küresel sorunlar karşısında kentsel su meselelerinde dünya üzerindeki kentlerin harekete geçmesini sağlayacak bir anlaşma olan İstanbul Kentsel Su Mutabakatı ile kentsel su sorunları yerel, ulusal ve küresel anlamda gündeme taşınacaktır.

Mart-Ekim 2008 arasında İstanbul Kentsel Su Mutabakat metni, dünyanın önde gelen kentlerinin belediye başkanlarınca geliştirildi. Bütün paydaşlar 15 Ekim 2008'e kadar katkıda bulundu. Yorumlar ve öneriler bütünleştirilerek, 28-30 Kasım'da İstanbul'da gerçekleştirilecek Birleşik Kentler ve Yerel İdareler Dünya Konseyi sırasında sunulacak. İmza için resmi davet bu etkinlik sırasında yapılmaya başlanacaktır ve yerel idarelerin bu amaçla seferber edilerek belediye başkanlarının güçlü ve dünya geneline yayılmış bir işbirliği içerisinde olması hedeflenmektedir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Dünya Su Konseyi (WWC), Uluslararası Yerel Çevre Girişimleri İnsiyatifi Konseyi (ICLEI), Birleşik Kentler ve Yerel Yönetimler Dünya Konseyi (UCLG) ve BM Habitat tarafından düzenlenecek bir kampanya ile İstanbul Kentsel Su Mutabakatı?nı tanıtmak ve yerel idarelerin bu bildiriyi imzalayarak desteklemelerini sağlamak hedeflenmektedir. 5. Dünya Su Forumu'nun 2 günü (18-19 Mart 2009) yerel idarelere ayrılacaktır ve yerel idareler bu iki günde hem birbirleri, hem de Bakanlar ve Parlamenterler ile bir araya gelerek İstanbul Kentsel Su Mutabakatı'nı ve karşılıklı çıkarları ile ilgili su meselelerini görüşebileceklerdir.

"Şampiyon Kentler" olarak adlandırılan birkaç kentin belediye başkanı "İstanbul Kentsel Su Mutabakatının tanıtılması ve imzalanması noktasında öncülük yapacaklardır. Bu belediye başkanları arasında Avustralya"dan Brisbane belediye başkanı, Mutabakatı ilk imzalayan kişi olmuştur.

Su ve Çevre Teknolojileri: Forum katılımcıları arasında önemli isimler de var mı?

Oktay Tabasaran: Forum'a 20 devlet ya da hükümet başkanı, 130 bakan, 1000'i aşkın gazetecinin katılması bekleniyor. Sayın Cumhurbaşkanı devlet ya da hükümet başkanlarına davetiyeleri gönderdi. Çevre ve Orman Bakanlığı da bakanlara ve parlamenterlere davetiyeleri gönderdi. Şu ana kadar Kore Devlet Başkanı, Hollanda Prensi, Japonya Prensi 5. Dünya Su Forumu'na katılacağını bildirdi. Fuar için İsrail, Kore, Japonya ve ABD gibi ülke pavyonlarının yanı sıra çok sayıda şirket ve Uluslararası Kızılhaç örgütü başvurdu.

Su ve Çevre Teknolojileri: Bir önceki Forum'un sonuçları geçen sürede nasıl ve ne kadar uygulandı? Mart 2009'dan sonra neler olacak?

Oktay Tabasaran: 4.Dünya Su Forumu'nun Genel Sekreter vekili Orlando Jaimes Martinez 8-9 Kasım'da Karadeniz Bölgesel Su Konferansı sırasında Forum'daki tecrübelerini katılımcılarla paylaştı: "Yaklaşık 3 yıl önce Meksika"da 4. Dünya Su Forumu'nu gerçekleştirdik. Orada 600'den fazla yerel eylem yapıldı. Forum sonucunda çok iyi dersler çıkardık. Ve Meksika'da su konusunun ele alınmasını yüzde 10 artırdık. Forumun bir diğer faydası ise ülkemiz su sektörüne para akışının sağlanması oldu. Ayrıca Forumla birlikte su konusu gündeme taşındı. Eminim bu forumun yapılması Türkiye'ye büyük yarar sağlayacak". Bu türden kazanımları Türkiye?nin de sağlayacağını düşünüyoruz. Mart 2009'dan sonra 5. Dünya Su Forumu'nun "Türkiye Su Forumu" olarak faaliyetlerini sürdürmesi de hedefleniyor.

Su ve Çevre Teknolojileri: Su ve Çevre Teknolojileri dergisi aracılığıyla, sektör temsilcilerine neler söylemek istersiniz?