HABERLER 9. Sayı (Temmuz AÄŸustos 2006)

BirleÅŸmiÅŸ Milletler Örgütü 1972 yılında Ä°sveç’in baÅŸkenti Stockholm’de 133 ülkenin katılımı ile düzenlediÄŸi zirvede, 5 Haziran tarihinin "Dünya Çevre Günü" olmasını oybirliÄŸi ile kabul etti. O tarihten bu yana çevre sorunlarına kamuoyunun dikkatini çekmek amacıyla dünya genelinde çeÅŸitli etkinlikler düzenleniyor. Bu çerçevede 2006 Yılı Dünya Çevre Günü’nün ana teması "Çöller ve ÇölleÅŸme", sloganı ise "Kurak Alanlar ÇölleÅŸmesin" olarak belirlendi.
Gezegenimizin yüzeyinin % 40’ından fazlasını oluşturan kurak alanlara gereken önemin verilmesi için seçilen bu tema dolayısıyla, Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Çöllerin Küresel Görünümü ismiyle bir rapor hazırladı.

Raporda yeryüzünün yaklaşık 33.7 milyon kilometrekaresinin bugün çöl sayıldığı ve 500 milyon kişinin yaşadığı bölgelerdeki özel bitki ile hayvan türlerinin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu belirtiliyor. Rapora göre çöl ekosistemleri, iklim değişikliği, yeraltı sularının aşırı tüketimi ve hatta turizm nedeniyle büyük tehdit altında. UNEP’ten Andrew Warren, iklim değişiklikleri, yeraltı sularının aşırı tüketimi, tuz oranının artması ve faunanın yok olmasıyla çöllerin de daha önce görülmemiş ölçüde tehdit altına girdiğine dikkati çekiyor.

Rapora göre, çöllerde ortalama sıcaklık 1976-2000 yılları arasında 0.5-2 santigrat derece arttı. Aynı zaman diliminde diğer bölgelerdeki sıcaklık artışı ise 0.5 dereceydi. Bu gidişle çöller 2100’e kadar 5-7 derece daha ısınacak.

Değişen dünyanın baskısına maruz kalan çöller, aslında biyolojik, kültürel ve ekonomik bakımdan yaşayan bölgeler. Özellikle ABD ve Arabistan Yarımadası’nda her yıl daha fazla insan çöllerde yaşamayı tercih ediyor.

Çöllere yapılan şehirler ve su kaynaklarının getirilmesi bu özel alanların kalbine bıçak gibi saplanıyor. Çöllerdeki dağlık bölgelerin vahşi sakinleri ve ekosistemleri de acil önlem alınmazsa 50 yıl içinde yok olacak.

UNEP’in Dünya Çevre Günü etkinlikleri bu yıl Cezayir’deydi. Çevre Günü, insanların çevresel konulara dikkatini çeken renkli etkinliklerle kutlandı. Sürdürülebilir ve adil gelişme için pek çok organizasyonun, sivil toplum örgütlerinin çevresel konularla ilgili etkinlikleri oldu. Sokak yarışları, bisiklet yarışları, açık alan konserleri, okullar arası poster yarışmaları, ağaç dikme etkinlikleri, geri kazanım ve temizleme ile ilgili kampanyalar, Dünya Çevre Günü etkinlikleri arasındaydı. Geçtiğimiz yıllarda San Francisco (2005), Barselona (2004), Beyrut (2003) gibi çeşitli kentler, Dünya Çevre Günü kutlamalarına ev sahipliği yaptı.

Dünya Çevre Günü Nasıl Kutlanıyor?

Dünya Çevre Günü, pek çok etkinlikle kutlanabiliyor. UNEP’in (United Nations Environment Programme) http://www.unep.org/wed/2006/english/Information_Material/Alphabet.asp adresinde Dünya Çevre Günü kutlamalarının, geri kazanılmış materyallerden yapılan sanat eserleri sergileri, çevre temalı kısa film festivali, çevre projeleri ödülleri, temizlik ve geri kazanım kampanyaları, spor müsabakaları, konserler gibi 77 yolu listeleniyor.

Dünya Çevre Günü ülkemizde de pek çok etkinlikle kutlandı

Ülkemizde de pek çok etkinlikle kutlanan Dünya Çevre Günü’nde;

Dicle Üniversitesi de, Diyarbakır’a 500 bin ağaçlık orman oluşturma projesini başlattı. Kadınların saksılarda kullandığı yöntemden ilham alınarak hazırlanan ’1 şişe, 1 fidan, 1 can’ projesi için çoğu öğrenci binlerce kişi, ellerinde pet şişelerle üniversiteye akın etti.

2 bin 700 dönümlük alanda dikilen fidanların köküne, Diyarbakır’ın meşhur temmuz ve ağustos sıcaklarından korunmaları amacıyla su dolu pet şişeler yerleştirildi. Şişelerin fidanların yaklaşık 20 gün boyunca yaşamaları için gereken nemi sağlaması bekleniyor.

Çevre ve Orman Bakanlığı’nın 350 bin YTL destek verdiği proje, 5 Haziran Dünya Çevre Günü’nde başlatıldı. Diyarbakır’da kişi başına düşen yeşil miktarı 0.5 metrekare. Projeyle ilde kişi başına düşen yeşil alan miktarı 2.75 metrekareye ulaşacak.

Dünya Çevre Günü nedeniyle ’Nükleer Karşıtı Platform’ üyeleri, İstanbul Beyoğlu’nda yürüyüş yaptı. Hakkári’de 2 bin kişi ’Temiz bir çevre için ele ele’ sloganıyla yürüdü. Ankara’nın Gölbaşı ilçesi ve Bolu’da da Dünya Çevre Günü için yürüyüş düzenlendi. Kırıkkale’deyse Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından dağıtılan 3 bin çiçek, gül, çam ve fidanı kapışılırken izdiham yaşandı.

Dünya Çevre Günü kutlamaları kapsamında Kayseri Valiliği panel düzenledi. Isparta’da Kovada Milli Parkı’nda doğa yürüyüşü düzenlendi. Derince’de tiyatro gösterisi, Karamürsel’de uçurtma şenliği, Gebze’de sahil temizliği, Gölcük’te "En Güzel Okul Bahçesi’ ve "En Yeşil Balkon" yarışmaları ödül töreni ve Kavaklı sahili temizliği, Körfez’de Çevre Konulu Kompozisyon Yarışması, En Güzel Okul Bahçesi Yarışması, En Güzel ve En Temiz Sokak Yarışması, İzmit’te ’Yeni Çevre Kanunu’ Konulu Panel, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma Kontrol Müdürlüğü ve Eğitim Müdürlüğü işbirliğiyle düzenlenen Gülhane Parkı’ndaki etkinlikte;

Çevre eğitim dersleri, çevre resim çalışmaları, çeşitli yarışmalar ve ödüller, Çevre anketi çalışması, kitap dağıtımı,t-shirt - şapka dağıtımı, Dünya Çevre Günü’nün ülkemizde yapılan kutlama etkinlikleri arasındaydı. Dünya Çevre Gününü yurt genelinde düzenledikleri etkinlikler ile kutlayan TEMA Temsilci ve Gönüllüleri, bu yılın teması olan çölleşme ile ilgili bildiri yayınladı:

"Dünya Çevre Günü"nün ana teması olan "Çölleşme" ne yazık ki ülkemizi doğrudan ilgilendiren ve maruz kaldığımız çok önemli bir tehdittir. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin 2000 yılı bitiminde açıkladığı rapora göre, ülkemizin yer aldığı Akdeniz ve Orta Doğu bölgesinde kuraklık artışı ve tarımsal verimde düşüş öngörmekte, küresel ısınmanın zararlı etkilerini en önce ve en şiddetli biçimde yaşayabileceğimize dikkat çekmektedir. Aynı şekilde Çölleşmeyle Savaş Eylem Planı verilerine göre düzenlenen Dünya Çölleşme Haritası’nda Anadolu, çölleşme tehlikesi derecesi yüksek ve çok yüksek sınıfa sokulmaktadır. NASA’nın yaptığı bir araştırmaya göre, erozyonun şiddetlenerek devam etmesi ve etkili tedbirler alınmaması halinde Türkiye’nin büyük bir bölümü 2040 yılında çöl olacaktır.

Çölleşme küresel bir sorundur ve ekonomik kaynaklar üzerinde büyük bir yüktür. Bugün Dünya yüzeyinin üçte biri veya bir başka deyişle 4 milyar hektarı aşkın arazi çölleşme tehdidi altındadır. Ayrıca, ihtiyaçlarının çoğu için toprağa bağımlı olan 1.2 milyarı aşkın insanın hayatı ve 110 ülkedeki dünyanın en yoksulları da aynı kaderi paylaşmaktadır. Oysa BM Çevre Programı UNEP’e göre; küresel düzeyde, çölleşmeden doğrudan etkilenen bölgelerde yıllık gelir kaybı 42 milyar dolarken, çölleşme ile mücadelenin yıllık bedeli sadece 2.4 milyar dolardır.

Açlık, susuzluk, işsizlik ve iç göç toprakları çölleşen bir ülkenin temel sorunlarıdır. Kırsaldan kente göç beraberinde tarımsal üretimde azalma ve kentlerde yoğun işsizliği getirmektedir. Bunun sonucunda ülke genelinde işsizlik şiddetlenmekte, gelir dağılımındaki adaletsizlik artmakta, çarpık kentleşme, çevre kirliliği, doğal kaynakların aşırı kullanımı ve tahribi gündeme gelmektedir. Toprak; yaşamın ön koşulu, yeniden üretemeyeceğimiz ve satın alamayacağımız tek varlığımızdır. Bu nedenle Toprağı verimli kılmak için, önce o toprağı korumak, korunan toprağı ıslah edip geliştirmek ve verimli kılmak gerekir.

TEMA Vakfı, toprağın üretilemeyen bir kaynak olduğuna dikkat çekmek ve duyarlı halkımızı harekete geçirmek üzere 2006 yılında TOPRAK YOKSA HAYAT YOK... EL KOYUN ana temalı bir kırsal kalkınma seferberliği başlattı. El Koyun Kampanyası ile Ardahan, Hatay, Erzurum, Kastamonu, Kırklareli, Konya ve Şanlıurfa’da toplam 10 köyde kırsal kalkınma projesi gerçekleştirilecek. Dünya Çevre Günü ve Haftası dolayısıyla kamuoyunun bu konudaki duyarlılığının üst seviyede olmasından hareketle topraklarımızı korumak, verimini arttırmak için herkesi "Geleceğimize Şimdiden El Koymaya" davet ediyoruz."
 

---

R E K L A M