Sinem Laçin

Wilo Ä°ÅŸ GeliÅŸtirme ve Ürün Uzmanı

Nüfusun artması ve sanayinin geliÅŸmesi ile birlikte giderek artan su kullanımı ve iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi olaylarının olumsuz etkisi, en hassas çevre konusu olan su kıtlığını gündeme getirmektedir. Kısıtlı su kaynaklarımızı tasarruflu deÄŸerlendirmek sebebiyle, su tüketiminin azaltılmasına yönelik; tuvalet rezervuarları kullanımı, bahçe sulama, çamaşır yıkama ve diÄŸer temizlik iÅŸlerinde temiz suyun kullanılmaması gibi uygulamalara yönelim baÅŸlamıştır. Temiz suyun yerine gri su gibi kullanılmış suların yeniden deÄŸerlendirilmesi, su kaynaklarının korunmasına katkı saÄŸlayacak ve doÄŸadaki su dengesine pozitif etki yaratacaktır.

Gri sular; banyo, lavabo, çamaşır ve bulaşık makinelerinden gelen kullanılmış sular olarak tanımlanmaktadır. Kontamine olmuÅŸ, dışkı ya da kimyasal içerikli atık sular ise siyah su olarak anılmaktadır. Pratik olarak ifade etmek gerekirse, tuvalet sularının haricindeki mutfak atık suları, banyo, lavabo ve yıkama suları gibi tüm evsel atık sular, gri su olarak ifade edilebilir. Gri sular, evsel atık suyun yaklaşık yüzde 75’ini oluÅŸturmaktadır. Gri suyun içerisinde foseptik bulunmadığından patojen bulunma ihtimali düÅŸüktür. Gri suyun bileÅŸenleri deterjan, yaÄŸ ve gres, saç, kepek gibi kolaylıkla indirgenebilen maddelerdir. Dolayısıyla, yeniden kazanılıp kullanılması daha kolaydır.

Gri su kullanım suyuna nasıl dönüÅŸtürülür?
Gri sudan elde edilen kullanım suyu hijyenik, mikrobiyolojik olarak güvenilir, renksiz ve bütünüyle katı partiküllerden arındırılmış olmalıdır. Belli bir süre bekletildikten sonra koku oluÅŸmaması; gri suyun kullanımında önemli bir kriterdir. Ayrıca, suyun daha sonrasında kullanılacağı alana göre belirlenen kalite gereksinimlerini karşılaması gerekmektedir. Gri sular, tuvalet rezervuarlarında, çamaşırhanede, bahçe sulamada kullanılabilir. Bu tarz kullanımlar için ayrı ayrı tanımlanmış standartlar bulunmaktadır.

Kullanım suyu kalite standartları nelerdir?
Tuvalet rezervuarlarında yeniden kullanım: AB Standardı 76/160/EEC hijyen standardına göre belirlenir. Tuvalet rezervuarında kullanılması için gereken ÅŸartlar arıtım sonrası çıkış parametreleri BOÄ°: <5 mg/l, oksijen doygunluÄŸu >50%, toplam koliform bakterisi <100 ml’dir. Çamaşırhanelerde yeniden kullanım: Tuvalet rezervuarında kriter olarak alınan AB Standardı dikkate alınmalıdır. Kullanıcı, çamaşır makinesinin konulacağı mekana ÅŸebeke hattı ve arıtılmış gri su hattını aynı anda çekerek istediÄŸi suyu tercih etme olanağına sahiptir. Bahçe sulamada yeniden kullanım: DIN 19650 standartları dikkate alınarak standardize edilir. Sulama amaçlı kullanılan suyun kalite standardı tuvalet için kullanılan sudan çok daha yüksek kriterlere sahip olmalıdır.

Gri su sistem bileÅŸenlerine göre kaça ayrılır?
Gri atık suyun kullanım suyu haline gelmesi üç aÅŸamadan oluÅŸur. Bu üç aÅŸama gri suyun aynı zamanda döngüsünü ifade etmektedir.
• Gri su toplama hattı
• Arıtılmış suyun depolama tankına aktarılması
• Arıtılmış gri suyun depolama tankından dairelere aktarılması

Gri su sistemi nasıl çalışır?
DuÅŸ, lavabo gibi kaynaklarından gelen atık sular yatay borular vasıtasıyla daire içerisinden ilerler. Merkezi dikey kolektör vasıtasıyla bodrum katında bulunan paket arıtma sistemine aktarılır. Gri su arıtma prosesinden sonra bodrum katında yer alan baÅŸka bir depolama tankında muhafaza edilir. Arıtılan gri su, pompalar vasıtasıyla ayrı bir borulama sistemiyle dairelere ya da kullanım alanına geri gönderilir. Sistemin ekipman bileÅŸenlerinde özet olarak; ızgara sistemi, arıtılmamış su için tank, arıtılmış su için tank, paket arıtma sistemi ve suların basınçlandırmasını saÄŸlayan pompa sistemi olmalıdır.

Gri su sisteminde kullanılan pompanın özellikleri nasıl olmalıdır?
Gri su pompaları, atık su pompaları gibi dalgıç pompalardır. Pompalar, kirlenmiÅŸ suyu borular vasıtasıyla dönen çarkın etkisiyle gri su arıtma sistemine taşır. Akışkan bileÅŸimine baÄŸlı olarak vorteks, açık ya da kapalı çarklar kullanılabilir. Açık veya kanal çarklı bir gri su pompası, çapı 70 mm’ye kadar varan katı maddeler içeren atık suyu taşıyabilmektedir. Çarklarla birlikte akışkanın karakteristiÄŸine göre seçim yapıldığında herhangi bir tıkanma olmadan optimum pompa performansı saÄŸlanabilir. Gri su pompalarının akış hızı ortalamada saniyede üç ila beÅŸ litre arasındadır. Ä°htiyaç duyulan basma yüksekliÄŸi, motor gücüne ve pompa seçimine baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸebilmektedir. Hidrolik ve motor kısmının birleÅŸtiÄŸi noktadaki mekanik salmastralar ile sızdırmazlık saÄŸlanabilir.Bu tip uygulamalardaki dalgıç pompalar, bir ÅŸamandıralı anahtarla ya da bina sistemine entegre olacak ÅŸekilde yönetilebilir.

Wilo hangi ürünleri ile gri su arıtma sistemine cevap verebilir?
Gri su sisteminde yer alan pompalar foseptik içermeyen, az kirli sular için tasarlanmış olmalıdır. Wilo’nun Wilo-Drain TMW, Wilo-Rexa MINI3, Wilo-Rexa UNI serisi gri su sisteminde kullanılan pompalara birer örnektir.
Wilo-Drain TMW, entegre girdap düzenine sahip «Twister» iÅŸlevi gören açık çok kanallı çarkı bulunan atık su pompasıdır. Pompa gövdesi, pislik tutucu ve çark kompozittir. Twister iÅŸlevi, pompanın emiÅŸ bölgesinde sürekli bir girdaplaÅŸma saÄŸlar. Bu girdaplaÅŸma, çökelti maddelerinin çökmesini ve yapışmasını önler. Böylece temiz bir pompa çukuru saÄŸlanır ve gri su prosesinde istenmeyen koku oluÅŸumu azaltılır. Ayrıca, bu pompaların suyu 2mm’ye kadar drene edebilme özelliÄŸi de bulunmaktadır.

Wilo-Rexa MINI3, serbest akış çarkı olan bu pompada motor tarafında bir mil keçesi, pompa tarafında bir mekanik salmastra takılıdır. FiÅŸli ya da fiÅŸli ve ÅŸamandıralı olmak üzere iki tipi mevcuttur.
Wilo-Rexa UNI, korozyona dirençli kompozit malzemeden üretilmesi sebebiyle pompanın farklı akışkanlarla kullanılabilmesini saÄŸlar. Çift mekanik salmasta ve büyük yalıtım haznesi sayesinde bakımı daha seyrek aralıklarla yapılabilir. Wilo-Rexa UNI, kumanda cihazları üzerinden kumanda edilebilir, mevcut bina yönetim sistemlerine entegre edilebilir. Wilo, yukarıda ifade edilen ürünler gibi baÅŸka ürünleriyle de; inovatif yaklaşımı ve servis çözümüyle sadece suların transfer edilmesi deÄŸil, aynı zamanda var olan suyun tasarruflu kullanılmasında, yeniden kazanılmasında da büyük rol oynamaktadır.

Sonuç olarak, gri su uygulamasının kullanım suyu olarak kazandırılması su kaynaklarının sürdürülebilirliÄŸi, daha az arıtma tesisi ihtiyacı, kimyasal sarfiyat, atık su baÄŸlantı altyapısı, arıtma tesisi ihtiyacı olarak topluma hem maliyet açısından hem de çevresel sürdürülebilirlik açısından fayda saÄŸlar. Suyun yeniden kullanımı, atık suların transferi, basınçlandırması gibi birçok alanda uzmanlaÅŸan Wilo’nun diÄŸer ürün ve uygulama çözümlerine web sitemizden eriÅŸebilirsiniz.