Elif Burcu Atçı

Artemis Arıtım Çevre Yüksek Mühendisi

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 29 Ocak 2023 tarihinde “Tekstil Sektöründe Temiz Üretim Uygulamaları Genelgesi”ni yayımladı. Bu genelge kapsamında 81 ilde, tekstil sektörü faaliyetlerinin çevreye olabilecek olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi, hava ve su kirliliğinin önlenmesi, su ve enerji tüketiminin azaltılmasına yönelik olarak temiz üretim teknolojilerinin uygulanmasına yönelik çalışmalar yapılması hedeflenmiştir. Özellikle su tüketiminin yoğun olduğu tekstil sektöründe genelge ile birlikte su tüketiminin azaltımı ve bilinçsiz yer altı suyu tüketimini engellemek açısından işletmede tüketilen su miktarının ölçülmesi, izlenmesi ve debisi cihazlar ve otomatik kapatma vanalarıyla kontrol altına alınması gerekliliği ortaya çıkmıştır.

Temiz Üretim Nedir? 

Genelge kapsamında belirtilen temiz üretim; üretim sırasında daha az su ve kimyasal kullanımını, oluşan katı atık ve atık suların azaltılmasını, enerji verimliliğini içeren prosesler oluşturmasını hedefleyen, aynı zamanda çevresel sürdürülebilirliğin yanında ekonomik faydalar sağlayan ve her üretici için farklı unsurlar içeren uygulamalardır.  

Tekstil Sektöründe Temiz Üretim Gerekliliği 

Günümüzde azalan doğal kaynakların ve artan çevresel sorunların oluşturduğu büyük yıkımlar neticesinde özellikle gelişmiş ülkelerde tüketicilerin çevreye olan duyarlılığı artmış, buna paralel olarak çevreye daha az zarar veren ürünlere olan yönelim artmıştır. İşte bu noktada günümüz dünyasında tüketicilerin beklentisi, son ürüne ulaşırken üretim sırasında çevreye verilen minimum zarardır. Genelge kapsamında da tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de azalan doğal kaynakların korunması ve çevreye verilecek zararın minimize edilmesi hedeflenmiştir. Özellikle dünya ve ülkemiz genelinde büyük bir üretim yeri kaplayan tekstil sektörü, su tüketiminin en yoğun olduğu endüstrilerden biridir. Türkiye’nin tekstil ihracatı, 2021 yılında bir önceki yıla göre %31,0 oranında artarak 16,2 milyar dolar seviyesine yükselirken, dünya pazarından aldığı %4,2 pay ile sıralaması 4’üncü sıraya yükselmiştir. İhracat potansiyelimizin yüksek olduğu bu sektörde, üretim sırasında kullanılan suyun büyük bir çoğunluğu yer altı su kaynakları tarafından karşılanmaktadır. Üretimde 1 kg tekstil ürünü elde etmek için uygulanan prosese göre yaklaşık 95-400 litre arasında su kullanılmaktadır.

Boyama ve terbiye işlemleri tekstil endüstrisi su kullanımının büyük bölümünü oluştururken aynı zamanda bu prosesler sırasında yüksek kimyasal madde tüketimi de söz konusudur. Bu kimyasalların kullanılan suya karışımı yüksek kirlilikte atık su oluşumuna sebep olmaktadır. Oluşan atık sular renk, ağır metaller, fenoller, yüzey aktif maddeler, sülfür, inorganik tuzlar, yüksek BOİ, KOİ, AKM gibi çeşitli kirleticiler içerir. Bu kadar çeşitli kirletici içeren bir atık suyun alıcı ortama deşarjı beraberinde birçok olumsuzluğu beraberinde getireceğinden arıtılmaları kaçınılmazdır.

Yazının devamı için tıklayın