Elif Burcu Atçı

Artemis Arıtım Çevre Yüksek Mühendisi

Çevre, Åžehircilik ve Ä°klim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Bakanlığı, 29 Ocak 2023 tarihinde “Tekstil Sektöründe Temiz Üretim Uygulamaları Genelgesi”ni yayımladı. Bu genelge kapsamında 81 ilde, tekstil sektörü faaliyetlerinin çevreye olabilecek olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi, hava ve su kirliliÄŸinin önlenmesi, su ve enerji tüketiminin azaltılmasına yönelik olarak temiz üretim teknolojilerinin uygulanmasına yönelik çalışmalar yapılması hedeflenmiÅŸtir. Özellikle su tüketiminin yoÄŸun olduÄŸu tekstil sektöründe genelge ile birlikte su tüketiminin azaltımı ve bilinçsiz yer altı suyu tüketimini engellemek açısından iÅŸletmede tüketilen su miktarının ölçülmesi, izlenmesi ve debisi cihazlar ve otomatik kapatma vanalarıyla kontrol altına alınması gerekliliÄŸi ortaya çıkmıştır.

Temiz Üretim Nedir? 

Genelge kapsamında belirtilen temiz üretim; üretim sırasında daha az su ve kimyasal kullanımını, oluÅŸan katı atık ve atık suların azaltılmasını, enerji verimliliÄŸini içeren prosesler oluÅŸturmasını hedefleyen, aynı zamanda çevresel sürdürülebilirliÄŸin yanında ekonomik faydalar saÄŸlayan ve her üretici için farklı unsurlar içeren uygulamalardır.  

Tekstil Sektöründe Temiz Üretim GerekliliÄŸi 

Günümüzde azalan doÄŸal kaynakların ve artan çevresel sorunların oluÅŸturduÄŸu büyük yıkımlar neticesinde özellikle geliÅŸmiÅŸ ülkelerde tüketicilerin çevreye olan duyarlılığı artmış, buna paralel olarak çevreye daha az zarar veren ürünlere olan yönelim artmıştır. Ä°ÅŸte bu noktada günümüz dünyasında tüketicilerin beklentisi, son ürüne ulaşırken üretim sırasında çevreye verilen minimum zarardır. Genelge kapsamında da tüm dünyada olduÄŸu gibi ülkemizde de azalan doÄŸal kaynakların korunması ve çevreye verilecek zararın minimize edilmesi hedeflenmiÅŸtir. Özellikle dünya ve ülkemiz genelinde büyük bir üretim yeri kaplayan tekstil sektörü, su tüketiminin en yoÄŸun olduÄŸu endüstrilerden biridir. Türkiye’nin tekstil ihracatı, 2021 yılında bir önceki yıla göre %31,0 oranında artarak 16,2 milyar dolar seviyesine yükselirken, dünya pazarından aldığı %4,2 pay ile sıralaması 4’üncü sıraya yükselmiÅŸtir. Ä°hracat potansiyelimizin yüksek olduÄŸu bu sektörde, üretim sırasında kullanılan suyun büyük bir çoÄŸunluÄŸu yer altı su kaynakları tarafından karşılanmaktadır. Üretimde 1 kg tekstil ürünü elde etmek için uygulanan prosese göre yaklaşık 95-400 litre arasında su kullanılmaktadır.

Boyama ve terbiye iÅŸlemleri tekstil endüstrisi su kullanımının büyük bölümünü oluÅŸtururken aynı zamanda bu prosesler sırasında yüksek kimyasal madde tüketimi de söz konusudur. Bu kimyasalların kullanılan suya karışımı yüksek kirlilikte atık su oluÅŸumuna sebep olmaktadır. OluÅŸan atık sular renk, ağır metaller, fenoller, yüzey aktif maddeler, sülfür, inorganik tuzlar, yüksek BOÄ°, KOÄ°, AKM gibi çeÅŸitli kirleticiler içerir. Bu kadar çeÅŸitli kirletici içeren bir atık suyun alıcı ortama deÅŸarjı beraberinde birçok olumsuzluÄŸu beraberinde getireceÄŸinden arıtılmaları kaçınılmazdır.

Yazının devamı için tıklayın