30 Haziran 2014 | SÖYLEŞİ 71. Sayı (Haziran 2014)

Festo Proses Otomasyonu  Departmanı Müdürü Dr. Eckhard Roos, atıksuyun bir yük veya “çöp” olarak değil, içme suyu kaynağı olarak da görülmesi gerektiğini vurguluyor.
Karin Fischer: Almanya ve dünya genelinde içme suyu ve su teknolojileri pazarının durumu nedir?.. 


Eckhard Roos: Su kaynakları, gelecekte daha da azalacak. Konuyla ilgili rakamları incelediğimizde şöyle bir tablo ortaya çıkıyor... 2010 yılında dünya genelindeki su tüketimi ile kullanılabilir yüzey ve yeraltı suları miktarı arasında bir denge söz konusuydu. Fakat uzmanlara göre 2030’da dünya su ihtiyacının ancak yüzde 60’ı mevcut yüzey ve yeraltı sularıyla karşılanabilecek. Bu da birtakım hususlarda bir paradigma değişikliğine ihtiyaç duyduğumuzu apaçık ortaya koyuyor. Örneğin bundan sonra atıksuları bir yük veya “çöp” olarak değil, içme suyu kaynağı olarak görmeli, atıksuların içme suyu döngüsüne katılmasını sağlamalıyız. Su teknolojileri pazarını sormuştunuz; bu konuda öncelikle gelişmiş ülkelerle gelişmekte olan ülkeler arasındaki farklılıkları dikkate almak zorundayız. Gelişmiş ülkelerde, örneğin Almanya ve Avrupa’da, enerji verimliliği ve tesis modernizasyonu yönünde net bir eğilim söz konusu. Buna karşılık gelişmekte olan ülkelerde kapasite oluşturmaya yönelik bir trendin devam ettiğini gözlemleyebilirsiniz. Bu şekilde nüfusa sağlıklı içme suyu temin edilmesi ve ortaya çıkan atıksuların uygun biçimde şartlandırılması hedefleniyor. 


Karin Fischer: Şu günlerde su sektöründe hangi trendler beliriyor? 


Eckhard Roos: Pazar trendi apaçık bir biçimde tesislerin yaşam çevrimi maliyetlerinin optimizasyonu yönünde. Yaşam çevrimi maliyetlerinin optimizasyonu değişik biçimlerde mümkün. Bir taraftan yatırım maliyetleri düşürülürken diğer taraftan “ve öncelikle” yaşam çevrimi boyunca daha az kaynak tüketmelidir. Bu gerçekten çok önemli bir konu, zira bu sektördeki tesislerin işletme süresi en az 30 yıldır; yani daha uzun süreyle işletilmeleri pekâlâ mümkündür. Fabrika otomasyonu ile su sektöründe işletilen tesisler arasındaki önemli fark budur. Bu tesisler düzenli bir modernizasyona tabi oldukları için çok önemli bir konu olan enerji verimliliği gündeme gelmektedir. Tesisin enerji verimliliğini artırmanın değişik yolları vardır; enerji verimliliği yüksek komponentler uygulanabildiği gibi asıl tesis konfigürasyonu içinde yer alan, proses teknolojisine ilişkin değişiklikler de yapılabilir.
Enerji bağımsızlığı da önemli ve günümüzün trend bir konusu. Bir taraftan arıtma prosesinden kaynaklanan gazlardan üretilen elektrik enerjisiyle işletilen, enerji bakımından otark, yani bağımsız bir atıksu arıtma tesisinin vizyonu kurgulanıyor. Diğer taraftan, bağımsız enerjiyle çalışan, otomasyon düzeni sağlanmış yağmur suyu tutma havuzlarını GSM teknolojisi aracılığıyla arıtma tesisinde yer alan üst düzeydeki Scada sistemine bağlantılamak halihazırda mümkün. Bu tür çözümler mevcut. Bu sayede işletmeci birçok avantaja kavuşuyor. Proses verileri yerinde, yani atıksu arıtma tesisinde bulunur ve bakım personeli belirli periyodlarla incelemeler  yapmak zorunda kalmadığı için bakım masrafları düşer. Genel olarak teknolojik trendin, örneğin membranlı tesislerde, iyileştirilmiş proses teknolojisi ve artırılmış enerji verimliliği yönünde ilerleyeceği söylenebilir. Fakat artırılmış enerji verimlililiğine yönelim, mevcut tesisler için de geçerli olacaktır.





Karin Fischer: Festo, içme suyu tedariği ile su arıtma ve tahliyesi alanlarında ne gibi çözümler geliştiriyor? 


Eckhard Roos: Çeşitli çözümlerimiz mevcut. Her şeyden önce proses seviyesindeki asıl proses valfinden tutun da otomasyon sathı üzerinden kullanım, kontrol ve gözetim düzeyine kadar entegre çözümler sunabilme kapasitesine sahibiz. Tüm unsurlar tek elden çıktığı için daha az miktarda mühendislik işlemleri ve müşterinin tedarik işlemlerinde tek noktadan alışveriş yapma imkanı gibi faydalar ortaya çıkıyor. Fakat ürün portföyümüzde gerçekten özel birtakım hizmetlerimiz de yer alıyor. Örneğin Mısırlı bir müşteri, tesisin bir kontrol panelinden, elektrik enerjisine ihtiyaç duymaksızın ve bir kontrol sistemi donanımı olmaksızın kullanmak istedi, bu talebini bize yöneltti. Bu, pnömatik uzmanı olarak tabii ki tam bize göre bir talep. Nitekim istenen özellikteki tesisi tedarik ettik ve müşteri gerek ilk işletmede gerekse akabindeki işletme süresince aradığı faydaya kavuştu.


Karin Fischer: Festo’nun dünya genelindeki  projeleri hangileridir? 


Eckhard Roos: Sayısız örnek verebiliriz. Meksika’da kurulu atıksu arıtma tesislerinden tutun da Filipinler’de, Güney Afrika’da ve tabii ki Almanya’da kurulu su şartlandırma tesislerine varana kadar belediyelere bağlı içme suyu ve atıksu sektöründe çok sayıda projeye imza attık. Yani küresel dağılımlı referanslara sahibiz. Nanjing (Çin)’de kurduğumuz su şartlandırma tesisi megakentlerde gerçekleştirdiğimiz projelere örnek gösterilebilir, en güncel örnekler arasında ise Sankt Petersburg (Rusya), Kahire (Mısır) ve İstanbul (Türkiye) tesislerini sayabiliriz. İstanbul’un içme suyu tedariğinin otomasyonu tamamıyla Festo ürünü komponent ve sistem çözümleriyle gerçekleştirilmiştir. Bu bizim için büyük bir pazardır. Hannover’de düzenlenen Metropolitan Solutions Fuarı’na da bu nedenle katılıyoruz. Amacımız, çözümlerimizi fuarda tanıtmak. Ancak su şartlandırma işlemlerini sadece belediyelerle sınırlı tutmamak lâzım. Endüstriyel amaçlı su şartlandırma konusunda da etkiniz. Otomasyona kavuşturduğumuz en büyük endüstriyel tesis Brezilya’daki Petrobras tesisidir.


Karin Fischer: İçme suyu ve atıksu tesislerinin çalışanları nasıl eğitilir?


Eckhard Roos: Öncelikle Festo Didaktik birimimizin standart eğitim sistemleri de olmak üzere birçok eğitim olanağı var. Festo Didactic, özellikle su uygulamalarına yönelik yeni bir eğitim sistemini pazara daha yeni sundu. Bu eğitim sisteminde içme suyunun akarsudan alınıp su şartlandırma istasyonuna, oradan suyun tüketilmesine ve atıksuların arıtılmasından sonra tekrar akarsulara aktarılmasına kadar su döngüsü komple ele alınıyor. Bu sistem asıl konu olan otomasyonun yanında, örneğin -kontaminasyon faktörünü de dikkate alarak- şiddetli yağışların simülasyonunu gerçekleştirerek proses kademelerinin her birinin bağlantısını, diğer faktörlerle ilişkisini öğretmek için mükemmel olanaklar sağlıyor. Sistemin ilginç bir yanı da şu; gerek işletmeci gerekse bakım personeli bu eğitim sistemiyle tehlikeli maddelerle doğru muameleyi öğrenebilir. Sisteme, tıpkı gerçek hayatta olduğu gibi bir klor dozajlaması dahil ettik. Bu nedenle klor ile çalışma eğitimi doğrudan verilebiliyor. 


Karin Fischer: Festo hangi çalışma ve birlik ağlarında yer alıyor? 


Eckhard Roos: GWP, (German Water Partnership/Alman Su Ortaklığı)’ye üyeyiz. Bu, otomasyon sektöründe yer alıp su sektörüne komponent ve sistemler veren kuruluşlardan oluşan bir çalışma ağı. GWP’de, iki bölgesel çalışma grubunun başkanlığını yürütüyoruz. Bunun yanında DWA’yı, yani Alman Su Ekonomisi, Atık Su ve Katı Atıklar Birliği’ni ve öncelikle ZVEI, Alman Elektroteknik Endüstrisi Merkez Birliği’ni de saymamız gerek. ZVEI’de bizim dışımızda altı ayrı kuruluş ile birlikte alternatif teknolojilerle bağlantılı olarak yaşam çevrimi maliyetlerini karşılaştırabilen bir araç geliştirdik. Yani iki alternatif teknoloji, enerji verimliliği ve diğer maliyet kalemleri açısından tesislerin toplam işletme süreleri üzerinden karşılaştırılır. Akabinde işletmeciye daha iyi ve avantajlı bir model önerilir.

* Röportaj, Festo Kurumsal İleşitim-Teknoloji biriminde görevli Karin Fischer tarafından yapılmıştır.
 

---

R E K L A M