2 Eylül 2013 | SÖYLEŞİ 61. Sayı (AÄŸustos 2013)

1977 yılından bu yana tesisat sektöründe hizmet veren Mas Grup, bir pompa üreticisinden beklenilenin ötesinde akışkanların ve enerjinin etkin kullanımına odaklı üretim anlayışı ile doğal kaynakların, yani yaşamın sürdürülebilirliğine hizmet ediyor.
ISO 9001’in yanı sıra UL, FM, NFPA 20, TSE, CE, GOST, UKR Sepro kalite belgelerine sahip olan firma, iç ve dış pazarlarda rekabet gücünü artırmak ve daha kaliteli hizmet vermek amacıyla 2006 yılında toplam 40 bin metrekare alan üzerine kurulu, 20 bin metrekare kapalı alana sahip Düzce fabrikasını hizmete açmıştı. Yüzde yüz yerli sermayeli bir şirket olarak Türkiye’nin pompa sektöründe milli bir markası olmayı amaçlayan Mas, bu kapsamda Türkiye’de NFPA’e uygun ilk yangın gruplarını da üretmiş ve 2010 yılında da Türkiye’de ilk defa UL/ FM belgesini almıştı. Firma, son dönemde geliştirdiği Enduro ve Enduro Pro Serileri ile de atıksu arıtma sektöründe daha da etkin olmayı hedefliyor. Enduro ve Enduro Pro serileri ile ilgili detayları MAS-DAF Makina Marmara Bölge Müdürü Cem Hanedanoğlu ve MAS-DAF Makina Ar-Ge Mühendisi Birol Henden’den aldık...
Su&Çevre: Son dönemde Enduro ve Enduro Pro serilerini geliştirdiniz... Bu ürünler hakkında bilgi alabilir miyiz? Neden böyle bir üretime gerek duydunuz ve Enduro ile Enduro Pro Serileri ne tür avantajlar sunuyor?..

Cem Hanedanoğlu ve Birol Henden: Mas Pompa olarak üretime başladığımızdan bu yana arıtma projelerine hep uzak kalmıştık. Enduro, bizim atıksu arıtma sektöründeki elimizi güçlendiren bir ürün oldu. Mas Pompa olarak bu zamana kadar İtalyan Zenit markasıyla atıksu grubumuzu tamamlamaya çalışıyorduk. Ama o da yabancı menşeli bir ürün olduğu için fiyat anlamında dezavantajları vardı. Ar-Ge birimimiz yaklaşık iki yıldır bu konu üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. Mas Grup olarak geçen senenin sonları itibariyle evsel ve endüstriyel atıksular ve proses sıvılarının naklinde kullanılmak üzere tasarlanan yeni nesil pompa Enduro ve Enduro Pro Serisini ürün yelpazemize ekledik. Enduro Serisi ve Enduro Pro Serisi, ikisi de atıksu pompası; ama kullanım yerlerinde farklılıklar bulunuyor. Enduro Serisi, dalgıç tip pompa ve suyun içinde; Enduro Pro Serisi ise atıksu sisteminin dışında, kuru ortamda çalışıyor. Yani çalıştıkları istasyonlar değişiklik gösteriyor. Bazı atıksu istasyonlarında direkt dalgıç tip kullanılıyor, bazılarında ise kuru tip kullanılıyor. Uzun bir Ar-Ge çalışması sonucunda ortaya çıkarılan bu atıksu pompaları uygulama için özel gövdesi ve çark tasarımları sayesinde tıkanmadan birçok sıvının basılmasına olanak sağlıyor.

Farklı kullanım alanları ve sıvı özelliklerine göre 3 tip çark uygulaması mevcut ve çark kanat aralıkları, büyük katı madde geçirilmesine uygun olarak şekillendirildi. Bu çark tiplerinden birisi, X Tipi Serbest Akışlı (Free Vortex) Çarklar; bu tip çarklarda sıvı kütlesi serbest vorteks hareketi ile döndürülerek akışkan transferi sağlanıyor. Sıvıların çarkla teması azaltılarak basma flanşına iletimi sağlanıyor. Bu çarklar, uzun lifler (saç, kıl, iplik vs.), küçük katı parçacıklar ve belirli oranda gaz veya hava içeren sıvıları basmaya uygun. S Tipi Tek Kanatlı Çarklar ise büyük katı parçacıklar (pompanın ağız çapına yakın çapta) içeren sıvılar için. D Tipi İki Kanatlı Çarklar da, içinde belirli boyuta kadar çamur ve katı parça bulunan, ancak elyaf, gaz veya hava içermeyen atıksulara uygun. Simetrik tasarımı sayesinde dengeli ve titreşimsiz çalışıyorlar.

Tek bir gövde ile bir çark değişimi yapılarak birçok uygulamada kullanılabiliyor. Tıkanmaya karşı korumalı açısal ve değişebilir aşınma halkaları ile pompa gövdesinin ömrü uzatılıyor. Salmastra yatağının spiral yapısı, mekanik salmastraya yabancı maddelerin yaklaşmasını önlüyor ve salmastra önünde sirkülasyon oluşturarak birikimleri engelliyor. Böylece uzun ömürlü mekanik salmastra elde ediliyor.

Enduro Pro serisi yatay veya düşey eksenli olarak çalışabilme özelliğine sahip pompalar kaplinli veya monoblok olarak da monte edilebiliyor. Sökülebilir ayakları sayesinde basma flanşı sağa, sola veya yukarı yönlendirilebiliyor. Ayak sökülerek düşey uygulamalar için taban desteği bağlanabiliyor veya ayaksız olarak kullanılabiliyor. Kompakt tasarımı sayesinde kısıtlı alana sahip pompa istasyonları için müşterilere ideal bir çözüm sunuyor. Basılan sıvıya ve işletme şartlarına bağlı olarak değişik mekanik salmastralar kullanılıyor. Tekli mekanik salmastra türleri; kauçuk körüklü balanssız mekanik salmastra standarttır. Tek veya çok yaylı diğer tipler de uygulanabiliyor. Salmastra malzemeleri, basılan sıvıya göre seçiliyor. Genellikle SiC-SiC malzeme çifti kullanılıyor. Tekli veya çiftli kartuş salmastralar uygulanabiliyor. Çift mekanik salmastra uygulaması ile ikili korumayla uzun süreli çalışma sağlıyor. Mekanik salmastralardan birinde sorun oluşsa bile sistemin çalışması devam ediyor. Mekanik salmastralar özel yağ haznesi içinde çalıştırılarak kuru çalışma önleniyor. Ayrıca bu tasarımla yüksek emme yüksekliklerinde pompanın hava emmesi engelleniyor.

Enduro serisi pompalarda ise özel yağ kutusu uygulamasıyla da motora su geçişi önleniyor. Bu sistem, pompanın yağ kutusuna su geçişi olması durumunda uyarı veriyor ve pompanın durdurulması sağlanıyor. Ayrıca Termistör ile motor aşırı ısınmaya karşı korunuyor. Onun dışında atıksulara, korozyona karşı dayanıklı H07RN-F tipi özel kablolar kullanılıyor.

Yine alternatif olarak IE2 ve IE3 sınıfı motorlar kullanılabiliyor. Motorlar konusundaki direktif, 2012 yılının Nisan ayında yürürlüğe girdi ve herkes kullanmak zorunda.
Minimum IE2 veya IE3 olması lazım. Bu pompalarda da IE2 ve bir üst sınıfı olan IE3 tipi motorlar alternatifli olarak bulunuyor.
Enduro ve Enduro Pro serilerinin tamamlanması çalışmaları devam ediyor. Seride geliştirmeler yapılıyor, bazıları piyasaya sunuldu, bazıları sunulmadı. Şu anda 350 m3/saate kadar debi olarak ürün verebiliyoruz; fakat bunu yakın zamanda 500 m3/saate kadar çıkarmayı planlıyoruz.

Su&Çevre: Enduro’ların başka ne tür yararları var? Kullanıcılara ne tür farklı avantajlar sunuyor?

Cem Hanedanoğlu ve Birol Henden: Atıksuda çalışan dalgıç pompalarda en büyük sorun arıza problemidir. Biz Enduro’ları geliştirirken özellikle dayanımı konusunda özel araştırma ve geliştirme çalışmaları yaptık. Akışkana göre üç çark tipi kullanılıyor. Akışkanda bulunan katı partikül boyutuna göre bu çarkları öneriyoruz. Böylece sıkıntılar çözülmeye çalışılıyor. En büyük avantaj da ürün portföyünü büyük oranda tamamlamış olmamız. Artık insanlar birkaç ürünü bir yerden, diğerlerini başka yerlerden almak istemiyorlar. Pompayla ilgili ihtiyaçlarını tek bir firmadan karşılamak istiyorlar. Enduro Serisi bizim elimizi güçlendirdi. Yani artık biz pompayla ilgili tüm konularda çözüm sunabilir bir hale geldik. Enduro Serisi yeni olmasına rağmen yurtdışı projelerde tercih edilmeye başladı. Özellikle Irak’ta kırka yakın Enduro Serisi pompamız var.

Su&Çevre: Atıksuda kullanılan diğer bir ürününüz de UKM-S Serisi...

Cem Hanedanoğlu ve Birol Henden: Atıksu sektöründe yine bizim için önemli olan kendinden emişli, üstten klapeli santrifüj bir pompa olan UKM-S serisi var. Tesisatta su olmadan emiş sağlayan bir ürün. UKM-S, özellikle atıksu istasyonlarına ve römorklu sistemlere uygun. Yani acil müdahale pompası. Bu ürünle birlikte römorklu sistemler uygulanarak portatif olarak başka yerlere taşınması sağlanabiliyor. UKM-S pompasının bazı avantajları var. Santrifüj pompa sistemlerinde mutlaka dip klapesi vs. kullanmak gerekiyor. Ama UKM-S’de böyle bir şeye gerek yok. Emmede oluşabilen havayı tamamen atabiliyor. Çünkü santrifüj pompanın dalgıç pompaya göre avantajları çok fazla. Kendinden emişli oldukları için pompa emiş yapılacak kuyunun üzerinde, sadece emme borusu ucunun kuyu içinde olması yeterli. Elastik kaplin vasıtasıyla dizel motor ve elektrik motoru ile doğrudan veya kayış-kasnak ile tahriki mümkün.

UKM-S serisi 2”, 3”, 4”, 6”, 8”, 10” olmak üzere 6 farklı tipten oluşuyor. Çarklar açık ve iki kanatlı ve pompa büyüklüğüne göre 76 mm (3”)’ye kadar katı partikül basabiliyorlar. Önden çıkarılabilen temizleme kapağı, çarka erişimi kolaylaştırıyor. Emme ve basma tesisatlarında herhangi bir işlem yapmadan tıkanıklığı gidermek çok kolay. Emme flanşı içindeki klape özel olarak tasarlandı. Emme tesisatında herhangi işlem yapmadan klapenin temizlenmesi veya sökülüp takılması mümkün. Rulman yatağı pompa gövdesi tarafından destekleniyor. Hizalama problemi olmuyor. UKM-S Serisi pompalar kendinden emişli oldukları için kullanımları çok kolay. Emme borusu suya daldırıldıktan sonra emme yüksekliğine göre en fazla 1 dakika  içinde pompa çalışıyor. Özellikle büyük kapasitelerde suyun içinde bulunan pompanın ne şekilde çalıştığını göremezsiniz, ancak arızalandığı zaman fark edilebilir. Ama UKM-S Serisi suyun dışında çalıştığından kontrolü, bakımı çok kolay. Temizleme kapakları da var. Dolayısıyla daha uzun ömürlü ve bakım maliyeti daha düşük bir ürün.
UKM-S Serisi’ni tasarlanırken ek bir güç kaynağı gerektirmeden aydınlatma da yapmasını sağladık. Bu sayede gece de çok rahatlıkla kullanılabiliyor. Römorkla girilemeyecek yerlere de vinçle çok kolay taşınabiliyor.

Su&Çevre: Pompalardan son dönemlerde ne talep ediliyor?

Cem Hanedanoğlu ve Birol Henden: Müşterinin artık bilinçlendiğini söyleyebiliriz. Verimlilik ve güç tüketimiyle ilgili talepler artıyor. Şu anda hazırlanan şartnamelerin tamamında belli bir verimlilik değeri isteniyor. Eskiden şartnameler kopyala-yapıştır şeklinde hazırlanırdı. Şimdi böyle değil. Fakat buna rağmen mevcut sistemlerin verimlilikleri de güncel talepleri karşılayabilen düzeyde değil. Birçok yerde hala otuz yıllık, verimlilik yönünden sıkıntılı pompalar kullanılıyor. Enerji verimliliğiyle ilgili düzenlemeler ileriki yıllarda daha da sertleşecek.

 

---

R E K L A M