27 Kasım 2012 | ÜRÜN 52. Sayı (Kasım 2012)

Uğur Yaşa Alçak Gerilim Ürünleri Alçak Gerilim Şebeke Kalitesi Ürün Müdürü ugur.yasa@tr.abb.com
Günümüzde hızlanarak artan enerji talebi ile beraber, enerjinin verimli ve kaliteli şekilde üretilmesi, iletilmesi, dağıtılması ve tüketilmesi de hayati önem kazanmıştır. Enerjinin iletimi ve dağıtımı esnasında kullanılan hatlar hem aktif, hem de reaktif güç ile yüklendiği takdirde, hatların aktif güç iletim kapasitesinde ciddi bir azalma söz konusu olmaktadır. Bu durumda, kompanzasyon yaparak reaktif enerjinin şebekeden değil, gücün tüketildiği yere en yakın noktadan karşılanması zorunluluk haline gelmiştir. Ayrıca, ülkemiz gibi enerji üretim kaynakları kısıtlı bir ülke açısından, bunun yasa ve yönetmeliklerle zorunlu hale getirilmesi kaçınılmaz olmuştur.
Kompanzasyon için kullanılan kondansatörler, motor, transformatör, bobin gibi yüklerin ağırlıkta olduğu endüktif reaktif güç karakterli işletmelerde, şebekeden endüktif reaktif güç çekilmesini engellemek ve reaktif ceza oranları sebebiyle oluşabilecek olası cezai durumlardan kaçınmak amacıyla şebekeye paralel olarak bağlanırlar. Bu kondansatörler, yük durumuna göre yapılacak çeşitli sabit/otomatik uygulamalarla, tesisin reaktif gücünü her durumda telafi edebilecek şekilde tasarlanır ve uygulanırlar. Bu noktada bir ilk yatırım maliyeti ile tesis edilen kondansatörlerden beklenen, uzun süre sağlıklı ve yüksek performanslı olarak çalışması, işletme esnasındaki kayıplarının minimum olması, şebeke tarafından gelebilecek her türlü elektriksel darbede arıza yaşamadan sürdürülebilir şekilde çalışmaya devam edebilmesidir.

ABB, 60 yılın üzerindeki kondansatör üretim tecrübesi ve 1974 yılında üretip pazara öncülük ettiği dünyadaki ilk kuru tip kondansatör teknolojisi ile alçak gerilim güç kalitesi konusunda kullanıcılarına en son teknolojiyi sunmaya devam etmektedir.  CLMD Serisi ABB alçak gerilim güç kondansatörleri, benzersiz mekanik ve elektriksel tasarımı ile rakipsiz olduğunu, kullanıldığı her uygulamada tekrar kanıtlamaktadır.

Tamamen kuru tip teknolojide olan CLMD alçak gerilim güç kondansatörleri, herhangi bir sıvı ya da gaz dolgu maddesi içermez. Yanma ve patlamaya karşı tamamen emniyetli yapısı, çevre dostu PCB içermeyen ve kendini yenileyebilen tasarımla birleştirilerek yüksek güvenilirlikte bir kondansatör haline gelmiştir. Çimento, kimya, demir-çelik, kağıt ve tekstil gibi ağır ve zorlu endüstrilerde çalışabilecek yapıda tasarlanan CLMD serisi alçak gerilim güç kondansatörleri, çinko elektrolitik çelik gövdesi ve IP42 koruma sınıfı ile tüm ağır çalışma şartlarına uyum sağlayabilecek yapıdadır. Özellikle yaz aylarında hava sıcaklıkları oldukça artan ülkemizde, -40/D (IEC 60831) en yüksek sıcaklık sınıfı ile -40°C ile +55°C aralığında rahatlıkla uygulanabilecek yapıdadır.
Güç kalitesi bakımından zayıf şebekelerden beslenmesi durumu için CLMD serisi alçak gerilim güç kondansatörleri yüzde 30 sürekli aşırı akıma dayanabilecek yapıda tasarlanmıştır. Ayrıca tüm kondansatörler, üretim esnasında terminaller arası 10 saniye boyunca nominal geriliminin 2,15 katı ile test edilerek, saha uygulamaları esnasında şebekeden gelebilecek gerilim darbelerine karşı tam güvenilirlik testinden geçmektedir.
Kompakt boyutları ile her türlü panele kolayca monte edilebilen CLMD serisi alçak gerilim güç kondansatörleri, sabit motor kompanzasyonu gibi dahili ve harici uygulamaların yanı sıra  otomatik kompanzasyon sistemlerinde de kademeli olarak kolaylıkla kullanılabilmektedir. Deşarj dirençleri ile 1 dakika içerisinde 50 volt altına deşarj edilen kondansatörler ile kontaktör anahtarlamalı uygulamalarda oluşabilecek akım transientleri asgari seviyede tutulmaktadır.

CLMD serisi alçak gerilim güç kondansatörlerini oluşturan poliproplen dielektrik sargılar (IP elementler) tamamen kuru tip tasarımı, vakum altında doldurulmuş ısı ile sertleşen reçineli ve plastik kaplı çift izoleli yapıdadır. İçerdiği sigorta ile arıza durumunda kendini şebekeden ayırabilecek yapıda olan IP elementler, minimum bakım gereksinimi ve yüksek elektriksel ve mekanik dayanıklılık ile ABB CLMD serisi kondansatörlerin çekirdeğini oluşturmaktadır. ABB alçak gerilim güç kondansatörleri, ABB Türkiye tarafından sadece ABB Türkiye tesislerinde uluslararası standartlara uygun olarak üretilmektedir. ABB olarak Türkiye’de herhangi bir kondansatör üreticisine IP element (kondansatör bobini) satışımız bulunmamaktadır.
Oldukça geniş gerilim ve güç aralığındaki CLMD alçak gerilim güç kondansatörlerinin ürün bandı, her türlü tasarıma uygun bir ürün barındırmaktadır. ABB, alçak gerilim güç kondansatörlerinin yanı sıra reaktif güç kontrol röleleri, harmonik filtre reaktörleri ve aktif filtreler ile kullanıcılara çeşitli güç kalitesi uygulamaları için geniş bir ürün grubu ve teknik destek sunmaktadır.

Pazardaki ihtiyaç göz önünde bulundurularak ABB tarafından tasarlanan ve pazara sunulan yeni RVT2 reaktif güç kontrol rölesi ile dengesiz yüklerin olduğu endüstriyel tesislerde 3 faz kontrollü olarak güç faktörünün düzeltilmesi sağlanır. 3,5’ dokunmatik QVGA ekranı ile tüm elektriksel parametrelerin ölçümlemelerini gerçekleştirebilmektedir. Harmoniklerin etkin olduğu tesislerde, kondansatörleri harmoniklerin bozucu etkilerinden koruyacak pasif harmonik filtreler tasarlamak için kullanılan seri ABB harmonik filtre reaktörleri, kondansatörleri rezonans riskinden uzak ve daha uzun süre arızalanmadan çalıştırma imkanı tanır. PQF aktif filtreler ile de harmoniklerden kaynaklanan arızaların kabul edilemeyeceği hassas işletmelerde tam ve kesin bir harmonik eliminasyon sağlanır, elektriksel olarak güvenli bir çalışma ortamı oluşturulur.