ABB, sağladığı enerji tasarrufu ile alanında devrim yaratan Alçak Gerilim Değişken Hızlı Sürücü'sünün (AG VSD) 50’nci yıl dönümünü kutluyor. Strömberg tarafından geliştirilen AG VSD, 50 yılda ulaşımdan endüstriye birçok sektörde önemli teknolojilerin ve atılımların bir parçası olmayı başardı.

ABB Sürücü Ürünleri Başkanı Tuomo Hoysniemi, AG VSD’nin 50’nci yıl dönümüne dair yaptığı açıklamada, şunları söyledi: “ABB'nin alçak gerilim sürücüleri yarım asırdır, elektrikli toplu taşımadan günümüzün enerji verimli, düşük karbonlu endüstrilerine kadar, birçok dönüm noktası niteliğindeki teknoloji ve yeniliğin parçası oldu. VSD’lerin ortaya çıkmasından önce, sabit hızlı bir motorun doğru çıktıyı vermesini sağlamak, gaz pedalına sonuna kadar basılı halde arabayı sürüp hızı kontrol etmek için aynı anda frene basmaya benziyordu. Bu ticari açıdan bu son derece maliyetli bir yol iken enerji verimliliği açısından bakıldığında da durum çok daha vahimdi. Günümüzde Değişken Hızlı Sürücü (VSD) kullanımıyla da motor gücü üzerinde hassas kontrol sağlanabiliyor ve bu da endüstriyel enerji verimliliğini önemli ölçüde artırıyor. Alçak gerilim VSD'ler ise büyük bir atılımdı. O zamandan beri sektörde altın standart haline geldiler. Ancak hâlâ, dünya genelindeki endüstriyel motorların yalnızca yüzde 25’inden daha azı bir sürücüyle bağlantılı durumda çalışıyor.”

ABB Motion High Power Başkanı Chris Poynter ise “Dünyadaki her motora Değişken Hızlı Sürücü takılamaz ancak çoğuna takılması gerektiği tartışılmaz bir gerçektir. Sürdürülebilirliğin maliyet açısından erişilmez olduğuna dair bir algı var. Oysa endüstriyel ortamda enerji verimliliği ve karbon azaltımı, yalnızca gezegenimize karşı sorumluluğumuzu yerine getirmekle kalmaz, aynı zamanda ticari açıdan da akılcı bir yaklaşımdır. Değişken Hızlı Sürücü ile bir motoru çalıştırmanın toplam sahip olma maliyeti, onu aşırı yükte çalıştırıp erken arızalanmasına neden olmaktan çok daha düşüktür" ifadelerini kullandı.

Hâlihazırda alçak gerilim VSD’ler AB genelinde yılda 41 TWh elektrik tasarrufu sağlıyor. Bağımsız araştırmalara göre; pompalar, fanlar ve kompresörler gibi sabit ve değişken akışlı uygulamalarda VSD’lerin daha yaygın kullanılması halinde, Avrupa Birliği her yıl 140,7 TWh’ye kadar ek enerji tasarrufu sağlayabilir. ABB, bu senaryolarda VSD'lerin kullanılmasıyla her kurulumda yüzde 12'ye varan enerji tasarrufu sağlanabileceğini öngörüyor.

AG Değişken Hızlı Sürücülerin tarihsel gelişimi

Alçak gerilim VSD, Nikola Tesla tarafından 1888 yılında icat edildiğinden beri sabit hızda kalan geleneksel sincap kafesli endüksiyon motorunun uzun süredir devam eden bir kısıtlamasını ortadan kaldırdı. VSD'lerin piyasaya sürülmesinden önce, değişken yükler için motor performansının ayarlanması genellikle damperler veya valfler gibi mekanik kısma yöntemlerine dayanıyordu. Bu çözümler enerji verimliliği açısından pek etkili değildi.

İlk ticari AG VSD'ler, 1970'lerin başında, 1980'lerde ABB'nin bir parçası olacak olan Fin elektrik mühendisliği şirketi Strömberg tarafından geliştirildi. 1975 yılında şirket, AC indüksiyon motorunun hızını hassas bir şekilde düzenleyebilen ilk düşük voltajlı sürücü olan SAMI A'yı (Strömberg Asynchronous Motor Inverter) piyasaya sürdü.

SAMI A'nın ilk gerçek tesis kurulumu, o yılın ilerleyen aylarında Finlandiya'nın kuzeyindeki Karihaara kereste fabrikasında üç adet 350 kVA/500 V ünite kullanılarak gerçekleştirildi. Bu, değişken hız kontrolünün endüstriyel ortamda ölçülebilir verimlilik ve güvenilirlik avantajları sağlayabileceğini gösterdi. Teknoloji, Helsinki metro sistemi de dahil olmak üzere yeni sektörlere ve uygulamalara hızla yayıldı ve daha sorunsuz, daha enerji verimli toplu taşıma hizmetini destekledi.

Özgün geliştirme ekibinin lideri olarak tanınan Strömberg mühendisi Martti Harmoinen, 1981 yılında Finlandiya Mühendislik Ödülü'nü ve 1995 yılında fahri profesör unvanını aldı.

Martti Harmoinen 2023 yılında vefat etmesine rağmen, çalışmaları ABB'nin dünya çapında akıllı ve verimli motor sistemlerini geliştirme misyonunun merkezinde yer almaya devam ediyor. ABB bugün VSD'lerin tasarımı ve üretiminde pazar liderliğini sürdürüyor ve küresel endüstrinin enerji verimliliği potansiyelini tam olarak gerçekleştirmek için sürekli olarak en son teknolojilere yatırım yapıyor.