TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ

GİRİŞ

Pazarcık ve Elbistan'da 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen 7,7 ve 7,6 şiddetindeki depremler, plansız kentleşme ve deprem yönetmeliklerine uygun olmayan yapılaşmanın bir sonucu olarak, on binlerce insanın hayatını kaybetmesine ve yüzbinlerce insanın evsiz kalmasına yol açtı. Depremin akut etkisi can ve mal kaybı olarak ortaya çıkarken, depremin ardından hayata geçirilen yanlış uygulamalar, bu yıkımın ekolojik ve insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerini her geçen gün daha da artırmaktadır. Atık yönetimi başta olmak üzere yapılan hataların öne çıkanları şunlardır: Atıkların kaynağında ayrıştırılmaması ve tehlikeli atıkların diğer atıklarla birlikte açık alanlarda ve yetersiz sızdırmazlık koşullarına sahip zeminlerde depolanması, toprak, yüzey ve yeraltı sularında kirlilik yaratma riskini artırmaktadır. Ayrıca, bölgede yürütülen çalışmalar, yıkılan binalarda asbestli malzemelerin kullanıldığını göstermektedir. Asbest liflerinin çeşitli nedenlerle havaya salınması sonucunda soluma yoluyla vücuda girmesi, ciddi sağlık sorunlarına yol açmaktadır.

Asbest, Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC) tarafından "kesin kanserojen" olarak tanımlanmıştır ve akciğer kanseri, akciğer zarı kanseri (mezotelyoma) ve kanser dışı ağır ve ilerleyici akciğer hastalığına (asbestoz) neden olmaktadır. Asbestli malzemelerin enkaz alanlarından uzaklaştırılmaması, enkaz kaldırma ve depolama çalışmalarında yeterince sulama işleminin yapılmaması ve hafriyatın kamyon kasalarını toz yayılmasını engellemek için uygun şekilde kapatılmadan taşınması gibi yanlış uygulamalar, asbest liflerinin yayılmasına yol açarak depremzedelerin, gönüllülerin ve enkaz kaldırma çalışmalarında çalışan işçilerin asbest maruziyeti riskini artırmaktadır.

1. ARAŞTIRMA KONUSU

Günümüzde doğa olayları, özellikle depremler, gerekli önlemlerin alınmaması halinde dünya genelinde ciddi can ve mal kayıplarına neden olarak afete dönüşmektedir. Bu afetlerin yol açtığı yıkımların ardından, inşaat ve yıkıntı atıkları ciddi bir çevresel ve sağlık riski oluşturabilir. Özellikle asbest gibi potansiyel olarak zararlı malzemelerin bu atıklarda bulunması, bu riski artırabilir. Hatay İli gibi depremi yaşamış bölgelerde, bu tür atıkların doğru yönetilmesi ve olası asbest maruziyeti riskinin değerlendirilmesi hayati bir önem taşımaktadır.

Bu çalışmanın temel problemi, Hatay İli'nde deprem sonrası inşaat ve yıkıntı atıklarında bulunan asbestin varlığını belirlemek ve bu asbestin çevresel yayılımını ve sağlık risklerini değerlendirmektir. Hatay İli'nin deprem bölgeleri arasında yer alması, bu sorunun özellikle bu bölgede büyük bir önem taşıdığını göstermektedir. Bu çalışma, asbestin çevresel etkilerini ve insan sağlığına olan potansiyel tehlikelerini anlamamıza yardımcı olacak kritik bilgilere ulaşmayı amaçlamaktadır. Ayrıca, bu çalışma, gelecekteki inşaat ve yıkıntı atığı yönetimi stratejilerinin geliştirilmesine katkı sağlayacaktır. Bu nedenle, bu çalışmanın önemi ve gerekliliği açıktır ve bu sorunun çözümü için bir adım olarak kabul edilmelidir.

Yazının devamı için tıklayın