NECDET NUSRET NUHOÄžLU 

Çevre Yüksek Mühendisi

Dünyada birçok plastik ambalajda ve metal kaplarda bulunan, sentetik kimyasal sınıfında olan Bisfenol A’nın (BPA) kullanımından kaynaklı insanoÄŸlu tehdit altında. Avrupa baÅŸta olmak üzere bu konu dünya gündeminde yer alıyor. Konuyla ilgili birçok araÅŸtırma yapılmış ve ürkütücü sonuçlar elde edilmiÅŸ.

BPA polikarbonat adı verilen sert ve ÅŸeffaf plastik üretimi için kullanılan bir madde. Tabak, biberon, saklama kapları, elektrik prizleri, su boruları gibi birçok malzemenin hammaddesinde kullanılıyor. Ayrıca konserve kutularının iç kısmını oluÅŸturan reçine kısmında da kullanılmakta. GöründüÄŸü üzere asıl büyük sorun gıda sektörüyle olan bağı. BPA aynı zamanda büyük bir çevre kirleticisi. Su ve toprakta olması ekolojiye de zarar veriyor. Bisfenol A insan östrojenini taklit edebiliyor ve bir endokrin bozucu olarak hareket yeteneÄŸine sahip.

Bu durum doÄŸurganlığı etkileyebildiÄŸi gibi, hamilelik sırasında maruz kalma kaynaklı doÄŸmamış çocuÄŸun geliÅŸimini de bozabiliyor. Obeziteye ve çocuklarda geliÅŸim bozukluÄŸu, öÄŸrenme sorunları ve hiperaktiviteye yol açabiliyor. Buna ek olarak Bisfenol A bağışıklık sistemimizi de etkiliyor. Son bazı araÅŸtırmalarda kanser ile olan iliÅŸkisi de araÅŸtırılmış ve maalesef yakın bağı olduÄŸu tespit edilmiÅŸ.

Avrupa’da 2010-2024 yılları arasında idrar örnekleri insanlardan toplanmış ve yıllar geçtikçe bir azalma gözükse de risk devam ediyor. Bisfenol A, dünyada ilk kez Kanada’da Nisan 2008 tarihinde insan ve çevre için toksik madde olarak kabul görmüÅŸ. Avrupa’da ve Türkiye’de 2011 yılında, Amerika BirleÅŸik Devletlerinde ise 2012 yılında bebek biberonlarında kullanımı tamamen yasaklanmış. Buna benzer önlemler dünya devletleri tarafından alınmaya devam ediyor.

Son zamanlarda en çok akla gelen soru da pet ÅŸiÅŸelerde ve damacanalarda Bisfenol A olup olmadığı. Bisfenol A, polietilen tereftalat (PET) plastik su iÅŸelerinin üretiminde kesinlikle kullanılmadığı iddiası var. Pet ÅŸiÅŸelerde net bir ÅŸekilde BPA bulunmamakta. Su, süt ve diÄŸer daha esnek görünümlü gıda ambalajlarında da bu madde yok. Fakat damacanalarda çok fazla farklı iddia var. Bu fazlasıyla gündeme geliyor. Su firmaları olmadığını iddia ediyor fakat aksini iddia eden kuruluÅŸlar da mevcut. Tabi bunun yanında farklı kalitede damacanaların olması da bu görüÅŸleri destekliyor. Bu nedenle hazır su tüketiminde de dikkatli olmamız gerekiyor. Peki ne yapmalıyız? Plastiklerden tamamen kaçınamayacağımız kesin. Fakat en azından yediÄŸimiz yiyeceklere, suyumuza ve hatta aÄŸzımıza temas eden ÅŸeylerin plastik olmamasına dikkat edebiliriz. Özellikle cam ambalaj ÅŸu an her otorite tarafından onaylanmış en saÄŸlıklı ürün. Cam her zaman en iyi seçim.

Ayrıca alışveriÅŸ sırasında ürün etiketinde göreceÄŸiniz "BPA free," bir ürünün içinde Bisfenol A (BPA) bulunmadığını veya BPA içermeyen bir malzeme veya ürün olduÄŸunu belirten bir ifadedir. Siz de "BPA Ä°çermez" ya da "BPA Free" gibi ifadeleri gördüÄŸünüzde de o ürünü rahatlıkla kullanabilirsiniz. Özetle sürdürülebilir bir çevre ve saÄŸlıklı bir ömür için BPA’sız ürünler tercih edin.