POMSAD Genel Sekreteri Gökhan Sezer Türktan

Sözlerime derneğimizi tanıtarak başlamak isterim. 1996 yılından bu yana faaliyet gösteren, 2003 yılında adının başına “Türk” ibaresi eklenmiş ülkemizde pompa, vana ve armatür sektörlerini temsil eden tek derneğiz. 52 üye firmamıza mensup 63 kişilik bir üye tabanımız var.

Derneğimizin temsil erki çok yüksek ve en etkin derneklerden biriyiz. Yurtdışı ile başlayalım; 2001’de EUROPUMP’a (Avrupa Pompa İmalatçıları Derneği) 2003 yılında CEIR’e (Avrupa Musluk ve Vana Sanayicileri Derneği) üye olduk. 2015-2017 yılları arasında dernek önceki başkanımız Sn. Kutlu Karavelioğlu EUROPUMP Başkanlığı görevini yürüttü, halen EUROPUMP İcra Konseyi’nde önceki başkan sıfatıyla görev alıyor. Geçmiş dönem başkanlarımızdan Sn. Bülent Hacıraifoğlu ise 2011-2013 yılları arasında CEIR Başkanlığı görevini yürüttü, şu anda Dernek Başkanımız Sn. Nurdan Yücel CEIR’de Başkanlık görevini yürütmekte. EUROPUMP, CEIR ve ilgili diğer kurumlar tarafından hazırlanmış olan bilimsel yayınları ve direktifleri yayın haklarını satın almak marifetiyle tercümelerini gerçekleştirerek uzun yıllardır sektörlerimizin istifadesine sunmaktayız. Bu üst kuruluşlar bünyesinde gerçekleştirilen bütün komite, komisyon ve çalışma grubu toplantı notlarını da üyelerimizle paylaşıyoruz. Geçtiğimiz yıllarda üç kez EUROPUMP iki kez de CEIR toplantılarına ülkemizde ev sahipliği yaptık. Bir sonraki ev sahipliğimiz 6-8 Haziran 2024 tarihleri arasında Bodrum’da CEIR Genel Kurul ve Senelik Toplantısı ev sahipliği olacak. Sektörlerimizin bütün paydaşlarını bizlerle birlikte olmak üzere bu önemli buluşmaya davet ediyoruz.

Yukarıda da bahsetmiş olduğum Başkanımız Sn. Nurdan Yücel’in CEIR Başkanlığını devralmış olması sektörlerimiz için çok gurur verici bir durum. CEIR (Avrupa Musluk ve Vana Sanayicileri Derneği), EUROPUMP (Avrupa Pompa İmalatçıları Derneği) ve PNEUROP (Avrupa Kompresör, Vakum Pompası, Pnömatik Aletler ve Yardımcı Ekipman Üreticileri Birliği) dernekleri 9-10-11 Mayıs 2022 tarihlerinde Belçika’nın Başkenti Brüksel’de senelik toplantı ve genel kurullarını ortak olarak gerçekleştirdi. 1959 yılında kurulmuş ve 6’sı AB üyesi 9 ülkeyi ulusal dernekler ve firmalar vasıtasıyla temsil eden CEIR'in (Avrupa Musluk ve Vana Sanayicileri Derneği) 10 Mayıs 2022 tarihinde gerçekleştirilen Genel Kurul'unda Başkanlığa POMSAD (Türk Pompa ve Vana Sanayicileri Derneği) Başkanı Sn. Nurdan Yücel seçildi. İki yıllık bir süre için Başkanlığı İspanyol meslektaşından devralan başkanımız CEIR tarihinin ilk kadın başkanı oldu. 300'den fazla firmayı, 11 milyar dolarlık ciroyu ve 50.000 kişilik bir istihdamı temsil eden derneğe, derneğimiz 2003 yılından bu yana üye olup 2005 yılından bu yana dernek yönetim kurulunda ülkemizi temsil etmektedir.

Yurt içi temsil gücümüzle devam etmek istiyorum, 2002 yılında Makine ve Aksamları İhracatçı Birliğinin kurucuları arasında yer aldık, bu birlik makine sektörünün en üst örgütü konumundadır. Şu anda MAİB Başkanlığını ve MAKFED Başkan Yardımcılığı görevlerini önceki başkanımız Sn. Kutlu Karavelioğlu yürütüyor. 2007’de MTG’yi (Makine Tanıtım Grubu) kurduk, Makine Tanıtım Grubu’nun yaptığı işleri kapatılana kadar herkesin takip ettiğini düşünüyorum. MSSP (Makine Sanayi Sektör Platformu) kurucularındanız. TOBB Makine ve Teçhizat Meclisi Başkanlığı görevini de yine önceki başkanımız Sn. Kutlu Karavelioğlu yürütmekte. Özetle, bugün, makina imalat sektörü ile ilgili hemen bütün örgütlenmelerde, birlik, dernek, komite, meclis gibi sektöre yön veren, onu düzenleyen hemen tüm platformlarda temsilcilerimiz vardır.

Temsil gücümüzün yanında bilimsel kongre düzenleyen ender sayıda sektörlerden biriyiz. 1970’lü yıllarda başlayan pompa-vana kongrelerimiz düzenli aralıklarla devam etmekte. Sektörlerimizle ilgili gerçek ve tüzel kişileri bir araya getirdiğimiz kongrelerimiz hem sektöre ışık tutmakta hem de firmalarımızın gerçekleştirdiği Ar-Ge faaliyetlerini sektörle paylaşma imkânı sağlamakta. En son kongremizi 2020 yılında 13-14 Şubat 2020 tarihlerinde ODTÜ Kültür Kongre Merkezi’nde düzenledik. Pompa-vana kongrelerimizin 11.’si bu yıl 14-15 Aralık 2023 tarihlerinde “Su ve İnsan 5.0” temasıyla ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilecek. Kongremizle ilgili bütün gelişmeler internet sitemiz üzerinden duyurulacak, sektörlerimizin bütün paydaşlarının bir arada bulunacağı bu önemli organizasyona tüm sektör paydaşlarımızı şimdiden davet ediyoruz. Kongre takvimimize www.pomsad.org.tr/kongre2023 adresinden ulaşılabilmekte.

Bilimsel çalışmalar doğrultusunda; her yıl düzenli olarak dış ticaret verilerini GTİPler bazında bir araya getirerek İthalat-İhracat envanterlerimizle yine sektörlerimizle paylaşıyoruz. Bunun yanı sıra sektörlerimizle ilgili sektör raporları hazırlıyoruz, en son bu ay içinde sektör raporumuzun yenisi 2022 verileriyle sektörlerin istifadesine sunuldu, bu rapor sektörlerimizi tüm yönleriyle ele alması açısından çok önemli, bütün bu verileri bir arada sunan başka bir kaynak bulunmuyor. Üyelerimizi ve sektörlerimizi Makine İhracatçıları Birliği ile birlikte veya münferiden katıldığımız yurt dışı ve yurt içi fuarlarda da temsil etmekteyiz. Üyelerimizle birlikte Avrupa’daki önde gelen teknik merkezlere ve önde gelen firmalara teknik geziler düzenleyerek üyelerimizin buradaki gelişmeleri yerinde takip etmelerine de imkân sağlıyoruz.

Biz dernek olarak hem yurt içinde hem yurt içinde sektörlerimizi üyesi bulunduğumuz bütün üst kuruluşlar nezdinde üst düzeyde temsil etmekteyiz ve üyelerimizi önlerine çıkabilecek ve kendilerini bekleyen önemli gelişmelerden haberdar etmekteyiz. Makine sektörünün tümünün önümüzdeki yıllarda gündeminde olacak “Yeşil Mutabakat” ve buna bağlı olarak sınırda karbon vergisi meselesi, “Döngüsel Ekonomi” alanındaki gelişmeler, sektörlerimizle ilgili makine direktifi, eko-tasarım direktifi, REACH ve diğer ilgili direktiflerdeki gelişmeler, regülasyonlar kapsamındaki değişimler ve Avrupa standartlarındaki gelişmelerin tümü derneğimiz tarafından yakında takip edilerek üyelerimizle paylaşılmaktadır.

Üzerinde çalışmakta olduğumuz faaliyetlerimize gelirsek; sektörlerimizi bir cazibe haline getirmek ve firmalarımızda yeni işe başlayan mühendislerin de bilgi seviyesini artırmak amacıyla pompa ve vanalar için bir eğitim programı hazırlıyoruz. Onur Üyesi değerli hocalarımız tarafından hazırlanan içerikler eğitimlerimiz için hazırlanan internet sitesine yüklenerek, günün her saatinde eğitim alınabilecek bir platform yaratmış olacağız. Giriş seviyesindeki eğitimlerimiz aynı zaman son kullanıcılara yönelik olarak da hazırlanacak ve böylece ürünlerimizi kullanmakta olan son kullanıcıların da bilinçli seçim yapmasını sağlayacak. Giriş eğitim programlarımızın tamamlanmasının ardından ileri seviye pompa ve vana eğitimlerimiz de eğitim programımıza dâhil edilecek. Şu an için çalışmaları devam eden bu süreçle ilgili sektörlerimizi bilgilendirmeye devam edeceğiz.

Sektörlerimiz için bir önemli çalışmamız da akredite bir test laboratuvarı kurulmasıyla ilgili. Kalitesiz ürünlerin ithalatını engellemek ve aynı zamanda standartlara uymayan yerli ürünlerin piyasadan toplanması için TSE ile birlikte akredite bir test laboratuvarı kurulması konusunda çalışmalarımızı hızlandırdık. Sirkülasyon Pompaları için kurulacak test istasyonu ile başlayacak olan çalışmamız, dik milli ve yatay pompalar için de ileride genişletilerek vanaları kapsayacak bir noktaya getirilecek. Bu istasyonun kurulmasıyla dış ticaret açığımızı azaltmayı ve piyasada kaliteli ve güvenli ürünlerin var olmasını hedefliyoruz.

Son dönemde bizler için önemli bir diğer çalışmamız da KOSGEG ile birlikte POMSAD, MAKFED, EMOSAD ve kompresör üreticileri olarak yürüttüğümüz “Yeşil Dönüşüm İşbirliği” konulu çalışmamızdır. KOBİ’lerin enerji verimliliği konusunda mevcut durumlarının tespit edilerek sorun ve ihtiyaçlarının belirlenmesi, gerekli stratejilerin oluşturulması, kapasitelerinin geliştirilmesi ve öncelikli ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla yürürlükte bulunan KOBİ Enerji Verimliliği Destek Programının yaygınlaştırılması amacıyla KOSGEB, MAKFED, POMSAD, EMOSAD ve kompresör üreticilerinden oluşan çekirdek bir grupla gerçekleştirilen toplantılar neticesinde KOSGEB ve MAKFED arasında “Yeşil Dönüşüm İşbirliği” protokolü imzalanmıştır. Protokol ile daha çok endüstriyel işletmelerde kullanılan ve döner ekipman olarak adlandırılan, elektrik tüketiminin büyük kısmını oluşturan elektrik motoru ve bunlarla müteşekkil pompa, fan (havalandırma) ve kompresör gibi sistemlerin daha verimli bir şekilde enerji kullanımı sağlamak amacıyla yapılacak olan etüt çalışmalarına destekler sağlanacak. İşletmelerin döner ekipmanları konusunda mevcut durumları, verimlilik tespiti ve ihtiyaçlarının belirlenmesi, MAKFED tarafından sertifikalandırılarak yetkilendirilen döner ekipman enerji verimliliği uzmanları tarafından yapılacak. Etüt hizmeti sonucunda, döner ekipman enerji verimliliği uzmanı tarafından işletmede değiştirilmesi/alınması önerilen döner ekipmanlara yönelik giderlere de destek verilecek, ayrıca ekosistemi geliştirmek üzere; MAKFED ve KOSGEB tarafından ödüllü yarışmalar, yurt içi fuarlara katılım, sosyal sorumluluk vb. faaliyetlerde iş birlikleri yapılacak. Etüt faaliyetlerine katılacak firma yetkililerinin katılacağı eğitim programı ve örnek etüt raporu hazırlanmış olup kısa sürede üyelerimize süreçle ilgili bilgi verilecektir.

Sektörlerimiz için ülkemizdeki en önemli fuar olarak gördüğümüz ve eş organizatör derneklerden biri olduğumuz ISK – SODEX Fuarı’ndan bahsetmekten geçmek istemem, ISK - SODEX uzun yıllardır ulusal ve uluslararası düzeyde başarısını ispatlamış, isim fuarlardan biri olmayı başarmıştır. Her zaman olduğu gibi SODEX-2023 de yeni müşterilerle tanışmanın, mevcut iş bağlantılarını geliştirmenin, uluslararası satış ağını güçlendirmenin ve ihracat fırsatlarını artırmanın mümkün olduğu bir platform sağlayarak sektörün beklentilerini karşılayacaktır. ISK - SODEX fuarlarında, sektörde yerli endüstriyel üretimin gelişimini görme ve her geçen gün ileri teknolojilere adapte olmuş ürünlerin üretildiğini gözlemleme fırsatı yakalanmaktayız. Fuar, ayrıca, üreticileri daha mükemmel ürünler üretmeye teşvik etmenin bir aracı olarak da kendini kanıtlamıştır. Bu sebeple, çevre duyarlılığının ön plana çıktığı günümüzde yüksek teknoloji yeşil ürünlere doğru sektörün evrilmesini beklemekteyiz. Pompa, vana, armatür ve ilgili komponent imalatı yapan üreticilerimizin fuarda tanıtacakları ürünlerinde bu konuya daha fazla vurgu yapmasını beklemekteyiz. Sektörlerimizin tüm paydaşlarını 25 -28 Ekim 2023 tarihleri arasında İstanbul Fuar Merkezi’ne bekliyoruz.

Sektörlerimizle ilgili rakamsal birkaç veri paylaşmak da isterim; 2021 ve 2022 yılları 12 aylık verilerini kıyasladığımızda 2022 yılında pompalarda ihracat artışı %12,71, vana armatürlerde %8,51’dir. İthalatta ise pompalarda artış %7,05, vana ve armatürlerde %19,36 olarak gerçekleşmiştir. 2022 yılında pompa ve vana-armatür ticaret hacmi 4.599.281.462 USD olmuştur. Ticaret hacmindeki artış %12,41’dir. Bütün çabalarımıza rağmen sektörlerimiz ithalatçı sektörler konumundadır, iki sektör için ticaret dengemiz 2022 yılında -975.826.746 USD olmuştur. Pompalarda bu denge -276 milyon USD seviyesindeyken vana ve armatürlerde bu rakam -700 milyon USD olmuştur. 2021 yılına göre ticaret açığı %19,22 oranında artış göstermiştir. 2022 yılında ihracatın ithalatı karşılama oranı pompalarda %77,77 olurken 2021 yılında bu oran %73,86, 2020 yılı için %64,46’dır. Vana ve Armatürlerde 2022 yılında karşılama oranı %54,72 olarak gerçekleşmiştir. 2021 yılında bu oran %60,19, 2020 yılı için %55,59’dur.

Elimizde içinde bulunduğumuz yılla ilgili olarak henüz Ocak-Nisan verileri mevcut. 4 aylık bu süreçte sektörlerimizin ticaret hacmi 1,76 milyar dolar olmuştur. Bu rakam pompalarda 847 milyon USD, vana ve armatürlerde 913 milyon USD seviyesindedir. Maalesef bu dört aylık süreçteki ticaret açığımız -418 milyon USD olarak gerçekleşmiştir. Ocak-Nisan döneminde ihracatın ithalatı karşılama oranı pompalarda %76,06; vana ve armatürlerde %50,22 olarak gerçekleşmiştir.

Birçok önemli endüstride kullanılmakta olan, çok çeşitli pompa ve vanalar var ve ürünlerimizin doğru seçimi artan enerji maliyetleri göz önüne alındığında kritik bir öneme sahip. Bu doğrultuda halen kullanılmakta olan özellikle pompaların verimli çalışan yeni nesil pompalarla değiştirilmesi gerekliliği, enerji sektöründeki yenileme projeleri, su yönetiminin artan önemi, pandemi dolayısıyla üretim ekseninin coğrafi avantajımızla birlikte ülkemize kaymaya başlaması bizleri bundan sonrası için umutlandırıyor. Yerli üreticilerimizin korunmasına yönelik politikaların ısrarla ve güçlendirilerek sürdürülmesi, sanayicilerimizin teşvik ve kredilerle desteklenerek finansman problemlerinin çözüme kavuşturulması, katma değeri yüksek ürünlerin üretimdeki paylarının artırılması konuları bizler için çok önemli. Kayıt dışı ekonomi ve kayıt dışı istihdamın engellenememesi, ileri teknoloji ara mallarında ithalata bağımlılık, ömür boyu maliyet (ÖBM) bilincinin oturmaması ve fiyat endeksli tercih yapılması, ölçek ekonomisine geçilememesi, Eximbank kredilerinden alınan payın yetersizliği, kamu alımlarında yerli malı avantajının tam olarak uygulanamaması gibi pek çok önemli sorunumuz hala çözüm beklemektedir. Dijitalleşme ve yeşil dönüşümü gerçekleştiremeyen firmalarımızın rekabet etme şansının artması için teşvik mekanizmalarının işletilmesi, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yeşil üretim yatırımı yapan firmalara sübvansiyon verilerek teşvik edilmesi için teşviklerin daha kolay ulaşılıp cazip hale getirilmesi önem arz etmektedir.

Dijital dönüşüm sektörlerimiz için de kaçınılmazdır. Sektörlerimizde dijital dönüşüm, yüksek kalite ve nitelikli işgücü istihdamı birbirlerini tamamlayıcı unsurlar olarak en önemli gelişme eksenlerinden birini oluşturmaktadır. Yüksek katma değerli üretim ile birlikte ürünlerimiz Avrupa pazarında daha fazla yer bulmaya başlayacaktır. Karbon salınımının azaltılması, ömür büyü verimlilik ve enerji verimliliği üreticilerimizin öncelik vermesi gereken hedefler olmalıdır.

Hem ithalatta hem de iç pazarda düşük kaliteli, asgari standartları karşılamayan ve zaman zaman kayıt dışı üretilen ürünler ile ilgili olarak etkin bir piyasa gözetim ve denetimi gerekmektedir. Etkin yapılmayan gözetim ve denetim rekabet yapısını etkilemekte ve standartlara uygun üretim yapan firmaların iç pazarda sıkıntı yaşamasına yol açmaktadır.

Üretmeden büyüyemeyeceğimizin ve makine sektörünün bu ülkenin lokomotifi olması gerekliliğinin altını çizerek bütün makine sektörüne sorunların çözüme kavuştuğu, üretimi bol bir sene diliyorum.