Çevre Ekonomisti, OECD Çevre DirektörlüÄŸü FRITHJOF LAUBINGER

Çeviri DoÄŸukan BuÄŸra Özbulut

Ä°laçlar, insan ve hayvan saÄŸlığını korumak için gerekli olarak kabul edilir, ancak çoÄŸumuz enfeksiyonları ve hastalıkları tedavi etmenin ötesindeki etkilerini dikkate almıyoruz. Aslında ilaç kalıntıları, çevresel sorun yaratabilir. Bu sorunlar kullanılmamış ya da son kullanma tarihi geçmiÅŸ ilaçların uygunsuz bir ÅŸekilde atılmasından tutun da uygulandıktan ya da kullanıldıktan sonra atılmasına kadar çeÅŸitli ÅŸekillerde olabilir. Ä°kincisini engellemek zor olsa da, birincisi daha basittir. Tuvalete atılan antibiyotikler veya lavaboya dökülen sıvı ilaçlar, tatlı su sistemlerine sızar. Ne yazık ki çoÄŸu geleneksel atık su arıtma tesisi bu farmasötik kalıntıları gideremez. Evsel atıklarla atılan ilaçlar, bu atıklar gömülse bile doÄŸaya yayılabilir.

Evlerde kullanılan ilaçların büyük bir kısmı çöpe atılıyor ve artan tüketim nedeniyle bu oran sürekli artıyor

Evlerdeki ilaçların kullanılmadan atılmasının erken iyileÅŸme, tedavi deÄŸiÅŸiklikleri, uyumsuzluk, reçete ve satın alma hataları gibi çeÅŸitli sebepleri vardır. Amerika BirleÅŸik Devletleri'nde yapılan çalışmalar, reçeteli ilaçların yaklaşık %42'sinin kullanılmadığını ve on hastadan altısının tedavilerinin tamamlanmasından sonra vücutlarında opioid kalıntılarının olduÄŸunu göstermiÅŸtir. Fransa'da, 2019 yılında tahmini 17.300 ton (kiÅŸi başı yaklaşık 260 gram) ilaç çöpe atıldı. Ä°laç tüketimi yaÅŸlanan ve artan nüfus, kronik saÄŸlık sorunlarının artması ve klinik uygulama deÄŸiÅŸikliklerinin etkisiyle artmaktadır. Son yirmi yılda, lipid deÄŸiÅŸtiren ajanların (kolesterol düÅŸürücü statinler gibi) kiÅŸi başı tüketimi yaklaşık dört kat artmış ve OECD ülkelerindeki kiÅŸi başı antidiyabetik ve antidepresan tüketimi iki katına çıkmıştır.

Kullanılmamış ya da son kullanma tarihi geçmiÅŸ ilaçlar, çevremize zarar verir ve halk saÄŸlığı riski oluÅŸturabilir

Bu ilaçlar genellikle yanlış ÅŸekilde imha edilir ve sadece saÄŸlık kaynaklarının boÅŸa harcanmasına neden olmakla kalmaz, aynı zamanda çevresel kirlenme için büyük riskler oluÅŸturur. Ekotoksikolojik çalışmalar, ilaçların ekosistem saÄŸlığı üzerindeki endiÅŸe verici etkilerini göstermektedir. Yaban hayatı üzerinde gözlemlenen etkiler arasında, balıkların ve amfibilerin feminizasyonuna ve üreme baÅŸarısızlığına neden olan oral kontraseptif izler ve psikiyatrik ilaç kalıntılarının balık davranışlarını deÄŸiÅŸtirdiÄŸi bulunmaktadır.

Yazının devamı için tıklayın