Dilek AÅŸan

Taksim Danışmanlık Hizmetleri Kurucu Genel Müdürü Global Raporlama Uzmanı

BilindiÄŸi üzere Avrupa BirliÄŸi, Avrupa YeÅŸil Mutabakatı ile birlikte küresel ısınma ve iklim deÄŸiÅŸkliÄŸi ile mücadele sürecinde yeni bir döneme girdi. 2050 yılına kadar karbon nötr bir coÄŸrafya olmayı hedefleyen AB, bu süreçte her biri birbirinden önemli stratejiler ve politikalar oluÅŸturmaya devam ediyor. Bunlardan biri de biyoçeÅŸitlilik stratejisidir. AB'nin 2030 biyolojik çeÅŸitlilik stratejisi, doÄŸanın korunmasını ve ekosistemlerinin bozulmasını tersine çevirmeyi hedefliyor. Kapsamlı, uzun vadeli ve bir o kadar da iddialı hedeflerden oluÅŸan bu strateji, Avrupa'nın biyolojik çeÅŸitliliÄŸini 2030 yılına kadar çok daha iyi bir noktaya getirmeyi amaçlıyor. Bu çalışma kapsamında çeÅŸitli eylem planları ve taahhütler belirlenmiÅŸ durumda.

Tür çeÅŸitliliÄŸi, genetik çeÅŸitlilik ve ekolojik olayların çeÅŸitliliÄŸi gibi doÄŸanın sürdürülebilir zenginliÄŸini ifade eden biyoçeÅŸitlilik, bozulmaya baÅŸladığı andan itibaren küresel iklim sorunun en önemli bileÅŸenlerinden birine dönüÅŸüyor. Birçok çevre sorununun nedeni ve/veya sonucu olan bu bozulma iklim deÄŸiÅŸikliÄŸini tetiklediÄŸi gibi, besin zincirlerini bozulması, güvenli gıda tedarikini tehlikeye atması, orman yangınlarını artırması, ekosistemlerin bozulması vb gibi birçok çevresel problemi beraberinde getiriyor. AB de bu sorunla sürdürülebilir bir mücadele baÅŸlatmak ve biyoçeÅŸitliliÄŸi artırmak için kapsamlı planlar yapıyor. Avrupa YeÅŸil Mutabakatı'nın temel bir parçası olan biyoçeÅŸitlilik stratejisi, COVID-19 pandemisiyle birlikte bozulmaya baÅŸlayan ekonomik, sosyal ve çevresel bütünlüÄŸün tekrar eski haline dönmesini ve tüm Avrupa ve onun paydaÅŸlarının yeÅŸil bir toparlanma sürecine girmesini destekleyecektir.

AB’nin biyoçeÅŸitlilik stratejisinde 2030 yılına kadar yerine getirilmesi gereken birtakım taahhütler ve eylemler mevcut. Denizde ve karada oluÅŸturulması hedeflenen korunan alanlar ağı bunlardan biridir. AB, yüksek biyolojik çeÅŸitlilik ve iklim deÄŸeri olan alanlar için sıkı bir koruma planı yapıyor. BoÄŸa restorasyon planının baÅŸlatılması da biyoçeÅŸitlilik stratejisinin bir diÄŸer önemli parçası. AB, 2030 yılına kadar bozulmuÅŸ ekosistemleri eski haline getirmek ve bunları sürdürülebilir bir ÅŸekilde yönetmek için birtakım hedefler belirledi. Bunlar arasında karbonun yakalanması ve depolanması, doÄŸal afetlerin etkilerinin önlenmesi ve azaltılması, toprak saÄŸlığının korunması ve polenleÅŸmenin iyileÅŸtirilmesi, ekosistemler ve hizmetleri hakkındaki bilginin ve kontrolün geliÅŸtirilmesi gibi hedefler var.

Ä°klim sorunuyla mücadelenin her basamağında olduÄŸu gibi biyoçeÅŸitlilikle ilgili en kilit konulardan biri de gerekli finansmanın saÄŸlanmasıdır. AB biyoçeÅŸitlilik stratejisi, bu finansmanın kilidini açmayı ve yeni, güçlendirilmiÅŸ bir yönetim çerçevesini harekete geçirmeyi öngörüyor. Stratejiyle birlikte mevcut en iyi uygulamaların hayata geçirilmesi ve daha iyilerinin planlanması; bilgi, finansman ve yatırımların geliÅŸtirilmesi, kamu ve ticari karar alma süreçlerinde doÄŸaya daha fazla saygı duyulması isteniyor.

AB, stratejinin oluÅŸturulması ve uygulanması sürecinde küresel biyoçeÅŸitlilik sorunuyla mücadele kapsamında aldığı önlemleri tanıtarak paydaÅŸlarına örnek olmayı da hedefliyor. Bu çok kritik bir konu. Zira, AB tüm dünya ile finansal, sosyal, kültürel, çevresel ve daha birçok konuda iÅŸ birliÄŸi yapıyor ve dünyanın neredeyse bütün ülkeleriyle doÄŸrudan veya dolaylı olarak ticari iliÅŸkileri mevcut. BiyoçeÅŸitlilik ile ilgili alacağı önlemler ve bunların doÄŸru bir ÅŸekilde tanıtılması, AB'nin küresel biyoçeÅŸitlilik krizini deÄŸerlendirmekiçin örnek teÅŸkil etmeye hazır olduÄŸunun en önemli göstergesi olacaktır.

Avrupa BirliÄŸi’nin 20 Mayıs 2020 tarihinde yayınladığı biyoçeÅŸitlilik stratejisi, tüm dünyanın ihtiyaç duyduÄŸu iklim dönüÅŸümünün gerçekleÅŸtirilmesinde çok kilit bir rol oynuyor. Bu noktada hükümetlere ve tüm kamu ve özel sektör kuruluÅŸlarına da büyük görev düÅŸüyor. Belirlenen stratejinin sözde kalmaması ve pratikte de karşılık bulması için her bir paydaşın sorumlu davranması gerekiyor. Bu konuda toplumsal farkındalığın artırılması ve gerekli eÄŸitimlerin toplumun her kesimine verilmesi, uzun vadeli hedeflerin gerçekleÅŸtirilmesi için çok büyük önem arz ediyor