Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 96. Sayı (Temmuz 2016)

52 Su ve Çevre Teknolojileri / Temmuz 2016 www.suvecevre.com oksijen transfer kapasitesi, atıksu için oksijen transfer kapasitesinden 1/ α fak- törü kadar daha yüksek olmalıdır. Oksi- jen transferi düzeltme faktörü havalan- dırma tipine göre 0,5-0,9 aralığındadır. Yüzey havalandırıcı kullanılması halinde oksijen kazanımı α OCN = 1,0 – 1,6 arasında olmalıdır. İnce kabarcıklı difüzörlü havalandı- rıcı kullanılması halinde özgül oksijen tüketimi ise: • Geri devir hattının açık kanal olması halinde fO2 = 8 -10 mg/ m 3 .m difüzör derinliği • Geri devir hattının ayrık olması halinde fO2 = 12 -15 mg/m 3 .m difüzör derinliğidir. Havalandırma borularında hava hızı VA = 15 m/s alınmalıdır. Son çökeltim havuzu: Havalandırma havuzundaki askıda katı madde kon- santrasyonu ve çamur hacim indisi, son çökeltim havuzu tasarımında en önemli iki kriterdir. Havalandırma havuzunun küçük seçilmesi halinde havuzdaki askıda katı madde konsant- rasyonu artarak son çökeltim tankının daha büyük tutulmasına yol açacaktır. Bu yüzden bu sistemler için önerilen değerler kullanılmalıdır. Son çökeltim tanklarının tasarımı kuru veya yağışlı hava debilerinden bağımsızdır. Debi ve çamur yoğunlaştırıcıdan dönen akım tasarımda dikkate alınması gereken en önemli iki unsurdur. Savak yüklü maksimum debide 10 m 3 / (m.sa ) değerinden daha fazla ola- maz. Ekonomik ve teknik nedenlerle konik tabanlı çökeltim tankları çapı 10-12 m’den daha fazla olamaz. Daha büyük çaplar için taban sıyırıcılı dairesel tanklar kullanılır. Bu tankların merke- zinde yer alan besleme kulesinin çapı toplam tank çapının 1/5’i ila 1/6’sı ara- sında olmalıdır. Çamur geri devir hat- tında pompaların geri devir oranını, RV, %100 yapacak kapasitede ve oran ayarlanabilir. Kuru hava debisi, Qd, de çamur hacim indeksi ≥ 120 mg/L ise RV %150 olabilir. Normal şartlardaki fazla çamur olu- şumu ile beklenmedik artışları dikkate alınarak depolama için gerekli süre seçilip hacim belirlenmelidir. Çamur uzaklaştırması yapılacaksa bekletme süresi ≥ 1 ay, tarımsal kullanımı düşünü- lürse uygun ekim dönemini beklemek üzere ≥ 6 ay olmalıdır. Uzun havalandırmalı aktif çamur sisteminden çıkan stabilize çamurun yoğunlaştırma verimi, anaerobik çürü- tülmüş çamura göre daha düşüktür. Bu nedenle aerobik stabilize çamu- run uzun süreli depolanması sırasında anaerobik ortamda çürüme ile birlikte yoğunlaşma özellikleri iyileşecektir. İki yıldan uzun süreli depolama ile çamu- run mekanik susuzlaştırma özellikleri daha da iyileştirilmiş olacaktır. Çamur depolama tanklarında çökelmelerden dolayı duru faz oluşumu gözlenir. Tan- kın bu duru fazın tekrar arıtma tesisi- nin başına verebilecek düzende olması gerekir. Çökelen çamurun taşınması sırasında tekrar karıştırılması gerekir ve bu maksatlı sirkülasyon hattı kurul- malıdır. Sirkülasyon için güç yoğunluğu 30 ila 70 W/m 3 aralığında olmalıdır. Depolanan çamur, ıslak halde doğrudan tarımda kullanılabilir. Buna izin verilmi- yorsa çamurun mekanik susuzlaştırıl- ması gerekir. Çamur susuzlaştırma için sabit bir tesise gerek olmayıp, seyyar bir sistem de kiralanabilir. Susuzlaş- tırma sırasında ortaya çıkan filtre suyu tesisin başına gönderilir. Seyyar susuz- laştırma sistemi kullanılırsa, filtre suyu- nun arıtma tesisine şok yükünü önle- mek üzere bir ara dengeleme ünitesi kurulmalıdır. Küçük arıtma tesislerinde oluşan çamurun yakın bölgedeki büyük ölçekli atıksu arıtma tesisine gönde- rilmesi düşünülebilir. Bu durumda çamuru taşımadan önce susuzlaştırma yapılıp yapılmayacağına maliyet analizi yapılarak karar verilir. Lagün ve Damlatmalı Filtre/Biyo- disk Sistemi (ATV A 257E, 1989) ATV-DVWK Standard A 198E’deki genel kurallar ile uyumlu sembol lis- tesi Tablo 13’te verilmiştir. Bu sistemin boyutlandırması aşağıda verilen atıksu özelliklerine göre yapılabilir: BOİ5 yükü 60 g/kişi.gün Evsel ve kentsel atıksu miktarı 150 L/kişi.gün Evsel atıksu karakterinden farklılık gösteren atıksular da ayrıca dikkate alınmalıdır. Kanala sızma debisi de yerel şartlara göre hesaba dahil edilmelidir. Birinci Çökeltim Lagünü: Kla- sik çökeltim lagünü için VI+PE ≥ 0.5 m 3 /kişi, anaerobik lagün değeri olan VI+PE ≥ 2 m 2 /kişi kriteri de esas alına- bilir. Arıtma verim yaz ve kış aylarında farklılık göstereceği için çökeltim lagü- nünde arıtma verimi normal ön çökel- tim tankı performansına eş kabul edilir. Bu nedenle ön çökeltim lagünü çıkışı BOİ5 yükü 40 g/kişi.gün alınır. Tablo 12. Sembol listesi REHBER Tablo 13. Sembol listesi