Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 91. Sayı (Şubat 2016)

52 Su ve Çevre Teknolojileri / Şubat 2016 www.suvecevre.com MAKALE sayısal olarak bakıldığında, başarıyla uygulanan tasarım ve malat sonrasında günlük 180-200 ton atık çamuru berta- rafı le z n ver len em syon değerler n n yüzde 10’u sev yes nde baca gazı çıkışı gerçekleşmekted r. S stemden elde ed - len ısı le 2 MW gücünde elektr k üret m de mümkündür (URL3). Kurulan s stemle, mevcut yüzde 27 KM oranında 180-200 ton/gün arıtma çamuru, termal kurutma fırını vasıta- sıyla, önce yüzde 40 KM oranına çıka- rılıp, akışkan yataklı kazan le 850 °C’de yakılarak yüzde 99 KM oranı sağlanıp, 10-12 ton/gün kül ortaya çıkarılmakta- dır. S stem, 850-900 °C’y bulduktan sonra kurutma ç n kullanılan enerj y de kend s üretmekted r. Tes ste kazan sıcaklığı 650 °C’y buluncaya kadar dışarıdan motor n kullanılmakta, daha sonra fırın sıcaklığı 850-900 °C’ye ulaş- tığında da çamur kend l ğ nden yana- rak dışarıdan lave b r yakıta ht yaç duyulmamaktadır. Oluşan atık gazların doğaya zarar vermemes ç n baca gazı arıtma s stem kullanılmaktadır. N ha olarak yüzde 99 KM oranında, ısıl şlem görerek zararlı patojenler mha ed lm ş, hacm yüzde 90 oranında azaltılmış, çevreye zarar vermeyecek kül muhte- v yatında ürün elde ed lmekted r. Bu ürün çöp depon alanında gömülerek bertaraf ed lmekted r. S stemde artık ısı enerj s nden elektr k üret m yapılab lecek ve tes s n ht yacı olan elektr ğ n yaklaşık yüzde 90’ının tes ste üret lmes mümkün ola- caktır. Bu oranın Türk ye’dek en yüksek ger kazanım oranı olacağı bel rt lmek- ted r (URL6). Ancak, s stem n şu anda resm kayıt- larda bulunan “Tes ste kazan sıcaklığı 650 °C’y buluncaya kadar dışarıdan motor n kullanılmakta, daha sonra fırın sıcaklığı 850-900 °C’ye ulaştığında da çamur kend l ğ nden yanarak dışarıdan lave b r yakıta ht yaç duyulmamakta- dır” maddes n n gerçekleşememes n- den dolayı b r süred r yakma şlem dur- Fırına g ren karışımın ortalama olarak ağırlık t bar yle % 1’ kömür tozudur. Kömür çamura karıştırılmadan, ayrı b r s stemle ayrı lülelerden ver lmekted r. Kömür besleme s stem otomat k ola- rak kontrol ed lmekte ve fırın sıcaklığı 850 °C’n n altına düştüğünde kömür besleme hızı da artırılmaktadır. Tüm dünyada kullanılan çamur yakma tes s- ler nde bu b l nmez durumlarla baş etmek ve fırının sıcaklığının tasarım sıcaklığında tutulab lmes ç n mutlaka bu tes ste olduğu g b var olan bes- leme donanımı le fırına otomat k olarak gerekt ğ m ktarda yakıt gönder lmek- ted r (Söylemez ve ark., 2014). Sonuç olarak, Polysp n Mak ne A.Ş.’n n yaptığı termal kurutma ve yakma tes s n n çevreye zarar ver- med ğ tekn k raporlarla desteklen r şek lde ortaya konmuştur ve çalışma zn alab l r durumda olduğu açık olarak görülmekted r. GASKİ Atıksu Arıtma Çamuru Ter- mal Kurutma ve Yakma Tes s oldukça düşük mal yetl ve yerl üret m olduğu ç n benzer tes sler n ülkem zde yaygın olarak kullanılması durumunda ülkem z ekonom s ne ve doğasına öneml kat- kıları olacaktır. GASKİ Atıksu Arıtma Çamuru Termal Kurutma ve Yakma Tes s , Yanma Görüntüsü Kaynaklar - Anon m 2012, http://www.tu k.gov.tr/PreHaberBultenler .do? d=16169, 04.12.2015 - Samsunlu, A., 2015. Türk ye’de Kentsel Atıksu Arıtma Tes s Çamurlarının Bertarafı. Su ve Çevre Derg s . Sayı: 88. - Söylemez, M.S., Bayseç, S., Yumrutaş, R., 2014. Tekn k Rapor (03.12.2014). Gaz antep Ün vers tes , Mühend sl k Fakültes , Mak ne Mühend sl ğ Bölümü, Gaz antep - URL1 -http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/ Ar%C4%B1tma%20%C3%87amurlar%C4%B1.pdf, 04.12.15 - URL2- https://www.csb.gov.tr/db/cygm/ed tordosya/IP_5.pdf, 04.12.15 - URL3 -http://www.mennanmak na.com/camur-yakma/ , 05.12.15 - URL4 -http://www.cevre z n.com/ar%C4%B1tma%C3%A7amurlar%C4%B1n%C 4%B1n-bertaraf-y%C3%B6ntemler .html, 04.12.15 - URL5 -https://www.csb.gov.tr/dosyalar/ mages/f le/Den z%20KURT_ Ar tma%20Camurlar %20Sunum_110117%20(1).pdf, 04.12.15 - URL6 -http://www.suvecevre.com/?p d=27715#.VmBIoXbhDIU, 05.12.2015 l durulmuş bulunmaktadır. Tes ste arıtma çamurları kend l ğ nden yanmamakta ve yanmanın sürekl sağlanab lmes ç n günde 1-3 ton Şırnak L ny t kömür tozu (kalor f k değer 4500 KCal/kg, part kül büyüklüğü 0-10 mm) kullanılmaktadır.