Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 87. Sayı (Ekim 2015)

52 Su ve Çevre Teknolojileri / Ekim 2015 www.suvecevre.com REHBER çamur çürütme amaçlı kullanılır ve reaktör çer s nde ısıtma ve karıştırma gerçekleşt r l r. İk nc reaktörde sıvı-katı ayrımı (çökelt m) gerçekleşt r l r ve çamur yaşının kontrolüne mkan sağ- lanır. Bu t p çürütücüler, nşa mal yet n n yüksek olması ve k nc tankın çok yarar sağlamaması g b sebeplerden dolayı nad ren kullanılmaktadırlar. İk nc tank yer ne çamur yoğunlaştırıcı kullanılması terc h ed lmekted r. Havasız olarak çürütülmüş çamur - lar çok y çökelmed ğ nden dolayı k nc reaktörden çek len süpernatant yüksek konsantrasyonda askıda katı madde çermekted r. B r nc l çürütü- cüde çökelme karakter st kler n n y olmamasının sebepler nden b r tam çürümen n gerçekleşmemes d ğer se kötü çökelme karakter st kler ne sah p olan ince yapılı katılardır. Sisteme geri devrett r len süpernatant daha kötü koşullara sebep olmakta ve ayrı b r arıtmaya ht yaç duymaktadır. Bazı uygulamalarda daha y b r sta- b l zasyon sağlamak ç n susuzlaştırma proses nden önce k nc reaktörün ısı- tılması ve karıştırılması gerçekleşt r l- mekted r. 7.4. Havasız Çamur Çürütmede Boyutlandırma ve Proses Kontrolü Mezofilik havasız çamur çürütücüle - r n tasarım ve şletmes nde göz önünde tutulacak en öneml kontrol paramet- reler çürütücü hacm , ısıtma ve sıcak- lık kontrolü, karıştırma, gaz üret m ve kullanımı, reaktör tavan t p , çıkış suyu kal tes ve çürümüş çamurların özell k- ler d r. Bu faktörler n her b r aşağıda ele alınmaktadır. 7.4.1. Çürütücü Hacm n n Hesabı Çürütücü hacmi genellikle, çürütme süres (h drol k bekleme süres ), çamur yaşı, hac msel yük, eşdeğer nüfus ve gözlenen hac m azalması parametre- ler nden b r veya b r kaçı göz önünde tutularak hesaplanır. Çürütme süresi, düşük hızlı (ısıtmasız) çürütücülerde 30-60 gün, yüksek hızlı çürütücülerde ise 10-20 gün alınır. Çürütücü tasarımında esas alınan hac msel çamur yükler , d ğer boyut- landırma kriterleri ile birlikte Tablo 16’da verilmiştir. Çürütücü hacmi, bağlı (eşdeğer) nüfus başına 120 g KM/ gün alınarak da belirlenebilir. Havasız çürüme esnasında organ k katıların hacm azalır ve bell m ktar çürümüş su arıtma tes s başına ver l r. Böylece çürütücüde kalan çamurun hacm üstel olarak azalır. Gerekli çürütücü hacmi, fades yle hesaplanab l r (Qas m, 1990). V : Çürütücü hacmi (m 3 ) Q g : Giren karışık çamur (m 3 /gün) Q ç : Çekilen (atılan) çürümüş çamur (m 3 /gün) θ : Çürüme süresi (gün) Çamur çürütücülerde hidrolik bek - leme süresinin pik debilerde bile 10 gün değer n n altına düşmemes sağ- lanmalıdır. Şek l 11. Havasız çamur çürütücü t pler : a) Klas k düşük hızlı tek kademel proses, b) Yüksek hızlı, tam karışımlı, tek kademel proses, c) İk kademel proses (F l bel , 1998) (8)