Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 86. Sayı (Eylül 2015)

50 Su ve Çevre Teknolojileri / Eylül 2015 www.suvecevre.com İNCELEME Tablo 1. Sızıntı suyu arıtımında kullanılan fiziksel, kimyasal ve biyolojik işlemler g dermekted rler. Özell kle genç depon alanları ç n oldukça ver ml çalışırlar. BOİ/KOİ oranın yüksek olması duru- munda bu ver m geçerl olup, BOİ/KOİ düştüğünde ver m zamanla azalmakta- dır. Bu metotlardan herhang b r n tek başına kullanarak yüksek oranda arıtma ver m ve çıkış suyu kal tes elde etmek zordur. Bunun ç n sızıntı sularının arı- tımında genell kle f z ksel, k myasal ve b yoloj k metotların komb nasyonu, ler arıtma metotlarında se adsorps yon ve membran teknoloj ler kullanılmak- tadır (Yalılı vd., 2006; Kargi vd., 2003; Amokrane vd., 1997). Sızıntı sularının arıtımında kullanılan k myasal metotlar, koagülasyon-flokü- lasyon, k myasal çöktürme ve k myasal- elektrok myasal oks dasyonlar; b yolo- j k metotlar se aerob k, anaerob k ve anoks k prosesler n komb nasyonudur. F z ko-k myasal metotlar genell kle sızıntı suyundan b yoloj k olarak g de- r lemeyen maddeler g dermek ç n b yoloj k metotlarla beraber kullanılırlar Yaşlı çöp depolama sahası sızıntı sularının kolay bozunmayan organ k yapıları neden yle b yoloj k parçalanma- ları zordur. Bu nedenle b yoloj k arıtma le beraber f z ksel ve k myasal yön- temler n b rl kte kullanılması zorunlu görülmekted r. K myasal koagülasyon ve karbon adsorps yonu oldukça popü- ler prosesler olmasına karşın organ k g der mler stenen yüksek sev yede değ ld r. Sızıntı suyu arıtımında sıklıkla terc h ed len arıtma yöntemler Tablo 1.’de özetlem şt r. Katı atık sızıntı suyu, hum k as t ve fulv k as t g b öneml m ktarda natçı, dayanıklı, kolay şlenemeyen organ k k rlet c ler çer r. Bu natçı organ kler, evsel katı atık arıtıma tes sler nde geleneksel olarak kullanılan b yoloj k yöntemlerle bozunamazlar. Bu nedenle özell kle son yıllarda ultraf ltrasyon, nanof ltrasyon ve ters ozmos g b membran teknoloj ler artarak kullanıl- maktadır. Evsel atıkların, genel olarak yüzey sularının arıtımında membran kullanımı etk l olmasına rağmen çöp sızıntı suyu dadır. İZAYDAŞ depon sahasından çıkan çöp sızıntı sularının arıtımı ç n en uygun proses seç m ç n çalışma- lar yapılmış kimyasal+biyolojik arıtma, ters osmoz+buharlaştırma, elektroko - agülasyon ve MBR prosesler üzer nde durulmuş ve bazı prosesler n proto- t pler kurularak deneme çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda proses n yatırım ve şletme mal yet , çıkış atıksu kal tes n n sağlanması, şletme kolaylığı ve ht yaç duyulacak alan gözönüne alınarak proses seç m yapılmıştır. İZAYDAŞ çöp sızıntı sula- rının arıtımı ç n en uygun proses n membran b yoreaktör olacağına karar ver lerek tes s yapımına başlanmış ve 2014 yılı başında devreye alınmıştır. arıtımında b yoloj k arıtım sağlanmadan membran kullanımı yapılmamaktadır. Yüksek k rl l ğe sah p sızıntı suyunda öncel kle b yoloj k arıtma sağlanmalı, sonrasında se çıkış suyu kal tes deşarj standartlarına göre membran kullanı- mına geç lmel d r. Bu tür atıksuların deşarjı ç n den tr f kasyon ve fosfor g der m gerekl d r. B r sonrak aşa- mada se renk g der m , ağır metal ve organ k m krok rlet c ler n oks dasyonu, akt f karbon, koagülasyon ya da nano- f ltrasyon s stemler ne ht yaç duyulur. İZAYDAŞ Solaklar Düzenl Depo- lama Tes sler ne 1997 yılından bu yana atık depolanmaktadır. 2014 yılı sonu t bar yle Evsel Depolama Alanlarında 5.287.189 ton atık depolanmış durum- Arıtma Prosesleri Amaç Fiziksel Çöktürme/flotasyon Askıda katı madde giderimi Filtrasyon Hava ile sıyırma Amonyak ve uçucu organik madde giderimi Adsorpsiyon Organik madde giderimi İyon değiştirme Çözünmüş inorganik madde giderimi Ters Ozmoz Organik ve inorganik madde giderimi Buharlaştırma/yakma Ters ozmoz konsantresi bertarafı Kimyasal Nötralizasyon pH kontrolü Kimyasal çöktürme Ağır metal ve bazı anyonların giderimi Koagülasyon/flokülasyon Çökelmeyen askıda katı madde giderimi Kimyasal oksidasyon Organik madde giderimi, detoksifikasyon Biyolojik Aktif çamur Ardışık kesikli reaktörler Havalandırmalı lagün/stabilizasyon havuzu Biyofilm sistemleri (damlatmalı filtre, döner biyolojik diskler) Organik karbon giderimi Havasız lagün ve temas tankları Havasız (yukarı akışlı çamur yatağı, filtre veya hibrit) reaktörler Nitrifikasyon/denitrifikasyon Azot giderimi