Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 84. Sayı (Temmuz 2015)

52 Su ve Çevre Teknolojileri / Temmuz 2015 www.suvecevre.com REHBER 2. Çamur ve Köpük İlet m Atıksu arıtma tes sler nde üret - len çamurun, sulu çamurdan yoğun çamura kadar değ şken koşullarda b r noktadan d ğer b r noktaya let lmes gerekmekted r. Çamur, arıtmak veya uzaklaştırılmak üzere tes s dışına da taşınmak zorunda kalınab l r. Çamur t p ve özell kler ne göre, farklı t pte pom- paların kullanımı gerekeb l r. 2.1. Pompa T pler Çok sık kullanılan pompa t pler ; • Mono pompa • Santrifüj • Tork akışlı • Diyaframlı • Yüksek basınçlı piston olarak sıralanab l r (Şek l 1). 2.1.1. Mono Pompa Bu pompa hemen hemen tüm çamur çeş tler nde kullanılır. Pompa, aralarında m n mum boşluk olan, kau- çuk esaslı ç ft v da ve d şl helezon sta- toru çalıştıran tek-v da d şl rotordan oluşmaktadır. Hac m veya “boşluk”, rotor döndükçe emmeden deşarja kademel olarak hareket eder. Emme kaldırışı 8,5 m’de olacak şek lde pompa otomat k çek şl d r. Ancak kauçuk sta- tor yanab leceğ nden kuru ken çalış- tırmamak gerek r. Bu tür pompalar 75 L/s’ye kadar çalışab l r ve 137 m’l k terf yüksekl kler ne let m yapab l r. Ön çökelt m çamurunda pompa normal olarak öğütücüden sonra gel r. Pom- panın bakım mal yet , özell kle kumlu ön çökelt m çamurunun pompalanması durumunda rotor ve statordak aşınma neden yle yüksekt r. Bu pompaların özell kle yoğun ön çökelt m, karışık ve çürümüş çamurların let m nde kullanıl- ması tavs ye ed l r. 2.1.2. Santr füj Pompalar Tıkanmasız (açık fanlı) santr füj pompalar çamur let m nde yaygın kullanılmaktadır. Bu t p pompalarda ana sorun, uygun kapas ten n seç m - dir. Değişken çamur özellikleri, pompa terf yüksekl ğ n n değ şmes ne yol açar. Seç len pompalar, hem tıkanıklığa yol açmayacak uygun fan açıklığına, hem de çok sulu çamurda sadece suyu pompalamayı önlemek ç n de yeter kadar küçük kapas teye sah p olmalıdır. Kapas tey azaltmak ç n vananın kısıl- ması, sık sık tıkanıklığa yol açacağından prat k b r yol değ ld r. Bu nedenle bu pompaların değ şken hız sürücü ek p- manlarına sah p olması gerekmekted r. Özel tasarlanmış santr füj pompalar, Tablo 8. Farklı atıksu arıtma işlemlerinde ve proseslerinde gözlenen katı madde konsantrasyonları (Metcalf & Eddy, 2003) Ön Çökeltim Tankı Ön çökeltim çamuru 5-9 6 Ön çökeltim çamuru + atık aktif çamur 3-8 4 Ön çökeltim çamuru + damlatmalı filtre humusu 4-10 5 Ön çökeltim çamuru + demir tuzları (fosfor için) 0,5-3 2 Ön çökeltim çamuru+düşük kireç dozajı (fosfor için) 2-8 4 Ön çökeltim çamuru+yüksek kireç dozajı (fosfor için) 4-16 10 Köpük 3-10 5 Son Çökeltim Tankı Ön çökeltim uygulanmış atık aktif çamur 0,5-1,5 0,8 Ön çökeltim uygulanmamış atık aktif çamur 0,8-2,5 1,3 Ön çökeltim uygulanmış yüksek saflıkta oksijen 1,3-3 2 Ön çökeltim uygulanmamış yüksek saflıkta oksijen 1,4-4 2,5 Damlatmalı filtre humusu 1-3 1,5 Döner biyolojik temas tankı atık çamuru 1-3 1,5 Yerçekimli Yoğunlaştırıcı Ön çökeltim çamuru 5-10 8 Ön çökeltim çamuru + atık aktif çamur 2-8 4 Katı Maddelerin Yoğunluğu (% KM) Uygulanan Arıtma İşlemi veya Prosesi Aralık Ortalama Ön çökeltim çamuru + damlatmalı filtre humusu 4-9 5 Çözünmüş Hava Yüzdürmeli Yoğunlaştırıcı Polimer ilaveli atık aktif çamur 4-6 5 Polimer ilavesiz atık aktif çamur 3-5 4 Santrifüj ile Yoğunlaştırıcı Atık aktif çamur 4-8 5 Yerçekimli-Bant Yoğunlaştırıcı Polimer ilaveli atık aktif çamur 4-8 5 Havasız Çürütme Ön çökeltim çamuru 2-5 4 Ön çökeltim çamuru + atık aktif çamur 1,5-4 2.5 Ön çökeltim çamuru + damlatmalı filtre humusu 2-4 3 Havalı Çürütme Ön çökeltim çamuru 2,5-7 3,5 Ön çökeltim çamuru + atık aktif çamur 1,5-4 2,5 Ön çökeltim çamuru + damlatmalı filtre humusu 0,8-2,5 1,3