Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 76. Sayı (Kasım 2014)

50 Su ve Çevre Teknolojileri / Kasım 2014 www.suvecevre.com sel, tamamıyla uçucu b r şartlandırma programı yer ne f lm yapıcı am nler n kullanılmasından sonra rejenerasyon per yodunda b r azalma gerçekleşt ğ b ld r lm şt r. EPRI tarafından gerçekleşt r len laboratuvar çalışmaları, reç ne bozul- masının öneml ölçüde reç ne t p ne ve f lm yapıcı am n n özell ğ ne bağlı oldu- ğunu ortaya koymuştur [23]. Shulder, çok yüksek dozajlarda f lm yapıcı am n- ler n kullanılması durumunda reç neler üzer nde güçlü b r etk n n oluştuğunu b ld rm şt r [24]. 2010 yılında yapılan Cetam ne® Sempozyumu’nda sunulan araştırma sonuçları, reç nen n toplam yon değ ş m kapas tes n n dört yük- leme/rejenerasyon döngüsü sonrasında yaklaşık olarak %20 azaldığını ortaya koymuştur [25]. Yukarıda bel rt len araştırmaların b r şek lde çel şk l sonuçlar vermes ne rağmen, bu araştırmaların heps am n- ler n kuvvetl as d k katyon reç ne (SAC) tarafından m ktarsal olarak neredeyse el m ne ed ld kler n göstermekted r. F lm yapıcı am nler le yon değ ş- t rme reç neler arasındak etk leş me yönel k daha y b r anlayış elde etmek ç n KWR Watercycle Research Inst - tute, yed endüstr yel ortağın (BASF, BK G ul n , Ev des, Nuon, SABIC, Shell ve S tech/OCI) katılımı ve sponsorluğu le b r araştırma projes başlatmıştır. Bu projen n amacı; - F lm yapıcı am nler n adsorps yon ve desorps yon davranışlarını - F lm yapıcı am nler n kalan, bak ye yon değ ş m kapas tes üzer ndek etk ler n - F lm yapıcı am nler n uygulandığı b r endüstr yel su/buhar döngüsünün CPU’sundan elde ed len reç neler le yen reç neler n karşılaştırılması le maruz kalma süres n n etk ler n araştırarak, f lm yapıcı am nler n kondensat arıtma ç n kullanılan yon değ şt rme reç neler üzer ndek etk s hakkında b lg toplamak olmuştur. DENEYSEL Çalışmalar, t car olarak satın alına- b len Cetam ne V211’ n ultra saf su le bel rlenen konsantrasyonlarda hazır- lanan test solüsyonları le gerçekleşt - r lm şt r. Bu ürün, elektr k santraller ve endüstr yel tes sler n çeş tl su/buhar döngüler nde uygulanmaktadır. Ürün, f lm yapıcı b leşen olarak ole ld am n ve buhar fazının pH ayarlaması ç n k nöt- ral ze ed c am nler n (s klohekz lam n- CHA ve monoetanolam n-MEA) b rle- ş m nden oluşmaktadır. Her k s de makro gözenekl olan ve st ren/d v n lbenzen kopol mer matr kse sah p olan k yon değ şt r c reç ne kullanılmıştır: nom nal toplam yon değ ş m kapas tes 1.65 eq/L (H form) olan kuvvetl as d k katyon reç - nes (SAC) ve nom nal toplam yon değ ş m kapas tes 1.00 eq/L olan kuv- vetl baz k b r anyon (SBA) reç nes . Deneyler, kullanılmamış yen reç ne ve altı yıldan daha fazla süred r f lm yapıcı am n kullanılan b r endüstr yel su/buhar döngüsünün CPU’sundan elde ed len aynı t p kullanılmış kuvvetl as d k katyon reç nes (SAC) le gerçek- leşt r lm şt r. Şek l 1. yükleme deneyler ç n kul- lanılan deneysel düzeneğ göstermek- ted r. 200 l trel k depolama konteyner (1) test solüsyonu le doldurulmuştur. Bu solüsyon, 20 ml reç ne le doldurul- muş b r kolona (3) per stal k pompa (2) kullanılarak pompalanmıştır. 3.6 l tre/ dak ka olarak seç len aşağıya doğru akış yaklaşık olarak saatte 180 yatak hac ml k (BV/h) b r yükleme oranı le sonuçlanmış olup, uygulamada tavs ye ed len maks mum yükleme oranı (120 BV/h) le karşılaştırıldığında oldukça yüksek kalmaktadır. Ancak, deneysel sonuçlar görecel bazda karşılaştırıl- Şek l 1. Reç ne yükleme deneyler ç n kullanılan deneysel düzenek. Sol fotoğraf (şu anda kapağı olmayan konteyner), sağ şema 1. Konteyner (200 L) 2. Per stalt k pompa 3. Cam reç ne kolonu 4. Kolon önces letkenl k ölçümü 5. Kolon sonrası letkel k ölçümü 1 T car ürünün formülasyonu 2 S müle ed lm ş kondensat Tablo 1. Yükleme/rejenerasyon deneyleri için kullanılan test solüsyonları Belirleyici Nötralize Edici Aminler (NA) Film Yapıcı Aminler (FFA) %100 FFA 1 %100 %100 %50 FFA %100 %50 %15 FFA 2 %100 %15 %0 FFA %100 %0 MAKALE