Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 75. Sayı (Ekim 2014)

50 Su ve Çevre Teknolojileri / Ekim 2014 www.suvecevre.com REHBER B yoloj k Arıtma (*) - 1 DOÇ. DR. GÜÇLÜ H. İNSEL - Y. DOÇ. DR. MAHMUT ALTINBAŞ B u bölümde akt f çamur s s- temler , damlatmalı f ltreler, b yod sk s stemler ve lagünler konusu ele alınmıştır. 6.1. Akt f Çamur S stemler 6.1.1. B yoloj k Arıtmanın (İk nc Kademe Arıtma) Genel Tanıtımı Atıksuların sten len kal teye get r le- b lmes ç n askıda veya yüzeye tutun- muş m kroorgan zmaların kullanıldığı arıtma yöntem d r. Atıksular b yoloj k arıtmaya tab tutulduktan sonra arıtma fonks yonunu gerçekleşt ren m kroor- gan zmaların (b yokütlen n) arıtılmış sudan çeş tl yöntemlerle (son çökel- t m, membran f ltrasyonu vb.) ayrıl- ması gerek r. S stem n performansı, atıksuyun b yoloj k olarak ayrışab lme özell ğ ne, seç len prosese, akt f çamur havuzlarındak b yoloj k ve k myasal reaks yonlar le b yokütlen n arıtılmış sudan ayrım ver m ne bağlıdır. B yoloj k arıtmaya uygun tüm atıksular ç n akt f çamur s stem uygulanab l r (Ten States Standard, 2004). 6.1.2. Genel İht yaçlar B r akt f çamur s stem ndek genel ht yaçlar aşağıda ver lm şt r. • Gerçekleştirilecek tasarım, deşarj standartlarına ve bölgesel ht yaç- lara uygun olmalıdır. • Tanklarda ve haznelerdeki ölü böl - geler ve b r k m önlenmel d r. • Havalandırma ve/veya karıştırma donanımı tahk k ed lmel d r. • Son çökeltim tanklarının yüzey alanı, hacmi ve derinliği kontrol edilmelidir. • Son çökeltim tanklarındaki çamur sıyırma ve toplama s stem uygun seç lmel d r. • Çamur geri devir ve fazla çamur tahl ye donanımı seç lmel d r. • Oluşan çamurun arıtılması ve son noktaya taşınması gerek r. • Hidrolik yük kaybı minimum olmalı - dır. • Reaktördeki akışın şekli, seçilen sürece bağlıdır. Değişik noktadan besleme olması durumunda (kade- mel havalandırma vb.), or j nal akış düzen nde değ ş kl k yapılmasına z n veren teçh zat (vanalar, kapaklar g b ) sağlanmalıdır. • Tesisin değişken koşullara uyum sağlamasına imkân verecek ve adaptasyon sürecini minimumda tutacak ölçme, otomasyon ve kont - rol uygulanmalıdır. 6.1.3. Akt f Çamur S stem T pler ve Ün te Sayıları Akt f çamur s stem t pler sten len arıtma derecesine göre aşağıdaki gibi ayarlanmalıdır: • Organik Karbon Giderimi • Organik Karbon Giderimi + Nitrifi - kasyon • Organik Karbon Giderimi + Nitrifi - kasyon + Denitrifikasyon (Biyolojik Azot Giderimi) • Biyolojik Azot ve Fosfor Giderimi (Biyolojik Nutrient Giderimi). İstenilen arıtma derecesine göre d kkate alınması gereken en öneml parametreler, akt f çamur konsantras- yonu (AKM), besleme oranı (çamur yükü, F/M oranı), aerobik/toplam çamur yaşları ve çamur hacim indeksi (SVI)’dir. Kentsel atıksularda bu işletme parametreler n n t p k değerler , arıtma derecesine bağlı olarak Tablo 6.1’de ver lm şt r. Ün te sayıları ve kademelend rmede dikkat edilecek hususlar aşağıda belir - t lm şt r. • Toplam havalandırma hacmi birbi - rinden bağımsız çalışabilecek en az 2 paralel hat şek lde tasarlanmalıdır. • Bir veya daha fazla hattın/birimin devre dışı kalması durumunda, stenen n haî çıkış suyu kal tes n n sürdürüleb l rl ğ n sağlanması ç n çoklu hatlar/b r mler veya d ğer tek- n k araçlar oluşturulmalıdır. • Biyolojik arıtmada seçilen kade - melend rme, kapas te artışlarında arıtma fonks yonunu sorunsuz ola- rak gerçekleştirecek şekilde düzen - lenmel d r. (*) 2012 yılında T.C. Orman ve Su İşler Bakanlığı Su Yönet m Genel Müdürlüğü tarafından, İTÜ Çevre Mühend sl ğ Bölümü’nün katkılarıyla hazırlanan Atıksu Arıtma Tes sler Tasarım Rehber ’nden derlenm şt r.