Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 73. Sayı (Ağustos 2014)

52 Su ve Çevre Teknolojileri • Ağustos 2014 Tanım Kum tutucu birimi Birim N<5.000 5.000<N<10.000 N>10.000 Kum temizliği - El ile Mekanik (pompa) Mekanik (konveyör) Kum tutucu tipi - Yatay akışlı veya dairesel planlı Mekanize yatay akışlı veya dairesel planlı Havalandırmalı veya dairesel planlı Minimum bekletme süresi, (Q pik ) Kum yıkama ve susuzlaştırma Yağ ayırma birimi Yağ ayırma Tank tipi dak. 1 Yok Basit el ile Dikdörtgen 3 Var Önleyici levha Perdeli tank 3 Var Minimum bekletme süresi, (Q pik ) dak. 3 3 3 Kum ve yağ depolama süresi gün 30 7 7 den sıyrılmaktadır. Birleşik sistem kanalizasyon şebe- keleri, yol ve yaya kaldırımları ile sel yataklarından sisteme giren önemli miktarda kumu ihtiva eder. Ayrık kanalizasyon sistemleri ise özellikle sahil veya kumsal alanlardan gelen kumları içerir. 5.3.2. Kum ve Yağ Tutucu Tipleri ve Ünite Sayıları Kum tutucu tipleri aşağıda veril- miştir: - Dikdörtgen planlı yatay akışlı kum tutucular - Havalandırmalı kum tutucular - Dairesel kum tutucular. Birleşik sistem kanalizasyon şebe- kelerinde kum tutucu ünite sayıları, çevirme kanalını da içerecek şekilde en az iki olmalıdır. Küçük tesislerde ise ünite sayısı bir olabilir. Ayrık sistem kanalizasyon şebekelerinde ise kum tutucular çevirme hattı ile birlikte bir üniteli olarak teşkil edilebilirler. 5.3.3. Kum ve Yağ Tutucuların Tasarım Kriterleri Kum tutucular, en az 0,3 mm çaplı kum taneciklerini ayıracak ve 0,30 m/s’li bir çökelme hızı sağlayacak şekilde tasarlanmalıdır. Yatay akışlı, havalandırmalı ve dai- resel kum tutucular için önerilen tasa- rım kriterleri Tablo 5.3’te verilmiştir. Havalandırmalı kum tutucularda yatay akış hızı 0,2 m/s’yi geçmemeli- dir. Daha düşük değerler de olabilir. Nüfusa bağlı olarak kum tutucu- ların tip seçimi ile ilgili bilgiler Tablo 5.4’te verilmiştir. 5.4. Debi Ölçümü 5.4.1. Debi Ölçüm Birimlerinin Genel Tanıtımı Atıksu arıtma tesislerinde atıksu debisinin rutin ölçümü, tesisin tasa- rım ve işletme kontrolünün sağlıklı yapılabilmesi için esastır. Ortalama ve günlük debi değişimlerinin bilin- mesinin sağladığı faydalar şu şekilde özetlenebilir: - Sisteme ilave edilecek günlük Rehber Projelendirme kriterleri Yatay akışlı kum tutucular Havalandırmalı kum tutucular Dairesel kum tutucular Yatay hız, m/s Yüzey yükü, m/st Bekletme süresi, dk 0,25-0,4 17-36 0,75-1,5 0,2 20-25 2-20 Giriş:0,75-1,00 Çıkış < 0,8 m/s Dönme: 0,3 En kesit şekli Dikdörtgen veya parabolik Parabolik Konik Temizleme şekli Hız kontrolü Mekanik, elle Orantılı, Parshall, dikdörtgen savak Mekanik Orantılı, Parshall, dikdörtgen savak Mekanik Tablo 5.3. Yatay akışlı, havalandırmalı ve dairesel kum tutucular için önerilen tasarım kriterler Tablo 5.4. Kum tutucular için tasarım kriterleri (MWA, 1998) Mekanik Havalandırmalı