Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 73. Sayı (Ağustos 2014)

Su ve Çevre Teknolojileri • Ağustos 2014 23 Piri Reis Araştırma Gemisi ile deniz çalışmaları yapıldı. Diğer üniversiteler proje mahallinde tekne kiralayarak deniz çalışmalarını daha zor şartlar altında yürüttüler. Deniz çalışmaları ve uygulamaları ile yaşanan zorluk- ları, o zaman asistan olarak projelerde çalışan Necdet Alpaslan’ın katkısı ile gelecek yazımda sizlerle sunacağım. Öğrenebildiğim taktirde bu 13 deniz deşarj yapısının bugün ne durumda olduğunu da sizlerle paylaşacağım. Sahil yerleşimlerinin atıksuları bilindiği gibi iki şekilde denize deşarj edilmektedir. Ya sahile çok yakın mesafeden, denizin alçak su seviyesi altından deşarj veya çevre mühendis- liği açısından gerekli şartları sağlaya- cak tarzda belirli bir derinlikten deşarj (derin deniz deşarjı). Her iki durumda da atıksu deşarjının denizin halk sağ- lığı, estetik ve ekolojisine tesirlerinin değerlendirilmesi gereklidir. Kıyıdan yapılan ve sığ deşarjlarda ise önemli bir seyrelme söz konusu olmadığın- dan, kıyı kesiminde halk sağlığı ve çözünmüş oksijen konsantrasyonu bakımından bir risk söz konusudur. Deşarj hattı tasarımı, atıksu içindeki bakteri ve virüslerin (yüzme stan- dartlarını sağlamak üzere) gerekli taşınma süresine (T90) imkan veri- lecek şekilde ve atıksudaki organik kirliliğin seyrelme yolu ile konsant- rasyonunun azalacağı dikkate alınarak yapılmalıdır. Deşarj hattı uzunluğu yeterli değilse deşarj öncesi dezen- feksiyon uygulanarak sahil suyu kalite standartlarının sağlanması yoluna gidilir. Deşarj, deşarj hattı üzerindeki tek noktadan veya birkaç noktadan difüzörlerle yapılır. Deşarjın yapılacağı alıcı ortamın hidrografik, oşinografik, batimetrik, geotechnik ve ekolojik özellikleri incelenerek kısmi veya tam arıtmaya karar verilmektedir. Atıksuların deşarj öncesi arıtımı, alıcı ortamın kullanma maksadı ile ilgili su kalite standart- ları değerlerine bağlı olarak farklılık gösterebilmektedir. Uygulanabilecek arıtma alternatifleri ve sistemleri Şekil 1’de verilmiştir. Şekil 1: Alternatif Deniz Deşarj Sistemleri Şehir Deşarj Hattı Izgara Izgara Izgara Izgara Kum Tutucu Kum Tutucu Kum Tutucu Kum Tutucu Ön Çöktürme Havuzu Ön Çöktürme Havuzu Ön Çöktürme Havuzu Çamur Tasfiyesi Çamur Kurutma Yatağı Havalandırma Son Çöktürme Dezenfeksiyon Terfi Merkezi Çamur Uzaklaştırma Cl 2 Klorlama Terfi Merkezi Terfi Merkezi Deniz Deşarj Borusu Deniz Deşarj Borusu Deniz Deşarj Borusu Deniz Deşarj Hattı a) Doğrudan (Arıtma yapılmaksızın) Deşarj b) Izgara Kumtutucu Sonrası Deşarj (Güney Haliç Projesi’nde Olduğu Gibi) c) Ön Arıtmadan Sonra Deşarj d) Ön Arıtma + Klorlama Sonrası Deşarj e) Biyolojik Arıtma + Dezenfeksiyondan Sonra Deşarj Deniz Piri Reis Araştırma Gemisi