Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 72. Sayı (Temmuz 2014)

50 Su ve Çevre Teknolojileri • Temmuz 2014 Prof. Dr. İsmail Koyuncu B u bölümde atıksu arıtma sis- temi seçimi konusunda sıra- sıyla, ön arıtma maksatlı ve farklı nüfus grupları için uygun sis- tem seçimi ile çamur stabilizasyonu konusunda karar verme sürecinde dikkate alınması gereken hususlar ele alınmıştır. 4.1. Ön Arıtma Maksatlı Seçim 4.1.1. Kum ve Yağ Tutucu • Biyolojik arıtma öncesinde atıksu ile birlikte gelen kum, silt gibi malzemelerin mümkün olduğunca tutulması (atıksu akımından ayrılması) gerekmektedir. Ayrıca kum, silt gibi malzemelerin ilgili proses birimlerinden sürekli uzaklaştırılabilmesini sağlayacak şekilde tasarım yapılmalıdır • Ünitede tutulan yağ ise yağ/ gres haznesinde toplanarak uygun şekilde bertaraf edilmeli, atıksu akımına tekrar karıştırılmamalıdır. 4.1.2. Ön Çökeltim Ünitesi • Ön çökeltme ünitesi sonrasındaki aktif çamur ünitesinin hacmini düşürmek ve birincil çamurdan enerji geri kazanımı için uygulanmalıdır • Ön çökeltme ünitesinde bekletme süresi istenilen organik madde giderim verimine göre seçilmelidir • Biyolojik arıtmanın deşarj standartlarını gün içinde bozmadan çalışmasına imkân vermelidir • Ön çökeltmenin, özellikle biyolojik azot ve fosfor gideriminin olumsuz etkilendiği durumlarda, by-pass imkânı olmalıdır • Debinin geniş aralıkta değişkenlik göstermesi durumunda ön çökeltme verimi tahkik edilmelidir • Biyolojik azot giderimi için tasarlanan aktif çamur tesislerinde kum tutucu sonrası KOİ/TKN oranı 7’nin altındaolduğunda ön çökeltme uygulanmamalıdır • Ön çökeltme havuzları özellikle azot ve fosfor giderimi için ön fermantasyon havuzu olarak da kullanılabilir. Bunun için aktif çamur geri devrinin belli bir kısmının ön çökeltme havuzu başına yönlendirilmesi planlanabilir • Hassas olmayan alıcı ortamlara derin deniz deşarjı atıksu boşaltımı durumunda deşarj öncesi, belli bir zaman süreci için hizmet görmek üzere, ızgara, kum/yağ tutucu ve/veya ön çökeltim birimlerini ihtiva eden bir mekanik ön arıtma uygulanabilmektedir. 4.2. Farklı Nüfus Grupları için Sistem Seçimi Atıksu arıtma tesislerinde sistem seçimi, arıtılmış suyun deşarj edile- ceği ortamın “Hassas Alan”, “Az Has- sas Alan” veya “Hassas ve Az Hassas Alan Dışında Kalan Alan” sınıflarında değerlendirilmesine göre yapılmak- tadır. Arıtılmış su deşarj limitleri için nüfusun 500’ün üzerinde olduğu durumlarda, “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği”nde belirtilen deşarj kriterlerine; nüfusun 2000’in üze- rinde olduğu yerleşim yerlerinde ise “Kentsel Atıksuların Arıtılması Yönetmeliği”nde belirtilen deşarj limitlerine uyulmalıdır. (*) 2012 yılında T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından, İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü’nün katkılarıyla hazırlanan Atıksu Arıtma Tesisleri Tasarım Rehberi’nden derlenmiştir. Atıksu Arıtma Tesisleri Tasarım Rehberi (*) Rehber Atıksu Arıtımında Sistem Seçimi