Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 67. Sayı (Şubat 2014)

- İş planlarının sınırlarının belirlen- mesi, - Süre ve maliyet planı hazırlan- ması. 1.3.1.2. İhale İçin İhtiyaçların Belirlenmesi İhale için bazı ihtiyaçların belirlen- mesi gerekmektedir. Aşağıda bunlar sıralanmıştır: - Sözleşme ve teknik şartlara karar verme, - Miktarlara karar verme (Gerekli yenilemeler ve giderleri içerecek şekilde), - Performans tanımını düzenleme: İhale için hazırlanacak ihtiyaç dokümanları (şartnameler), genel, özel ve ek sözleşme durumlarını, ayrıca genel teknik yönetmelikleri ve performans tanımlarını kapsa- maktadır. 1.3.1.3. İhale Prosedürü İhaleler, Kamu İhale Kanunu (KİK) veya uluslararası projeler için ulus- lararası ihale prosedürlerine göre yürütülür. a) Kamu İhale Kanunu (KİK) Bu kanunun amacı, kamu huku- kuna tâbi, kamunun denetimi altında bulunan veya kamu kaynağı kullanan kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esasları belir- lemektir. 4734 sayılı kanunda belirtil- diği şekilde devlet ihalelerinde Kamu İhale Kanunu geçerli olmaktadır. İha- leler aşağıda verildiği şekilde yapıl- maktadır: Açık ihale usulü: Bütün istekli- lerin teklif verebildiği ihale usulüdür. Açık ihale usulü tüm isteklilerin katı- lımına imkân sağlayan bir ihale usulü olması nedeniyle, ihaleler için tercih edilmesi beklenen bir yoldur. Belli istekliler arasında ihale usulü: Ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idare tarafından davet edi- len isteklilerin teklif verebildiği ihale usulüdür. Pazarlık usulü: 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nda belirtilen hallerde kullanılabilen, ihale sürecinin koşul- lara göre aşamalı olarak gerçekleş- tirildiği ve bazı hallerde idarenin ihale konusu işin teknik detayları ile gerçekleştirme yöntemlerini ve belli hallerde fiyatı isteklilerle görüştüğü ihale usulüdür. Doğrudan Temin: 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci mad- desinde belirtilen hallerde ihtiyaçla- rın, piyasada fiyat araştırması yapmak suretiyle doğrudan temin edilebildiği usuldür. İstisna: 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idarelerin bu Kanunun 3. maddesinde yapılan düzenlemelere göre gerçekleştirdik- leri mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin alımlardır. b) Uluslararası İhaleler 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda “Uluslararası anlaşmalar gereğince sağlanan dış finansman ile yaptırılacak olan ve finansman anlaşmasında farklı ihale usul ve esaslarının uygulanacağı belirtilen mal veya hizmet alımları ile yapım işleri bu kanuna tabi değildir” maddesi de yer almaktadır. Uluslararası inşaat sözleşmelerinde çeşitli standart kurallar kullanılmakta- dır. Bunlardan en önemlisi ve yaygın kullanılanı FIDIC kurallarıdır. “Fede- ration Internationale des Ingenieurs Conceils”in baş harflerinden oluşan FIDIC, Türkçe’de “Müşavir Mühendis- ler Uluslararası Federasyonu”na kar- şılık gelmektedir. FIDIC kapsamında çeşitli ihale yöntemleri mevcuttur. Bunlar aşağıda özetlenmektedir. İşin sahibine “işveren”, projeyi gerçekleş- tirene de “yüklenici” denilmektedir. Kırmızı Kitap (Red Book): Sözleşme, projenin veya tasarımın iş sahibi tarafından hazırlatıldıktan sonra ihale edilen projelerde kul- lanılmaktadır. Yüklenici, iş sahibi tarafından hazırlanmış olan tasarım- lar doğrultusunda işin yapılmasında görevlidir. Yapılan işin mühendis- lik riskleri tamamen işverene aittir. Yapılacak işle ilgili olarak yüklenicinin alternatif çözümleri değerlendirmeye alınmamaktadır. Sarı Kitap (Yellow Book): Pro- jelendirmenin yüklenici tarafından yapıldığı işlerde kullanılmaktadır. Yüklenici riskin büyük kısmını üstlen- mektedir. Kırmızı kitabın tersine, tasa- rımı gerçekleştiren yüklenici, yaptığı işte geçmiş tecrübe ve birikimlerini de kullanarak kendi tasarımını kul- lanma imkânı bulmaktadır. İşveren, tasarım ve projeyi yükleniciden talep eder. Uygulamaya başlamadan önce de işverenin tasarımı onaylama veya reddetme yetkisi bulunmaktadır. Yeşil Kitap (Green Book): Bu kitabın adı “Kısa Sözleşme Formu” (Short Form of Contract) olup, top- lam sözleşme bedeli 500.000 ABD Doları’ndan küçük ve/veya süresi 6 ayı geçmeyen projelerde kullanılmak- tadır. Sözleşme, iş sahibinin yapmış olduğu bir tasarımın veya kararlaş- tırmış olduğu bir projenin yüklenici tarafından gerçekleştirilmesini kapsa- yan işler için kullanılmaktadır. Ayrıca, bu projelerde genelde müşavir yok- tur, işveren temsilcisi vardır. Gümüş Kitap (Silver Book): Yüklenicinin mühendislik, tedarik, yapım işlerinin tümünü üstlendiği anahtar teslimi projelerde kullanıl- makta olup, riskin neredeyse tamamı üstlenilmektedir. Genellikle müşavir kullanılmaz ve kontrollüğü işveren kendisi yapar. Yüklenicinin işletmeci- lik de yapacağı ve dolayısıyla tasarımın uygunluğunun kendisi açısından da önem taşıdığı Yap-İşlet-(Devret) vb projelerde kullanılması tercih edilir. Turuncu Kitap (Orange Book): İnşaat, çizim ve tasarımlarının yük- lenici tarafından hazırlanan, inşaat- larda işveren-yüklenici aralarındaki ilişkinin bir müşavir ile kontrol edi- len ve genellikle finansmanı yüklenici Rehber 52 Su ve Çevre Teknolojileri • Şubat 2014