Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 66. Sayı (Ocak 2014)

52 Su ve Çevre Teknolojileri • Ocak 2014 Ölçüm&Kalibrasyon Mobil Akış Kalibrasyonu Endress+Hauser’den Elif Sarıhan / Endress Hauser Endüstri Yöneticisi S on yıllarda üretim tesislerinde kalite denetimlerindeki artış- lar, kalibrasyon hizmetleri için oluşan talepleri giderek arttırmakta- dır. HACCP, IFS ve GMP gibi stan- dartları ve yönetmelikleri belirleyen kuruluşlar, kritik ölçüm noktalarında düzenli kalibrasyon yapılmasını ve belgelendirilmesini öngörmekte ve dünya genelinde ilaç ve gıda endüst- rilerinde kalibrasyon yönetimine ışık tutmaktadırlar. DIN 31051 standardına göre kalib- rasyon: ölçülen ve “referans” olarak kabul edilen değerler arasındaki far- kın herhangi bir müdahale yapılma- dan tespit edilip kayıt altına alınması anlamına gelmektedir ve periyodik bir aktivite olduğu için genellikle işletme- lerde bakım departmanının sorumlu- luğundadır. Ancak bu departmanın asıl hedefi, tesisin devamlı çalışabi- lirliğini sağlamak olduğu için bakım aktiviteleri ve arızalar öncelikleridir ve kalibrasyon için vakit ayırmaları her zaman mümkün olmamaktadır. Çünkü kalibrasyon, belirli aralıklarla bir prosedür takibiyle yapılan rutin bir aktivitedir. Rutin olması kesinlikle basit olması anlamına gelmemektedir; çünkü etkin bir kalibrasyon, modern ölçüm teknolojilerinin gittikçe karma- şıklaşan yapısı içerisinde belli bir yete- nek, eğitim ve uygun ekipman gerek- tirmektedir. Bütün bu nedenlerden dolayı firmaların büyük çoğunluğu kalibrasyon hizmetini, bu konuda hizmet veren uzman firmalardan alma yoluna gitmektedir. Genellikle ölçüm enstrümanı, kalibrasyon hiz- meti veren kuruluşlara gönderilir ve eğitimli ekipler tarafından istenilen hassasiyette kalibrasyon gerçekleşti- rilir. Endress+Hauser’in akış kalib- rasyon laboratuvarları ve cihazların fabrika kalibrasyonları ISO 17025’e uyumludur ve uluslararası standart- lara göre izlenebilirdir. İzlenebilirlik ISO/IEC 17025, bir laboratuvarın spesifik testleri gerçekleştirme konu- sunda yetkin olduğunun tanınması için sağlaması gereken genel şartları kapsayan uluslararası bir standarttır. Endress+Hauser 1994 yılından beri kendisine ait ISO/IEC 17025’ye göre akredite olan akış kalibrasyon tesisle- rine sahiptir ve tamamen izlenebilir bir kalibrasyon hizmeti sunmaktadır. İzlenebilirlik; herhangi bir ölçüm veya kalibrasyon sonucunun kesin- tisiz bir zincir doğrultusunda, ulusal veya uluslararası standartlara göre ilişkilendirilebilmesidir. Bu zincirin başında bulunan kütle birimi kilog- ram; Uluslararası Ölçüler ve Ağırlıklar Bürosu (BIPM)’nda muhafaza edilen Uluslararası Kilogram Prototipi’nin kütlesi olarak kabul edilmiştir. Kilog- ramın İsviçre’de bulunan 38 numa- ralı replikası ile “Swiss Federal Office of Metrology METAS” tarafından Endress+Hauser’in kullandığı refe- rans ağırlıklar elde edilir. Daha sonra referans akış değerlerini elde etmek için kullanılan Premiumcal Kalibras- yon Rigi, referans ağırlıklar ile gravi- metrik yöntemle kalibre edilir ve her iki haftada bir doğrulaması yapılır. Mobil Akış Kalibrasyonu Üretim tesislerinin periyodik ola- rak gerçekleştirmek zorunda olduğu kalibrasyon faaliyetleri için mevcut cihazlarını İsviçre ve Fransa’daki bu tesislere göndermesi pratik olama- yacağından, Türkiye’de bu hizmeti verebilmek amacıyla mobil bir kalib- rasyon sistemi hazırlanarak kullanıcı- ların hizmetine sunulmuştur. Mobil kalibrasyon rigi olarak adlandırılan bu kalibrasyon düzeneğinin üzerinde referans olarak kullanılan debimetre- ler Premiumcal Kalibrasyon Rigi ile ISO/IEC 17025’ye göre akredite ola- rak kalibre edilmekte olup, izlenebilir- liği garanti etmektedirler. Kalibrasyon hizmeti veren kuruluşlara cihaz gön- derilirken yaşanan lojistik problemleri ve bekleme süreciyle kıyaslandığında, sahada kalibrasyon hizmeti etkin bir alternatiftir. Endress+Hauser Türkiye ofisi, eğitimli servis mühendisleri ve mobil akış kalibrasyon rigi ile hem sahada hem kendi atölyesinde akış kalibrasyon hizmeti vermektedir. Kalibrasyon rigi 3 adet PremiumCal (%0,05) kalibrasyona sahip Coriolis kütlesel akış ölçere sahiptir. Sistem dahilinde hijyenik bağlantılar da dahil olmak üzere çeşitli proses bağlantısı seçenekleri mevcuttur. Özel bağ- lantı tipleri de talep doğrultusunda sağlanabilmektedir. Cihazlar, sistem ve test edilen sayaç kapasiteleri uya- rınca istenilen sayıda akış noktasında kalibre edilebilirler. Cihaz ile referans akış ölçerin puls çıkışları karşılaştırılır. Böylece okuma hatalarının tamamen önüne geçilebilmektedir. Gerekli görüldüğünde cihazın kalibrasyon faktörü değiştirilerek testler yinelenir. Endress+Hauser kalibrasyon hizmeti dahilinde diğer üreticilerin cihazlarının kalibrasyon- ları da yapılabilmektedir. Servis atöl- yesine gönderilen cihazlar, kalibras- yon işlemi için gerekli koordinasyon önceden sağlandığı takdirde aynı gün içerisinde işlemi tamamlanarak gönderilebilmektedir. Yapılan işlem sonucunda kullanıcıya test verileri ve yapılan işlemleri içeren kalibrasyon dokümanı verilir.