Atık Kç_ntrolü,Çevre Kirliliği ve Enerji Uretimi Bahtiyar Öztürk, Hülya Aykaç, Selva Kaya, Göktuğ Tuğrul Ondokuz Mayıs Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Özet Biyolojik olarak parçalanabilen katı ve sıvı atıklar, kontrolsüz bir şekilde çevreye bırakıldığında ciddi çevresel problemler oluşturabilmektedirler. Bu atıkları oksijensiz ortamda kontrollü bir biçimde çürüterek çevre kirliliğini önlemek, enerji üretmek ve organik gübre elde etmek mümkündür. Dünyada önceleri hayvan gübresi kullanılarak gerçekleştirilen biyogaz üretimi bugün çeşitli endüstrilerin organik atıkları, meyve ve sebze atıkları, yemekhane atıkları, şehir çöpü, atıksu arıtma çamuru gibi çok çeşitli kaynaklar kullanılarak da gerçekleştirilebilmektedir. Bu çalışmada Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kampüsü'nde öğrenci yemekhanesinden günlük olarak coplanan yemek artıkları 3,6 m3lük bir anaerobik fermentörde çürütülerek biyogaz üretilmiştir. Hayvan gübresi ile aşılama yapılan tankta 21 °C sıcaklıkta 20. günde optimum biyogaz üretme verimi olan 0.63 m3gün biyogaz üretme verimine ulaşılmıştır. Üretilen biyogazın metan içeriği %63 olarak tespit edilmiştir. Bir yemekhane artığı 150 Suve ÇevreTeknolojileri• Ocak2013 kullanılarak gerçekleştirilen biyogaz üretiminin diğer yemekhane artıkları kullanılarak daha büyük bir tesiste gerçekleştirilmesi durumunda, ekonomik fayda sağlayabilecek düzeyde olduğu hesaplanmıştır. Aynı zamanda üniversitede diğer çöplerle birlikte toplanan ve 30 km uzaklığa taşınan çöp miktarında azalma ve oluşan organik gübrenin kampüs içinde bulunan Ziraat Fakültesi uygulama tarlasında kullanılması da mümkündür. Genel Bilgi Çözünebilir organik madde içeren katı ve sıvı atıklar kontrolsüz bir biçimde çevreye atıldığında ciddi çevresel problemler doğurabilmektedirler; fakat bu atıkları bir anaerobik fermentörde kontrollü bir biçimde çürüterek enerji kaynağı olarak değerlendirmek mümkündür. Organik maddelerin oksijensiz ortamda çürütülmesi neticesinde üretilecek biyogaz, kullanılan organik maddenin cinsine ve üretim şekline bağlı olmakla birlikte genellikle %50-70metan (CH4), %30-50karbondioksit (C02) ve eser miktarda azot, sülfür bileşikleri, hidrojen, uçucu organik maddeler, amonyak ve su buharı ihtiva eder. Biyogazın kaloriferik değeri ise içerdiği metan miktarına bağlı olarak 20-28 MJ/m3 arasında değişmektedir. Her yıl ülkemizde milyonlarca ton katı atık üretilmekte ve çöp toplama alanlarına boşaltılmaktadır. Yaklaşık %80'i biyolojik olarak parçalanabilir nitelikte olan bu evsel katı atıkları deponi alanlarında biriktirerek onlardan kurtulmaya çalışmaktayız [1). Yine ülkemizde hayvansal ve bitkisel atıklar çoğunlukla ya doğrudan yakılmakta ya da tarım topraklarında gübre olarak kullanılmaktadır. Ülkemizde yaygınlaşan atıksu arıtma tesislerinde oluşan çamur çoğunlukla şehir çöpüyle birlikte depolanmaktadır. Uzun arıtma süresine ve ileri arıtma işlemine ihtiyaç duyan mezbaha ve süt işletmesi atıksuları yeterince arıtılmadan alıcı su ortamına deşarj edilmektedir. Yine birçok işyerindeki ve kamu kurum ve kuruluşlarındaki yemekhanelerden çıkan yemek artıkları çoğunlukla diğer çöplerle birlikte depolanmaktadır. Halbuki depolandıkları veya terk edildikleri ortamlarda çürüyüp yok olmalarını beklediğimiz organik maddeler biyogaz üretmek amacıyla etkin bir biçimde yönetilerek enerji kaynağı olarak kulla-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=