Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 40. Sayı (Eylül-Ekim 2011)
50 Su ve Çevre Teknolojileri • Eylül - Ekim 2011 teknik asitler karbon ve enerji kaynağı olarak kullanılır. Karbonhidrattan yararlanılamaz. Hızlı bir mikrobiyolojik testle tespit edilmesi şu anda mümkün değildir. Tersine, Lejyonellaların özel agarda uzun süreli kültür işle- mine tabii tutulması gerekmektedir. Lejyonella henüz sağlıklı kişilerden izole edilmediği için, pozitif kültür Lejyonella enfeksiyonu olduğunu gösteren bir bulgudur. İdrarda pozi- tif RIA veya Lejyonella antijenleri için ELISA deneyleri de enfeksiyonu gösterir, sadece sero grubu 1 anti- jenlerle reaksiyona veya diğer sero gruplarla çapraz reaksiyona girer. Doğrudan florsan serolojik teknik- ler (DFA) kullanarak patojenin var- lığı balgam, soluk borusu salgıları ve kirli sudan doğrudan tespit edile- bilir. Ancak bu yöntemin kesinlik derecesi düşüktür. İmmünofloresan testleri (IIFT) ile antikor tespi- tiyle yapılan tanının değeri geriye dönüktür, zira serum antikorların- daki titre artışı genelde hastalığın 6-8’inci haftalarında gerçekleştir. Lejyonella DNA’nın PCR veya diğer bir ampilifikasyon tekniği ile tespit edilmesi de mümkündür, ancak bunların hassasiyeti ve özgünlüğü henüz değerlendirilmemiştir. 2.1. Enfeksiyon Yolları ve Sıklık Dünya çapında yapılan araştırma- lar, Lejyonellanın deniz suyu hariç tüm sularda (aşağıda belirtilenler dâhil) doğal olarak bulunabileceğini göstermiştir: • Şebeke suyu, sıcak su kaynakları (örneğin apartman blokları, hastaneler, pansiyonlar, evler ve oteller) • Yüzey suları (özellikle ısınmış nehirler, göller, göletler) • Sarnıçlar • Islak zeminler • Yüzme havuzları ve jakuzi suyu, ılık su kazanları • Soğutma suları, soğutma kulesi • Klimalı nemlendiricilerin püskürtme suları (havalandırma ve klima sistemleri) • Diş doktoru uygulamaları (turbo delici, çalkalama suyu) Lejyonellanın ön koşulu su sıcak- lığının artmasıdır. Canlı Lejyonella doğal ortamda en iyi 25-55 °C’de (buna risk aralığı adı verilir), pH değeri 5.5-9.2’de ve çözünmüş oksi- jen konsantrasyonu 6.0-6.7 mg/l’de çoğalır. Ancak, Lejyonella sarmal boru kullanılan ve dolayısıyla suyun iyi karışmasını önleyen sistemlerde görünüşte 55-60 °C’de tutulan su sistemlerinden izole edilmiştir. Bu yapı ABD ve İngiltere’de büyük binalar ve oteller, İngiltere’de içme suyu sistemleri, Almanya’da evsel ılık su tedarik sistemleri üzerine yapılan çalışmalarda anlatılmıştır. Almanya’da, Lejyonella bakte- risi Batı Berlin ve North Rhine- Westfalia’daki şebeke suyunda tespit edilmiştir. Bakteri soğuk suda da meydana gelebilir, ancak kayda değer derecede çoğalamaz. Öyle ki, Lejyonella yeraltı suyunda ve soğuk içme suyunda (18 °C altı) hemen hemen hiç görülmez. Lejyonella- nın çoğalması için ideal koşullar yüzey suyu tedarik sistemlerinde mevcuttur (örneğin borular ve su tesisatı, klima). Eski ve bakımı iyi yapılmayan veya seyrek kullanılan su sistemlerinde ve saklama depola- rında Lejyonella riski daha yüksektir (suyun uzun süre beklemesinden dolayı Lejyonellanın çoğalması nedeniyle). Suyun içindeki Lejyonella doğru- dan sağlık riski doğurmaz. Bundan dolayı patojen fakültatif (seçici) olarak gruplandırılır. Havadaki suyun (örneğin duş alırken, klimalı odalarda veya jakuzide) fazla mik- tarda bakterinin solunması hastalığa neden olmaktadır. Enfeksiyon yaratacak doz kişinin bünyesine ve Lejyonella türünün şiddetine (has- talığa neden olma potansiyeline) bağlıdır. Bugüne kadar insandan insana doğrudan enfeksiyon vakası raporlanmamıştır. İspanya’nın aksine, Almanya’da geçerli salgın kanunlarına göre hastalığın kayda geçirilmesi zorunlu değildi. Ancak, Ocak 2001’den itibaren, bulaşıcı hastalıklara karşı koruma kanunu 3, madde 7’ye göre, kesinleşmiş Lejyonella enfek- siyonunun kayıt ettirilmesi zorunlu hale gelmiştir (teşhis laboratuvarları dâhil). Suda, Lejyonella amip ve diğer protozoa’da hücre içinde çoğalır. Hastalığın insana geçmesinde, enfekte olmuş amipler özellikle önemli rol oynar, zira Lejyonella bunların bulunduğu canlıdaki virülans genini aktive eder. Enfekte olmuş amipten kaynaklanan enfeksiyon, Lejyonella salgınlarıyla ilişkili olan ve iyi bilinen doz etkisini açıklamaktadır (su sisteminin kirli olmasına rağmen enfeksiyon olmaması veya Lejyonella kirliliğinin düşük olmasına rağmen enfeksiyon meydana gelmesi). 13 amip türü ve iki tür siliyate, Lejyonella Pnömonisi barındıran canlılar olarak bilinir. En sık görülenler Hartmanella vermi- formis ve akantamoba castellani’dir (her ikisinin de Lejyonella Pnömo- nisinde virülans artışını desteklediği görülmüştür). İlginç biçimde, Şekil 1. Lejyonella Pnömonisi, sero grubu 1
Made with FlippingBook
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=