Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 37. Sayı (Mart-Nisan 2011)

Su ve Çevre Teknolojileri • Mart - Nisan / 2011 50 Teknik & Çözüm menin korozyonunun engellen- mesinde kromat, nitrit, polifosfat ve çinko tuzlar› gibi inorganik in- hibitörlerin kullan›m› daha genifl yer bulmaktayd›. Günümüzde ise, özellikle kromat ve nitritler›n yük- sek toksik özelliklerinden dolay› kullan›mlar›nda baz› k›s›tlamalar bulunmaktad›r. Çinko tuzlar›n›n ise yüksek miktarda at›ksuya de- flarj› kabul edilmemektedir [4]. S›k› çevresel düzenlemeler, yüksek toksik özellikler, at›ksuya yüksek miktarda deflarj yap›lamamas› ve insan sa¤l›¤› gibi durumlar dikkate al›nd›¤›nda kromat, nitrit ve çinko tuzlar› gibi inorganik inhibitörlerin yerini, 1960 y›llar›ndan itibaren toksik olmamalar›ndan dolay› or- ganik ürünler (fosfonatlar, poliak- rilatlar, aminler gibi) alm›flt›r. Film yap›c› aminler, su sistemle- rinde uzun y›llard›r korozyon inhi- bitörü olarak kullan›lmaktad›r. So- ¤utma suyundaki kullan›mlar›n›n yan›nda, özellikle tamamen uçucu ya da fosfatlarla alkalizasyon gibi standart uygulamalar›n yetersiz kald›¤› ya da beklenen verimi sa¤- Korozyonun tan›m› ve Organik Korozyon ‹nhibitörleri-Film Yap›c› Aminler Metal ve alafl›mlar›n›n ço¤un- lukla sulu ve gaz ortamlardan olu- flan çevreleri ile girdikleri elektro- kimyasal ve kimyasal tepkimeler sonucu u¤rad›klar› hasar, koroz- yon olarak adland›r›l›r [1]. Kimya- sal korozyon, metalin içinde bu- lundu¤u ortamdaki di¤er bir ele- mentle do¤rudan elektron al›flveri- flinin söz konusu oldu¤u bir reak- siyondur (Denklem 1-4). Metal ge- nellikle ortamdaki oksijene elek- tron verir ve reaksiyon sonucu me- tal oksit oluflur. Sanayide kullan›m bulan metallerin büyük ço¤unlu- ¤u, atmosferik hava ve zeminin de kapsand›¤› çok farkl› ortamlarda kararl›l›klar›n› kaybederler. Alt›n ve platin d›fl›ndaki metallerin ta- mam› do¤ada oksitlenmifl halde bulunurlar. Metalleri oksitlerinden ay›rmak zorlu bir süreçtir ve bü- yük miktarlarda hammadde, enerji ve insangücü kullan›m› ile gerçek- leflir. Termodinamik anlamda, bu süreç sonunda metaller daha yük- sek bir enerji düzeyine tafl›n›rken, entropileri düfler. Metallerin do¤a- daki durumlar›na dönme e¤ilimi korozyon olay›n›n oluflmas›na ne- den olan itici güçtür [1]. Korozyona dayan›kl› alafl›mlar›n gelifltirilmesi ve kullan›m› üzerine çok fazla ilgi gösterilmesine ra¤- men, metal korozyonunun önlen- mesi halen önemli bir konu olarak kalm›flt›r. Özellikle otomotiv en- düstrisindeki so¤utma sistemlerin- de, ›s›tma kazanlar›nda, petrol ku- yular›n›n sondaj›nda, tafl›nmas›nda ve depolanmas›nda korozyonun engellenmesi çok önemlidir. Ko- rozyonun önlenmesi ile tesislerde plâns›z durufllar, bak›m ve onar›m masraflar› azalt›lm›fl ve daha gü- venli bir operasyon sa¤lanm›fl olur. Bu amaçla korozyonun ön- lenmesi amac›yla bir ya da fazla bileflenden oluflan inhibitörler kul- lan›lmal›d›r. Geçmiflte, karbon çelik malze- Korozyon Önlemede Film Yap›c› Aminlerin Etkileri ‹pek Öztürk Teknik ve Pazarlama Müdürü BKG Water Solutions (1) (2) (3) (4)