50 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 07 / 2025 MAKALE nedeniyle disiplinler arası ilgi kazanmıştır. Çevreye duyarlı, yüksek enerji verimliliği ve küçük ayak izi avantajlarına sahip membran ayırma, arıtma ve ayırma için rekabetçi ve gelişen teknolojilerden biridir (Yong & Zhang, 2021). Bugüne kadar, gaz karışımlarının ayrılmasında membran teknolojisinin uygulamalarının %60’ından fazlası, havadan azot ayrılması ve amonyak veya sentez ünitelerinin gaz akışlarından hidrojen geri kazanımı ile ilgilidir. Bu üniteler, polimerin doğasını etkileyen veya tıkayıcı gazlardan arındırılmış temiz gazlar içerir. Ancak, membran teknolojisinin doğalgaz arıtımı, rafineriler ve petrokimya üniteleri alanında kullanımında dramatik bir artış gözlemlenmektedir (Ghanbari & Nabipour, 2021). Doğalgaz beslemelerinde bulunan başlıca kirleticilerden biri olan karbondioksit (CO2), önemli bir sera gazı olarak kabul edilmekte olup, hem endüstriyel süreçlerin verimliliğini düşürmekte hem de küresel ısınmaya yol açmaktadır. (TaghvaieNakhjiri vd., 2020). Bunun yanında CO2 gazın enerji içeriğini azaltıp satış fiyatını da etkilediği için optimal olarak çıkarılmalıdır. Ayrıca, su varlığında asidik ve korozif hale gelerek boru hatlarına ve ekipman sistemine zarar verme potansiyeline sahiptir. Doğalgazın çok uzak mesafelere taşınması söz konusu olduğunda, boru hatlarının kullanımı çok pahalı olacağ ından, sıvılaştırılmış doğalgaz, gazdan sıvıya dönüşüm ve kimyasallar alternatif seçenekler olarak değerlendirilir. Sıvılaştırılmış doğalgaz işleme tesislerinde, doğalgazı çok düşük bir sıcaklığa soğuturken, CO2 donarak boru hatlarını tıkayabilir ve taşıma sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle, doğalgazdaki CO2 varlığı, proses mühendisliğinde çözülmesi gereken zorlu gaz ayrıştırma sorunlarından biridir. Bu yüzden, doğalgazın saflaştırma süreçleri ile CO2’den arındırılması, ürün kalitesinde iyileşme sağlamak için hayati öneme sahiptir (Shimekit & Mukhtar, 2012). KARBON GERI KAZANIMININ ÇEVRESEL VE EKONOMIK AVANTAJLARI Dünya’nın ortalama sıcaklığı, sanayi devriminden önceki döneme göre 1°C’den fazla artmıştır ve kaydedilen on en sıcak yıl 1998’den bu yana gerçekleşmiştir. Küresel sıcaklık artışı başlıca antropojenik sera gazı emisyonlarına bağlanmaktadır. İklim Değişikliği Hükümetlerarası Paneli’ne (Intergovernmental Panel on Climate Change) göre CO2, küresel insan kaynaklı (antropojenik) emisyonların %70’ten fazlasını oluşturan başlıca etken olup, geri kalan emisyonlar ise metan, azot oksitleri ve çeşitli florlu gazlardan meydana gelmektedir. İnsan faaliyetleri, karbon döngüsünün ormanlar gibi doğal depolar aracılığıyla antropojenik emisyonları absorbe etme yeteneğini etkileyemediği için atmosferde CO2 birikimine neden olmaktadır. Küresel ısınmanın hızını azaltmak için CO2 emisyon kaynaklarını azaltma veya sera gazı emicilerini artırma yoluyla acil müdahalenin gerektiği konusunda küresel bir uzlaşma bulunmaktadır. İklim değişikliğini hafifletmeye yönelik politikaların uygulanmasına rağmen, CO2 emisyonları mevcut seviyelerinde kalırsa küresel yüzey sıcaklığının 2052’den önce 1.5 °C’ye ulaşması öngörülmektedir (Godin vd., 2021). Buna karşın Avrupa Birliği 2050 yılında karbon nötrlüğü hedeflemektedir (Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Birliği Konseyi ) (Malabi Eberhardt vd., 2023). Atmosferdeki karbon miktarını azaltma hedefinin sağladığı faydalar çeşitlendirilebilir. Başlıca çevresel ve ekonomik faydalar aşağıdaki gibi sıralanabilir; ÇEVRESEL FAYDALAR • Sera Gazı Emisyonlarının Azaltılması Karbon geri kazanımı, CO2’nin yakalanıp yeniden kullanılmasıyla sera gazı emisyonlarını azaltır. Bu durum, iklim değişikliğini ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerini hafifletmek için çok önemlidir. • Hava Kalitesinin İyileştirilmesi CO2 ve diğer kirleticilerin emisyonlarını azaltarak, karbon geri kazanım teknolojileri hava kalitesini ö nemli ölçüde iyileştirebilir. Bu durum, özellikle kentsel ve endüstriyel bölgelerde yaşayan insanların solunum ve kardiyovasküler hastalıklarını azaltarak doğrudan sağlık yararları sağlar. • Yenilenebilir Enerji Entegrasyonuna Destek Karbon geri kazanım teknolojileri, fazla CO2’yi depolama ve kullanma yolları sağlayarak yenilenebilir enerji sistemlerini tamamlayabilir. Bu durum, değişken doğası olan güneş ve rüzgar enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının istikrarını ve güvenilirliğini destekler (Hauke Engel vd., 2020). EKONOMIK FAYDALAR • İstihdam Yaratma ve Ekonomik Büyüme Karbon geri kazanım teknolojilerinin uygulanması, bu sistemlerin geliştirilmesi, kurulumu ve bakımı alanlarında iş imkanları yaratarak ekonomik büyümeyi teşvik eder. Örneğin yapılan bir çalışmada, karbon yakalamayı içeren projelerin fosil yakıt projelerine kıyasla dolar başına daha fazla iş yarattığı belirtilmektedir (Hauke Engel vd., 2020). Yenilenebilir enerji ve enerji verimliliğine yönelik hükümet harcamalarının, fosil yakıtlara yapılan harcamalardan daha fazla istihdam yarattığı ortaya
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=