52 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 06 / 2025 SCADA sistemine geçişle %15 oranında enerji tasarrufu sağlandı. Türkiye genelinde SUKİ’lerin elektrik tüketiminde yenilenebilir kaynakların payı sadece %4 seviyesinde. Oysa bu oran artırılırsa hem karbon emisyonları düşer hem de dışa bağımlılık azalır. Bu kapsamda İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi (İZSU), TÜBİTAK-MAM öncülüğünde geliştirilen bir projeyle su şebekelerinde hidroelektrik mikro santraller kurarak hem veri topluyor hem de yapay zekâ ile enerji planlamasını optimize ediyor. 2022’de SUEN tarafından yapılan değerlendirmeye göre 26 SUKİ’nin 1000 abone başına yıllık ortalama enerji tüketimi 212.126 kWsaat olarak ölçüldü. Ancak bu rakamın önemli bir kısmı arıtma tesislerinde, özellikle ileri biyolojik sistemlerde yoğunlaşıyor. Bu tesislerde birim enerji tüketimi ortalama 0,29 kWsaat/m³’ü buluyor. Enerji verimliliği uygulamaları ilk etapta maliyetli gibi görünse de, uzun vadede ciddi tasarruf sağlıyor. SUEN’in analizine göre, bu yatırımların geri dönüş süresi çoğu zaman 1 ila 5 yıl arasında değişiyor. Raporlar, enerji verimliliğine yapılan yatırımların orta ve uzun vadede hem mali hem de çevresel açıdan geri döndüğünü açıkça ortaya koyuyor. BAŞLICA ENERJİ TASARRUF ALANLARI Enerji maliyetlerinin hızla arttığı ve kaynakların giderek tükendiği bir dönemde, su ve atık su arıtma tesislerinin enerji verimliliği konusunda attığı adımlar stratejik önem kazanıyor. Uzmanlara göre, Türkiye’nin sürdürülebilir su yönetimi politikalarında enerji tasarrufu sağlayan yenilikçi teknolojilere, akıllı sistemlere ve biyogaz gibi geri kazanım çözümlerine daha fazla yatırım yapılması gerekiyor. Su ve atık su yönetiminde enerji tüketimini azaltmak için artık sadece klasik mühendislik çözümleri değil, otomasyon, yapay zekâ ve dijital kontrol sistemleri de devreye giriyor. SCADA sistemleri, sensörler ve IoT (Nesnelerin İnterneti) teknolojileriyle donatılmış altyapılar sayesinde, su arıtma tesislerinde enerji kayıpları tespit edilebiliyor, arıtma süreçleri gerçek zamanlı optimize edilebiliyor. Pompa sistemlerinden havalandırmaya, çamur yönetiminden geri kazanıma kadar her adımda enerji tasarrufu sağlayan önlemlerle %30'a varan düşüşler mümkün hale geliyor. Anaerobik çürütme süreçleriyle arıtma tesislerinde oluşan çamurdan biyogaz elde edilerek elektrik ve ısı üretilebiliyor. Avrupa’da ve Türkiye’de uygulamaya giren “birlikte çürütme” teknolojileri sayesinde yemek atıkları ve organik endüstriyel atıklar da bu sürece entegre edilerek biyogaz üretimi artırılıyor. Strass AAT gibi öncü tesislerde enerji ihtiyacının %112’si karşılanarak net enerji pozitif sonuçlar elde edildi. Bu gelişmeler, arıtma tesislerinin gelecekte enerji bağımsız hale gelebileceğini gösteriyor. Enerji verimliliğini artıran yenilikçi prosesler arasında şunlar öne çıkıyor: - Yüksek Yüklemeli Aktif Çamur Prosesi: Daha az havalandırma, daha fazla biyogaz üretimi. - Aerobik Granüler Çamur Sistemi: %30'a varan enerji tasarrufu, %70 daha az yer ihtiyacı. MBR ve AnMBR Sistemleri: Kompakt yapısı, yüksek çıkış suyu kalitesi ve enerji geri kazanımıyla öne çıkıyor. - SHARON-Anammox Prosesi: Azot gideriminde havalandırma ihtiyacını azaltarak enerji tüketimini düşürüyor. Kanalizasyon sistemleri de enerji tüketen altyapıların başında geliyor. Cazibeli akışla çalışan sistemlerde, topografik koşullar nedeniyle pompalama ihtiyacı doğuyor. Bu süreçte enerji tüketimini azaltmak için hidrolik tasarım optimizasyonu, boru eğimi ve terfi merkezi yerleşimi büyük önem taşıyor. Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği (HAD) modellemeleri, mühendislere sistemin en verimli şekilde tasarlanması konusunda yardımcı oluyor. Akışkan davranışları matematiksel olarak analiz edilerek, enerji kayıpları minimize edilebiliyor. Pompa verimliliği üzerine yapılan çalışmalar, doğru tasarım ve değişken frekanslı sürücülerle pompa kaynaklı enerji tüketiminin %50’ye kadar azaltılabileceğini gösteriyor. Havalandırma sistemlerinde ise mevsimsel oksijen ihtiyacına göre yapılan optimizasyonlarla ciddi tasarruf sağlanabiliyor. Enerji verimliliği sadece teknolojiye değil, insana da dayanıyor. RAPOR
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=