Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 168. Sayı (Temmuz 2022)

50 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • Temmuz / 2022 depolaması atık tesisleri ile bağlantılı olarak, itfaiyeciler için içeri girişin kısıtlı olması ve atığı barındıran binanın taşıyıcı yapısındaki olası yüksek ısı stresi nedeniyle olası artan yangın riskleri anlamına gelmektedir. İsveç bağla- mında böyle bir eğilim bulunmamaktadır. Kayda geçen toplam yangın sayısı, yangınların en sık ne zaman meydana geldiğine ve bunun yangınla tahrip olan veya zarar gören malzeme miktarıyla nasıl bir ilişkisi olduğuna dair istatistiklerde cevapları bulamayacak kadar azdır. Ancak, İsveç'teki atık tesisi temsilcilerinin de yer aldığı atölye çalışmalarından, çoğu yangın için zamanın, işlenen atığın türüne ve nasıl işlendiğine bağlı olduğu bulunmuştur [18]. Bazıları yangınların büyük sıcaklık değişimlerinin olabileceği kış aylarında meydana geldiğini belirtirken, diğerleri yangınların çoğunun sıcaklığın yüksek olduğu veya çok rüzgârlı aylarda meydana geldiğini belirt- miştir. Diğerleri ise tekrar, yangınların birçoğunun geri dönüşüm tesislerinin bahçe atığının çoğunu aldığı bahar aylarında meydana geldiğini vurgulamıştır. Yangınlarla zarar gören malzeme miktarının yangından yangına ve yıldan yıla büyük farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. Rapor edilen hasarlı malzemeyle ilgili bir belirsizlik, birçok durumda yangında fiilen zarar gören malzeme miktarının nispeten küçük olması, daha büyük tahribatın ise yangın söndürme suyundan zarar görme veya yangını söndürmek için kullanılan malzemeyle kirlenme sonucu olmasıydı. Bu nedenle, yangınlarda fiilen tüketilen miktar hakkında ilgili ve temsili cevaplar almanın zor olduğu tespit edilmiştir, zira bu, bir ölçüde de raporlamanın yorumlanmasına bağlıdır. 5.2 Raporlanan olası yüksek risk taşıyan atın grupları Norveç’te yapılan ankette, endüstri bir yangın duru- munda en büyük olumsuz sonuçlara neden olacak atık grubu olarak kanaatini bildirmiştir, bakınız Şekil 5. Teh- likeli atık, elektrik ve elektronik malzeme atıkları, bunun yanında genel, kalıntı atıkları en sık verilen cevaplardır. Anketin açık uçlu sorulara yapılan yorumlarda elde edilen açık bulgu aynı mevkide depolanan büyük miktarların bir tehlike olarak tanımlanmasıdır. İlave olarak, endüstrinin tehlikeli atıklara olası yüksek bir risk taşıyan atık grubu olarak odaklandığı da aşikârdır. 5.3. Yangın emniyeti değerlendirmesi Tablo 1, bir yangının nerede başladığının sıklığına dayanarak çeşitli atık gruplarında yangın riskinin sırala- masını, her bir grupta meydana gelen bir yangının sonuç- larıyla birleşik olarak göstermektedir. Tablo 1'de kullanılan atık grubu bölümü, tipik olarak Norveç'te kullanılanlara dayanmaktadır; ancak tablonun hem İsveç hem de Nor- veç bağlamında uygulanmasını sağlamak için yeterince açıklayıcıdır. Sıralama “often_sıklıkla”, “regularly_düzenli olarak”, “rarely_nadiren” ile “very rarely_çok nadiren” arasında yapılmıştır. Bu uygulamada “nadiren” veya “çok nadiren” sıralaması hiçbir olayın rapor edilmediği veya çok az edildiği atık grupları için kullanılmıştır. Atıklardaki yangınların olası sonuçları, endüstriden gelen girdilere ve mevcut olduğunda gerçek yangınlardan alınan bilgilere dayanarak değerlendirilmiştir. Çevre için sonuçların yanı sıra ekonomik sonuçlar da (bina ve ekipmana verilen hasar) değerlendirmeye dâhil edilmiştir. Her atık grubu için bu, Tablo 1'de gösterildiği gibi kırmızıdan (yüksek) ten ren- gine (düşük) bir renk kodlaması kullanılarak örneklenen potansiyel risklerin, yüksekten düşüğe doğru sıralandığı, genel bir değerlendirmesiyle sonuçlandı. Sonuçlar Norveç çalışmalarından toplanılarak elde edilmiştir, ancak yangın istatistiklerine ve anket sonuçlarına dayalı olarak hem Norveç hem de İsveç atık tesisleri için, tabloda ve ilgili yorumlarda verilen bazı ulusal farklılıklarla birlikte, geçerli Şekil 5. Norveç anketinden, yangın durumunda olası en büyük sonuçlara yol açtığı düşünülen atık gruplarının özeti. ÇEVIRI