hale getirilmiştir. (The control of legionella bacteria in water systems-Approved Code of Practice and Guidance - www.hse.gov.uk) İngiltere'de Sağlık ve Emniyet Yetkilileri Başkanı (HSE - Health and Safety Executives), 4 Ocak 2001 tarihli basın bülteninde, "Lejyonella hastalığının insan yapısı çevre koşullarının ürünü olduğunu ve gene insanın gerekli tedbirleri alarak lejyonella bakterisini insandan uzak tutması gerektiğini vurgulamaktadır." lejyonella bakterisi soğutma suyunda bulunmakla beraber, bu bakterinin üreme noktaları genelde soğutma sisteminde oluşan kireçtaşı ve "biyofilın tabakaları" gibi, bakterinin kendini konıyacağı ve üreyeceği ortanılardır. Alınacak Önlemler ... lejyonella bakterisinin su soğutma kulelerinde üremesini engelleyerek insanlarda Lejyoner Hastalığı'nın oluşmasını önlemek için bir taraftan su soğutma kulelerinin periyodik bakımlarına önem vermek ve diğer taraftan, yine periyodik aralıklarla, en yakın sağlık kuruluşlarının laboratuvarlarında "toplam bakteri" sayımları yaptırarak probleme karşı tedbirli olmak tavsiye edilir. Bu tavsiyemiz bazı batı ülkelerinde kanuni zorunluluktur ve bu zorunluluğa uymayan işletmeciler, devletin yetkili halk sağlığı mercileri tarafında kanuni tatbikata alınırlar. Ümit ederiz ki bu yazımu kanun yapıcı makamların eline ulaşır ve şu ana kadar ülkemizde kanuni tedbirleri alınmamış bu husus hakkında yakın zamanda vatandaşlarımızı koruyucu bir yönetmelik hazırlanır ve uygulamaya konulur. Konu insan sağlığı olduğu için, yukarıda özetini verdiğimiz önlemler paragrafını aşağıdaki gibi genişletmekte yarar görüyoruz. 1. Soğutma suyu sürekli olarak şart landırılmalıdır. Sürekli ve kontrollü su şartlandırması "Bakteri Yuvası" oluşması sorununu ortadan kaldırır. "Bakteri Yuvası" olarak nitelendireceğimiz katı kirliliklerin oluşm.asını önlemek için yöntemler şunlardır: A- Soğutma suyu sürekli olarak filtrelenmelidir. Her gün kuleden yüz binlerce metreküp ortam havası geçtiği için bu havanın soğutma suyunda bıraktığı kirlilik ancak soğutma suyunun filtrelenmesi ile alınabilir. Bugünün filtre tekniği içinde, soğutma suları için en uygun filtre, "Tam Otomatik Ters Yıkamalı Diskli Filtre"lerdir. (Bak: Su ve Çevre Dergisi, Sayı 3, E. Burkut makalesi) B- Bakteriye yataklık yapan kireçtaşına karşı soğutma suyu sürekli olarak kimyasal ve fiziksel olarak şartlanclırılmalıclır. - Soğutma sistemi besi suyu kalitesi kontrol altında tutularak istenmeyen kireçtaşı önlenebilir. Ham suyun kalitesine göre, klasik yumuşatma, cleiyonize ve ters ozmos gibi teknikler ile besi suyu hazırlanabilir. - Kimyasal şartlandırma yöntemi ile soğutma suyu sisteminde kireçlenme önlenebilir. -Kimyasal yöntemi çevreci bulmayan kuruluşlar, "Frekans Jeneratörü" (Fiziksel Teknik) yöntemiyle, hiçbir kimyasal kullanmadan soğutma kulesinde kireçlenme ve yosun oluşmasını önleyebilirler. C- Soğutma suyu iletkenliği sürekli olarak kontrol altında tutulur ve iletkenlik yükseldiğinde otomatik olarak bir miktar su deşarj edilir, atılan su yerine otomatik olarak taze su gelir ve soğutma suyu iletkenliği normal seviyede tutulur. 2. Soğutma suyunun mikrobiyolojik durumu sık sık kontrol edilmelidir. Ayda bir, Hıfzı Sıhha Laboratuvarı veya tıbbi laboratuvarlarda "toplam bakteri sayımı" yaptırılarak soğutma suyunda "canlı" miktarı gözlemlenir. Birim sudaki bakteri miktarı yüksek çıkarsa derhal soğutma sistemi dezenfekte edilir ve yukarıda sözü edilen bakteri yuvaları yok edilir. "Soğutma Sularının Dezenfeksiyomı" ülkemizde genelde "Klor" türleri ve ayrıca "Biyosit" tabir edilen kimyasallar ile yapılmaktadır. Yapılan incelemelerde klorun Lejyonella bakterisini etkilemediği görülmüştür. Bu sebeple alışılagelmiş klor clezenfeksiyonuna hiç güvenmemeliyiz. A.B.D.ve İngiltere'de 1990'dan bu yana, soğutma suyunun "Ozon Gazı" ile şartlandırma tekniği çok geliştirildi. Ozon gazı Lejyonella ve diğer bakterileri ve yosun türü canlıları tamamen yok eder. Klor ve biyositlerin çoğu belli pH derecelerinde etkiliyken, Ozon gazı her pH derecesinde clezenfeksiyon görevini yapar. 3. Su soğutma kuleleri periyodik "aylık" kontrole alınmalıdır. Bu kontrolde kulede ve soğutma suyu sisteminde; kireçtaşı, tortu, biyofilm gibi Lejyonella bakterisinin üremesine yataklık yapan kirlilikler tespit edilmeli ve yok edilmelidir. 4. Şok dezenfeksiyon yapılmalıdır. Bölgenin iklim şartları göz önüne alınarak, birkaç ayda bir kulenin komple bakımı yapıldıktan sonra şok clezenfeksiyomı yapılması önerilir. Mühendislere Düşen Görev ... İnsan sağlığını tehdit eden Lejyonella hastalığının insana zarar vermesini önlemek için meslektaşlarımıza görev düştüğü görüşündeyiz. Çünkü soğutma sistemlerinin tasarımını tesisat mühendisleri yapar. Bu sistemlerin montajını, devreye alınmasını ve işletme eğitimini ele çoğu zaman tesisat mühendisleri gerçekleştirir. Sanayi tesislerinin ve otellerin çoğunda, soğutma sistemlerinin işletilmesi ve bakımı genelde makina mühendisleri tarafından yapılır. Bu sebeple, soğutma sistemleri ile yakından ve uzaktan ilişkide olan meslektaşlarımızın, Lejyonella'ya karşı tedbir alınması yönünde kendilerini ve teknik yardımcılarını eğitmelerini öneririz. Referanslar: • TESKON1997- LejyoneUa Pnönıonisi - Prof. Dr. Gazanfer Aksakoğlu ve UzmanDr. HülyaEllidokuz(Bu bildiriTESKOBNildiriler Kitabında yayınlmınıanııştır) • SuveÇevreTeknolojilerDi ergisi, Sayı 3, E.Bıırkut makalesi": Filtre dilmeyen soğuınıa suyu işletmeye zararverir". • Iıtıp://ıvıvw.sıınımiılaboratories.conı/legion_2000.pdf • htıp://wıvw.cli.org/ıech_papers/legionnaires.shınıl • http://www.hsc.gov.uk • Iıııp://ıı~ı~ı,.who.inl • htıp://wwıv.lejyoner.org ■ SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • SAYI 15 ~
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=