Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 124. Sayı (Kasım 2018)

52 suvecevre.com SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 11 / 2018 MAKALE olup, daha çok ters Osmoz ve gaz ayırma membranlarında bu yapılar kullanılmaktadır. Gözenekli membranlar, yüzeyinde veya iç yapılarında gözenekler içer- mektedirler. Yoğun membranlar gibi çok sıkı polimer yapısında değillerdir. Gözenekli membranların içerisindeki gözenekler simetrik veya asimetrik boyut dağılımında olabilir. Simetrik ve asimetrik membranlara ait çekil- miş bir Tarama Elektron Mikroskobu (SEM) görüntüsü Şekil 5’te verilmiş- tir. Simetrik gözenekli membranlarda membranın her bölgesindeki göze- Şekil 3. Geometrik şekil ya da tertip tarzına göre membranların sınıflandırılması (Saleh ve Gupta, 2016) Şekil 4. Membranların morfolojilerine göre sınıflandırılması nekler eşit büyüklüktedir ve memb- ranın yanal kesiti boyunca neredeyse bütün gözenekler sabit çapa sahiptir. Asimetrik gözenekli membranlarda ise alt tabakadan yüzey tabakasına doğru gidildikçe gözeneklerin çapları azalmaktadır. Membranın su ile temas eden yüzeyindeki gözeneklerin aynı boyutta olması durumunda, suyun küçük gözeneklerden geçmeye zorlanması sebebiyle, membranın suyun akışına göstereceği direncin fazla olması bek- lenmektedir. Asimetrik membran- larda ise yüzeydeki küçük gözenek- lerde ayırım gerçekleştikten sonra su alt tabakalardaki daha geniş gözenek- lerden geçmekte, bu sebeple toplamda daha düşük hidrolik direnç ile karşı- laşmaktadır. Asimetrik membranlar simetrik membranlara göre daha iyi ayırma performansı gösterirken, aynı zamanda daha iyi geçirgenlik değer- leri sağlamaktadırlar. Asimetrik membranlar, süngerimsi veya parmaksı olarak adlandırılan ara kesit morfolojilerine sahiptirler. Şekil 6’da süngerimsi ve parmaksı yapıda membran morfolojisi verilmiştir. İçerisinde yüzeye doğru dik şekilde ince kanallar içeren membranlara parmaksı yapıda membranlar adı verilmektedir. Bu parmaksı boşlukları içermeyip birbirleriyle bağlantısı olan gözeneklere sahip, küçük ve yoğun boşluk yapısındaki membranlar ise süngerimsi membran olarak adlan- dırılmaktadır. Parmaksı boşluktaki membranlar daha çok MF/UF gibi yüksek basınç istemeyen uygulama- larda tercih edilmektedir. Parmaksı boşluklar membran içerisinde suyun rahat geçeceği kanallar oluşturduğu için membranın suya gösterdiği direnci azaltmaktadır. Süngerimsi membranlarda ise su geçişine karşı görülen hidrolik direnç biraz daha fazla olmaktadır. Ancak mekanik olarak daha yüksek dayanım gös- termektedir. Süngerimsi yapıdaki membranlar, bu özelliklerinden dolayı membran üretiminde destek tabakası olarak kullanılmaktadır. Özellikle Şekil 5. Simetrik (solda) ve asimetrik (sağda) yapıda membranlar (MEM-TEK Kütüphanesi)