Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 117. Sayı (Nisan 2018)

Su ve Çevre Teknolojileri / Nisan 2018 23 suvecevre.com giderlerini yüzde 50’sine kadar destek sağlanmakta olup, 2011-2017 yıllarında atıksu arıtma tesislerine enerji teşviki olarak 280 milyon TL ödeme yapılmıştır (Akdeniz, 2018). Atıksu arıtımında birim enerji tüketimi İnternette yaptığım bir araştırmada, enerji tüketimi hakkında yaklaşık bir değerlendirme yapmak için faydalı ola- bilecek değerlere rastladım. Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi Seyhan Atıksu Arıtma Tesisi’nde 1 m 3 atıksu arıtımı için ortalama 0.177 kwh toplam enerji kulla- nıldığı tespit edilmiştir. Aynı tesiste harcanan aylık orta- lama enerji miktarı ise eşdeğer nüfus dikkate alınarak hesaplandığında kişi başına harcanan enerji miktarı hesap- lanmıştır. Tesiste harcanan aylık orta- lama enerji miktarı/eşdeğer nüfus (2014 yılı için)=1044551 (kWh/ay)/1132912 kişi=0,922 kWh/kişi=922 W/kişi olarak bulunmuştur. Bu tesiste 2014 yılında ortalama enerji tüketimi 1044551kWh/ay, jenera- tör ile üretilen enerji 713300 kWh/ay ve şebekeden çekilen enerji 331251 kWh/ ay’dır. Üretilen ve tüketilen enerji oranına bakılırsa tesisin enerji geri kazanımının yüzde 67,17 olduğu görülmektedir (Yel- men, 2015). Almanya’da arıtma tesislerinde kişi başına yılda tüketilen enerji 20-30 kWh, arıtma tesisinde kişi başına yılda üretilen enerji ise 20 kWh olarak verilmektedir (Rosenwinkel, 2018). Bu tespite göre Almanya’da da enerji geri kazanımının aynı civarda olduğu görülmektedir. İSKİ enerji maliyetlerini düşürmek için yenilenebilir enerji üretecek Enerji giderleri atıksu arıtma tesisle- rine sahip olan belediyeler için önemli bir sorun olup, bütçelerini etkileyen giderle- rinin başında gelmektedir. İSKİ’nin 2017 yılındaki elektrik ener- jisi tüketimi 1 milyar 265 milyon kwh’dir ve tutarı 403 milyon TL’dir. Doğalgaz tüketimi ise 50 milyon m 3 olup, tutarı 48 milyon TL’dir. Bu tüketim değerleri genel enerji tüketimi bütçesinin yüzde 7’sini oluştururken, işletme bütçesinin yüzde 16’sıdır. Atıksu arıtımında elektriğin yüzde 13’ü kullanılırken, doğalgazın da yüzde 98’i kullanılmaktadır. İSKİ, enerji giderlerini azaltabilmek için elde ettiği mevcut enerji kaynakları (anaerobik çamur çürütme vb.) yanında yenilene- bilir enerji kaynaklarından da faydalan- maya karar vermiştir. Bana göre bu atılım Paris İklim Anlaşması’na uyum sağlama yönünde bir iklim değişikliği eylem planı olarak da yorumlanabilir. Bu hususta İSKİ tarafından yayınlanan tanıtım broşüründe aşağıdaki açıklama- lar yapılmıştır: “ Enerji: Uzak ve engebeli coğrafya- lardan suyu İstanbullulara ulaştırırken enerji maliyetlerini düşürmek, yenilene- bilir enerji üretmek ve milli enerji poli- tikasına katkıda bulunmak için ihtiyaç duyduğumuz enerjiyi kendimiz üretmek istiyoruz. Rüzgar Enerjisi: İSKİ olarak, Istrancalar’dan Melen’e uzanan geniş bir alanda, Karadeniz’in kuzey rüzgar- larına açık hava koridorlarının yer aldığı bölgelerde rüzgar türbinleri inşa etmek için ölçümlere devam ediyoruz. Güneş Enerjisi: Tesislerimizde bulu- nan depoların üzerine ve uygun arazile- rimizde güneş ışınımı ölçümleri yaparak, güneş enerjisi santralleri hazırlıyoruz. Hidroelektrik Enerjisi: Atıksu arıtma tesisi çıkışları ve su isale hattımızdaki mevcut su enerjisi potansiyelini tespit ederek, su kaynaklı enerjilerin elektrik enerjisine dönüştürülmesi amacıyla Mikro HES çalışmaları yapıyoruz. İSKİ tarafından yürütülen Istranca’dan Melen’e kadar 7 noktada rüzgar ve güneş enerjisi potansiyeli araştırma çalışması yapılmış ve toplam potansiyel 650 MW olarak bulunmuştur (Tosun, 2018). İSKİ araştırmaların sonucunda elde edilen 650 MW’lik enerji potansiyelinin kullanımını kısa ve orta-uzun vadede olacak şekilde gruplandırmıştır. İSKİ Rüzgar Enerjisi Potansiyelleri Değerleri (Tosun, 2018) İSKİ Rüzgar Enerjisi Potansiyeli Uygulama Çalışması (Tosun, 2018) Seyhan Atıksu Arıtma Tesisi 2014 Yılı Aylık m 3 Başı Enerji Tüketimi Değerleri KISAVADEDE RES ÇALIŞMALARI ORTAVE UZUN VADEDE RES ÇALIŞMALARI Terkos Barajı Celepköy Mevkii 15 MW kuru- lu gücünde RES kurulum izin çalışması devam etmektedir. Bu yıl içerisinde ihaleye çıkılması planlanmaktadır. Ömerli Barajı çevresinde 15 MW kurulu gücün- de RES kurulum çalışması etütlerine başlanmış, 2019 yılında izin süreçleri tamamlanarak ihaleye çıkılması hedeflenmektedir. kWh/m 3 0,2500 0,2000 0,1500 0,1000 0,0500 0,0000 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Melen İsale hattı, Kıyıköy Rezve isale hattı ve Terkos Ormanlı bölgelerinde alanlarda RES ku- rulum çalışmaları yapılması hedeflenmektedir.