Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 114. Sayı (Ocak 2018)

REHBER 50 Su ve Çevre Teknolojileri / Ocak 2018 EK 3.4. KUM VE YAĞ TUTUCULAR 3.4.1. Emme Tertibatlı Dikdörtgen Kum Tutucular için Standart Boyutlar Emme tertibatlı dikdörtgen kum tutuculara ait standart boyut- lar Şekil Ek-3.4-1’de verilmiştir (DIN 19551-3). 3.4.2. Sıyırıcı Tertibatlı Dikdörtgen Kum Tutucular için Standart Boyutlar Sıyırıcı tertibatlı dikdörtgen kum tutuculara ait temel boyutlar Şekil Ek-3.4-2’de verilmiştir (DIN 19551-3). 3.4.2. Genel Beklentiler Aşağıda kum tutucular ile ilgili olarak genel beklentiler ve uyulması gereken yapısal tasarım kriterleri verilmiştir: • Kum tutucular, ızgara birimlerinden sonra teşkil edilmelidir. • Kum tutucuda ayrılan kum, yıkanmış ve bütün organik maddesi uzaklaştırılmış olsa bile, sağlık ve güvenlik şartlarına uygun olarak bertaraf edilmelidir. • Kum tutucu hazneler ve yağ tutucular, elekler ve süzme cihaz- ları ve eleklerin yıkanması için kullanılan tesisat, insanların katı maddelerle temasını en aza indirecek ve katı maddelerin gü venli bir şekilde tahliye edilmesini sağlayacak şekilde tasarlan- malıdır. • Kum tutucu üniteleri, sistemde meydana gelebilecek durmalar ve elektrik kesilmeleri durumunda kullanılabilecek ve otomatik olarak devreye girecek bir By pass (çevirme) hattı ile teçhiz edilmelidir. • Kum tutucu binasının havalandırması yapılmalıdır. Sürekli çalışma durumunda saatte 12 hava değişimi, kesikli çalışma durumunda ise 30 hava değişimi sağlanmalıdır. • Gerekli yerlere ulaşım için merdivenler de bulunmalıdır. • En az iki kum tutucu ünite (birim) teşkil edilmelidir. Bunlardan birisi bakımda iken diğeri mutlaka devrede olmalıdır. • Kum tutucular, birden fazla paralel ünite olarak tasarlanır. Tek üniteli olarak yapılır ise by pass (çevirme) hattı da bulunmalıdır. Bir ünitenin devre dışı kalabileceği durumlarda, tek bir ünitenin kapasitesi pik debiyi kaldırabilmelidir. Kum tutucular, yağışlı ve/ veya kurak hava debisinin geldiği durumlarda gelebilecek kum yüklerini de karşılayabilmelidir (DIN 12255-3). • Pompalar, sıyırıcılar ve tahrik birimleri bu duruma uygun şekilde tasarlanmış olmalıdır (DIN 12255-3). • Sıyırıcı yükü, sıyırıcının her m 2 si için 10 kN olacağı kabul edil- meli, uzaklaştırılacak malzemenin seviyesinin otomatik olarak ayarlanabildiği durumlarda bu değer 5 kN/m 2 alınmalıdır (DIN 12255-3). • Kum tutucularda kullanılan pompalar hem tasarım, hem de malzeme cinsi bakımından uygun olmalıdır. Pompalar su içine daldırılabilmeli ve bu şekilde emme yapabilmeli, çalışır halde iken dalma yüksekliği ayarlanabilmelidir. Hava ile çekişli pom- palar, geri yıkama tertibatı ile teçhiz edilmelidir (DIN 12255-3). • Havalandırmalı kum tutucularda, gürültü kirliliğini önlemek için borulardaki hava hızı 20 m/s’yi aşmamalıdır (DIN 12255-3). • Kum tutuculardaki hareketli köprülerin yapım prensipleri DIN 12255-3’te verildiği şekilde olmalıdır. • EN 12255-1’de verildiği üzere, sürücülerin (tahrik birimleri), köprülü sıyırıcıların ve pompaların hizmet süresi Sınıf 3’ü, hava çekişli pompaların hava tedarik sistemlerinde Sınıf 2’yi ve sü AtıksuArıtma Tesislerinin Tasarımı - 13 (*) (*) 2012 yılında T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından, İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü’nün katkılarıyla hazırlanan Atıksu Arıtma Tesisleri Tasarım Rehberi’nden derlenmiştir.